DEPRESYON HABERCİSİ

Geçici "insomnia"da şartlar düzeldiğinde uykusuzluk da kaybolur. "İnsomnia" devamlı ise akla başka durumlar gelir. Mesela depresyon. Depresyon kendisini, uykusuzluğun yanı sıra unutkanlık, isteksizlik, hayattan zevk almama, konsantrasyon güçlüğü, sık ağlamafgibi şikayetlerle de gösterir.

Özellikle alçak yatmakla belirginleşen uykusuzluk, huzursuzluk ve hava açlığı varsa, kalp yetmezliği ya da bir akciğer hastalığı akla getirilmelidir. Parkinson ve Alzheimer hastalarında daf"insomnia" oluşur.

Kadınlarda, gebelik ya da menopoz döneminde "insomnia" gelişebilir. Gebelerin bu nedenle ilerleyen aylarda yan ve yüksek yatmaları önerilir.

Gün boyunca bir sorununuz yoktur. Ama yatmaya karar verdiğiniz anda sanki düğmeye basılmış gibi bacaklarınız huzursuzlanmaya başlar. Bacaklarda karıncalanma, kaşıntı, atma gibi tuhaf hareketler oluşur. Buna "huzursuz bacak sendromu" denir ve kişi kolay kolay uyuyamaz. Çoğunlukla sebebi belli değildir. Bazı kişilerde irsidir ve ailenin diğer fertlerinde de görülebilir. Egzersizler ya da bazı ilaçlar, bu rahatsızlığı gidermede işe yarar. Vitamin eksikliği, böbrek yetmezliği gibi altta yatan nedenler varsa, hastalığın giderilmesi ile huzursuz bacaklar da huzura kavuşur.

Uyku hastalıkları içinde, ani ölüm ya da kazalara yol açabilen bir tipi var ki, erken teşhis burada çok önemlidir. Adı, uyku apne sendromu. Kişinin en belirgin özelliği, gece uykusunda horlamasıdır. Horlamadan sonra adeta ölmüş izlenimi veren bir nefessizlik anı olur. Bu sürenin uzaması ile kişi farkında olmadan uyanır. Bu, gecede yüzlerce kez tekrarlayabilir. Sorunlar, bu şeklide uykusuz geçen bir gecenin ertesinde başlar. Kişi uyuklar... Uluorta ve de her yerde... Uyku apne sendromu olan kişileri ölümcül kazalar, yüksek tansiyon, depresyon, uykuda ani ölüm gibi tehlikeler bekler.

TEDAVİSİ KOLAY

Uyku apne sendromunun tanısı konulduktan sonra tedavisi zor değildir. Kilolu ise zayıflaması önerilir. Uyku esnasında solunum yolu kapandığı için hava yolları özel bir aygıtla açık tutulur. Maske şeklinde takılan ve gece boyunca boğaza basınçlı hava üfleyen bu aletle kişi artık rahat bir uyku çeker.

Narkolepsi denilen, daha nadir görülen bir uyku hastalığı vardır. Bunda da kişi gün içinde sık sık uyuklar. Bazen ani heyecanlar karşısında dizlerinin bağının çözüldüğünü hisseder. Uykuya dalarken ya da uykudan uyanırken hayal görebilir. Bu rahatsızlık, uyarıcı ilaçlarla kontrol altına alınmaya çalışılır.

İyi bir uyku hijyeni için

* Her zaman aynı saatte yatın ve aynı saatte kalkmaya çalışın. Tatil günlerinizde bile.

* Gün içinde şekerleme yapmaktan kaçının.

* Yatmadan iki saat öncesine kadar stresli ve yoğun fiziksel aktivite yapmayın.

* Yatmadan önce esneme egzersizleri yaparak ve düzenli nefes alıp vererek sakinleşmeye çalışın.

* Yatak odasının karanlık, sessiz ve serin olmasına dikkat edin. Gerektiğinde kulak tıkacı ve gözlerinizi kapatan bir maske kullanın.

* Eğer uyuyamıyorsanız, yataktan çıkın ve başka bir odaya gidin. Sakin bir müzik dinleyin ya da sıcak bir bardak bitki çayı için.

* Kafein içeren içecekler içmemeye çalışın.

* Yatmadan önce alkol ve sigara kullanmayın.

Uyku laboratuvarları

Uyku sorununuz varsa hekiminizle alışkanlıklarınızı, yaşam şartlarınızı, kullandığınız ilaçları gözden geçirin. Bazı basit müdahale ve önerilerle uykunuz düzelmiyorsa bir uyku laboratuvarına başvurmanızı tavsiye ediyorum. Türkiye'de birçok hastanenin uyku laboratuvarı var: Cerrahpaşa Tıp Fak. (0212) 588 48 00 Çapa Tıp Fak. (0212) 534 00 00 Memorial Hospital (0212) 210 66 66 Amerikan Hastanesi (0212) 311 20 00 Acıbadem Hastanesi (0216) 326 33 36 Marmara Üniversitesi Tıp Fak.i (0216) 327 10 10 Alman Hastanesi (0212) 293 21 50 Hacettepe Tıp Fakültesi (0312) 310 35 45 Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi (0212) 543 63 84 9 Eylül Üniversitesi Tıp Fak.i (0232) 259 59 59 Erciyes Üniversitesi Tıp Fak. (0352) 437 49 37