Döviz mevduat faizleri düşünce, eurobond'ların müşterisi de arttı. Çünkü getirisi banka faizinin neredeyse iki katı. Uzun vadeli döviz yatırımcısı olmakta kararlıysanız, bu yazı size yol gösterecek
Bazı yatırımcılar vardır... Her şey çok iyi de gitse, kötü de gitse dövizden vazgeçmez. Türk Lirası'nın reel faizi yüzde 50'lere kadar çıksa, döviz bir yıl aynı yerde sabit kalsa da, 'Nuh der peygamber demezler.' Bazıları da 'çocuğumun okul parası' diyerek, belli bir birikimi dolara yatırıp, senelerce bekletir. Son kriz, bu tip yatırımcılara yenilerini eklemiş görünüyor.
Ancak sonbahardan itibaren düşüşe geçen mevduat faizleri nedeniyle mutsuzlar! Geçen yıl yüzde 15 faiz alınabilen döviz mevduat faizleri, şimdi yüzde 3-3,5 civarında.
Bu hızlı düşüşün ortaya çıkardığı yeni bir yatırım aracı var: Döviz bonoları. Daha önce büyük birikimi olanların ilgi gösterdiği döviz bonolarına artık daha küçük tasarrufçular da talep gösteriyor. Çünkü getirisi döviz mevduatının neredeyse iki katı... Ama bu tatlı kazanç biraz cesaret istiyor! Alternatif arayanlar için bu haftanın konusu, eurobond'lar...
* Eurobond nedir?
Hazine'nin yurtdışı piyasalarda sattığı döviz cinsi tahvillere eurobond diyoruz. Siz eurobond aldığınızda Hazine'ye borç verirsiniz. Hazine anaparanıza her yıl faiz öder. Vadesinde de anaparayı geri verir. Anaparaya 'nominal' denir. Bu tahvillerin en önemli özelliklerinden biri vadesi: Alabileceğiniz en kısa vadeli tahvilin vadesi 2004 yılında doluyor. Arzu ederseniz vadesi 2030 yılına kadar uzayanı da var!
* Vadeleri ne kadar uzun?
'Ben vadeyi bir ayın üzerine bile çıkartmıyorum, bana 5-10 yıl vadeli tahvillerden bahsediyorsunuz' dediğinizi duyar gibiyim. Doğru. Ama bunların her gün artan yatırımcısı var. Bu insanlar da birşeyler biliyor! Bu bilgileri paylaşmak isterseniz, devam edin...
Şu anda piyasada bulabileceğiniz tahvilleri sıralayalım: Vadeleri, 5 Kasım 2004, 27 Kasım 2006, 15 Haziran 2010 ve 15 Ocak 2030'da doluyor. Bunların dışında başkaları da var. Ancak çok sık rastlanmıyor. Çünkü kolay bulunabilme de önemli bir özellik.
* Ne kadar faiz kazandırıyor?
Eurobond'ların faizine, 'kupon faizi' denir. Örneğin 5 Kasım 2004 vadeli tahvilin kupon faizi yüzde 11.875. Bu oran vade sonuna kadar hiç değişmiyor. Ayrıca faiz, iki kademede, altı ayda bir ödeniyor. Yani altı ayda bir yüzde 5.9575 dönem faizi alıyorsunuz. Ama getiri, sadece faize bağlı değil. Çok önemli bir püf noktası daha var: Fiyatı!
* Fiyat, getiriyi nasıl etkiler?
5 Kasım 2004 vadeli tahvilin ilk ihraçta 100 dolardan (nominal değer), yüzde 11.875 yıllık faizle satıldığını varsayalım. Ancak fiyatı piyasa şartlarına göre oynuyor. Örneğin kriz sırasında bu kağıdın fiyatı 80 doların altına inmişti. Şimdilerde 107.5 dolara kadar çıktı. Yani iskontoluydu, primli oldu. Bu şöyle bir durum ortaya çıkartıyor: Siz vade sonunda anapara olarak 100 dolar alacaksınız. Ancak bugün tahvile 107.5 dolar ödemek durumundasınız. Dolayısıyla 7.5 dolarlık bir 'ön ödeme yapıyorsunuz'.
Ama yüzde 11.875 oranındaki faiz sabit. Önceden ödenen 7.5 doları tüm yıllara dağıtırsanız, getiri yüzde 9.15 civarına iniyor.
Ya da şöyle düşünebilirsiniz. İlk yıl 11.875 dolar faiz yerine, kazancım 4.375 dolar olacak. Ama bundan sonraki yıllar her 100 dolarıma 11.875 dolar faiz alacağım. (Aslında pratikte de bu daha mantıklı.)
* Bu kazancın vergisi var mı?
Kazancınız (2002 için) 6 milyar 650 milyonu aşarsa, tüm gelir üzerinden vergi ödüyorsunuz. Kazanç döviz üzerinden olduğu için, enflasyondan arındırma yok. Dolayısıyla çok büyük ihtimalle vergi ödeme durumuna düşeceksiniz. Ama diyelim yüzde 11 faiz kazandınız (ilk yıl hariç) ve yüzde 35'lik vergi dilimine girdiniz, yine de yüzde 7'nin üzerinde getiriniz oluyor. Mevduat faizinin iki katı. Kur artışı ise vergiye tabii değil.
* Riski nedir?
İki risk alıyorsunuz. Birincisi piyasa riski: Eğer Türkiye krize girerse, eurobond'ların değeri düşer. Ve siz tam o sıralarda satmak isterseniz, anaparadan zarar edebilirsiniz. Vadesine kadar tutarsanız, getirinizde hiç fark olmaz. İkincisi ise Türkiye riski. Eğer Türkiye hükümeti 'dış borçlarımı ödemiyorum' derse, birikiminiz ciddi anlamda tehlikeye girer. Ama Türkiye'nin yabancı yatırımcılarına borcunu ödememesi durumunda, mevduatlarda da, hisse senetlerinde de, Hazine bonolarında da ciddi sorun var demektir.
* Peki paraya sıkışıp geri satmak istersem?
Bankanıza gidip, piyasada fiyat ne ise, o fiyattan geri satabilirsiniz. Bu nedenle elinizdeki tahvilin çok işlem görenlerden olması her zaman avantaj.
* Nereden alabilirim?
Piyasada eurobond satan birkaç tane banka var. Şimdilik Garanti, Yapı Kredi, Koçbank, Alternatifbank, Finansbank, Vakıflar Bankası, Denizbank, HSBC, TEB satış yapıyor. Alt satış tutarı bankadan bankaya farkediyor. Kimi 10 bin dolar, kimi 50 bin dolardan başlayan tutarda alt limit belirlemiş.
Cesaret edene, dövizde mevduatın iki katı faiz var
