III. Mustafa, 1757-1774 yılları arasında padişahlık etti. Rus donanmasının Baltık Denizi'nden kalkarak; Kuzey Denizi kıyılarından, Manş Denizi kıyılarından, Atlas Okyanusu'nun Fransa, Portekiz, İspanya kıyılarından güneye doğru inip, Cebelitarık Boğazı'yla Akdeniz'i de geçtikten sonra, İzmir'in Çeşme Limanı'ndaki Osmanlı donanmasını yakıp yok ettiği yıllar...
Rus donanmasının Baltık'dan kalkarak Çeşme'ye gelmesi 3 ay sürdü. III. Mustafa'nın ise, o sırada haberi bile yoktu böyle bir belanın yaklaşmakta olduğundan...
Yine o dönemde bakın neler hiç aklına gelmiyordu III. Mustafa'nın:
1- 200 yıl sonra İstanbul'da Latin harfleriyle çıkacak gazetelerin birinci sayfalarına; baş parmaklarıyla bir avuçluk bikinilerini de aşağı indirmek üzere pozlar veren, çıplak genç kız fotoğraflarının konacağı...
2- İstanbul caddelerinde, cep telefonlarıyla konuşarak yürüyen insanlara sık sık rastlanacağı...
3- Konya'da yatağına uzanmış birinin, TV'den Arjantin'deki bir maçı izleyebileceği...
4- Gerek kentlerin içinde, gerek kentler arasında; vızır vızır otomobillerin, minibüslerin, otobüslerin, kamyonların, kamyonetlerin dolaşacağı...
5- İnsanların bir yerden bir yere uçarak gidebileceği...
III. Mustafa'nın aklına, kendi döneminde hiç gelmediği gibi, şu soru da yine hiç gelmeyecekti:
Hazine'den geçinen siyasetçiler, bürokratlar v.s.; böyle bir olanağa elleri ve ayaklarıyla yapışmış olmasalar, acaba neyle geçineceklerdi?..
Bizim de aklımıza kimbilir neler hiç gelmiyor, 200 yıl sonraki İstanbul hakkında?
Ve sanıyoruz ki, yaşadığımız günlerin verileriyle, Türkiye'nin geleceğini saptayacak kararları da, ancak bizler ve yalnız bizler alabiliriz. III. Mustafa da aynen böyle düşünüyordu.
Böyle bir iddianın temelinde yatan psikolojik yamukluk nerden kökenleniyor?
1- Türkiye'nin geleceğini güvenceye alma titizliğiyle yaşayan, yiğit bir insan imajı yaratarak; bu imajın gerisinde afurlu tafurlu yaşama oportünizminden mi?
2- 21. Yüzyıl'daki "değişimler"in; politikacı iradelerini çok aşacağı şimdiden belli olan dinamolarını, algılayamama yüzeyselliğinden mi?
3- Ömrümüzün dışındaki konulara boş verme eyyamcılığından mı?
4- Kitlelerin geleceği kucaklayamayan, eskiden kalma koşullanmalarını kendi siyasal çıkarlarımız için kullanma hergeleliğinden mi?
5- Kendi tarihimizle yüz yüze gelme gücünden de, düzeyinden de yoksun olduğumuz için; geçmişin sağlıklı analizlerini yapamadığımız ve kitlelerin kendi çağlarıyla ancak nasıl bütünleşebileceğini bilemediğimizden ötürü mü?
III. Mustafa'nın, hiç aklına gelmemiş bir konu da; ABD Dışişleri Bakanlığı'nın 2001 yılına ait "insan hakları" raporuyla, bu raporda Türkiye'nin oturtulduğu "ilkel çerçeve", değildi sadece. Bu raporun nasıl bir orkestrasyonla, ortaklaşa bir görmezliğe uğratılabileceği de, hiç aklına gelmemişti elbet. Kendisi bu kadarını asla beceremezdi.
Peki III. Mustafa şimdi sağ olsa, neye hiç şaşmazdı?
Hazine'den geçinen ve geçinme özenindeki kadroların; içerdeki her türlü aksaklığın suçlusu olarak dış düşmanlarla, onların işbirlikçilerini gösterme taktiklerine hiç şaşmazdı.
Bir de, "biz astığımız astık, kestiğimiz kestik özerkliğinde egemenlik edecek bir alan bulamazsak; ne halt eder, tanrısal fotoğraflarımızı her yere nasıl astırırız?" kaygılarını hiç yadırgamazdı.
Çünkü vaktiyle kendisi de, buna benzer bazı kaygılar duymuştu.
Bundan 50 yıl kadar önce, Yusuf Ziya Ortaç'la konuşurken:
- Çalıyorlar, demiştim.
- Çalmıyorlar, demişti.
- Çalıyorlar efendim, çalıyorlar...
Yusuf Ziya:
- Çetin'ciğim, demişti; çalmıyorlar, alıyorlar...
III. Mustafa da, böyle bir değerlendirmeyi herhalde çok doğru bulurdu.
