2001 yılında esnaf, sanatkâr, tüccar ve şirketlerden toplanan bazı vergiler var. Bunların tutarını ve aynı dönemde 39 katrilyon 768 trilyon TL. olan toplam vergi gelirlerine oranını açıkladığımızda, gözlerinize inanamayacaksınız. Ekonomik krizin de etkisiyle, küçük esnafın, sanatkârın, tüccarın ve şirketlerin, ödedikleri vergilerde büyük gerileme var. Basit usule tabi 739 bin mükellef, toplam vergilerin ancak binde 1'ini, beyannameli gelir vergisi mükellefi olan yaklaşık 2 milyon kişi, toplam vergilerin yüzde 1,2'sini, kurumlar vergisi beyannamesi verenler de yüzde 1,73'ünü ödemişler. İster inanın, ister inanmayın, Maliye Bakanlığı'nca açıklanan rakamlar aşağıdaki gibi.

Basit usule tabi olanlar
Basit usule tabi olan mükellef başına düşen 10 aylık vergi tutarı ne kadar biliyor musunuz? Nereden bileceksiniz, en iyisi rakamları verelim.

Tablo I'de görüldüğü gibi, basit usule tabi 739 bin 639 vergi mükellefinin ödediği gelir vergisi, toplam vergi gelirlerinin sadece binde 1'i. Aslında binde 1'in de altında ama biz yuvarladık.

Beyana dayanan gelir vergisi

Elde ettikleri geliri, yıllık gelir vergisi beyanname ile mükellef sayısı, ödedikleri vergi ve bunlarla ilgili diğer rakamlar, Tablo II'de görüldüğü gibi.

Görüldüğü gibi, toplanan her 100 TL. verginin, 1,2 lirasını gerçek usulde beyanname veren gelir vergisi mükellefleri ödemiş. Beyanname veren esnaf ve tüccarın ödediği gelir vergisinin, toplam vergi gelirlerine oranı ise yüzde 1 civarında. Toplam gelir vergisinin yüzde 93,7'sinin kaynakta vergi kesintisi yoluyla tahsil edilmesi de, olayın bir diğer görüntüsü.

Kurumlar Vergisi mükellefleri
Kurumlar vergisi mükellefi olan sermaye şirketleri (anonim ve limited şirketler), kooperatifler, dar mükellefler ve diğerlerinin sayısı, 2001 yılında ödedikleri beyana dayanan kurumlar vergisi ve bunlarla ilgili diğer rakamlar Tablo-III'deki gibi.

Tablo III'teki gelire, kurumlar vergisi kanununa göre alınan geçici vergi dahil edilmemiştir. Hemen belirtelim, kurumlar vergisinin de yüzde 85'ini 1448 şirket, kalan yüzde 15'ini de diğerleri ödüyorlar.

Maliye Bakanlığı, Muhasebat Genel Müdürlüğü tarafından açıklanan, vergi gelirleriyle ilgili yukarıdaki rakamlar ve oranlar gerçekten inanılmaz boyutta. Sık sık vergi gelirlerinde öngörülen hedeflerin aşıldığından sözediliyor.

Oturup hesapladık, bırakınız hedefleri aşmayı, ilk kez bu yıl vergi gelirlerindeki artış enflasyonun altında kalmış. Enflasyon gözönüne alındığında, vergi gelirlerinde, yüzde 40 civarında bir azalma var.

Basit usule tabi olanlar, toplam verginin binde 1'ini, beyanname veren gelir vergisi mükellefleri yüzde 1,2'sini, kurumlar vergisi mükellefleri de yüzde 1,73'ünü ödemişler.

Acı ama gerçek tablo bu...

TABLO-I Basit usule tabi olanlar
* Basit usule tabi mükellef sayısı 739.639

* 2002'de ödedikleri gelir vergisi 26 trilyon 576 milyar TL

* 2002'de kişi başına ödenen gelir vergisi 35 milyon 931 bin TL.

* Bir ayda ödedikleri gelir vergisi 2 milyon 994 bin TL.

* Basit usule tabi olanların ödedikleri verginin toplam vergilere oran Binde 1

TABLO-II Beyannameli Gelir Vergisi mükellefleri
* Beyan usulüne tabi mükellef sayısı 1 milyon 988 bin

* 2002'de ödedikleri vergi 484 trilyon TL.

* 2002'de kişi başına ödenen Gelir Vergisi 24 milyon 346 bin TL.

* Bir yılda toplanan tüm vergilere oranı (%) yüzde 1.2

TABLO-III Kurumlar Vergisi mükellefleri
* Mükellef sayısı 560 bin 714

* Beyana dayanan kurumlar vergisi 689.6 trilyon TL.

* Kurumlar Vergisinin, toplam vergi gelirlerine oranı yüzde 1.73