Eyvah! Başbakanımız ABD'ye gidiyor
Hayır, hayır... Sandığınız gibi değil. Korkum Ecevit'in malum durumundan kaynaklanmıyor. Daha doğrusu korkumun tek sebebi bu değil. Başbakanımızın ABD ziyareti boyunca, güç duruma düşmemesi için dışişlerimizin ve heyetteki diğer yetkililerin gereken bütün önlemleri alacaklarına inanıyorum. Daha doğrusu inanmak istiyorum.
Benim korkum, bugünlerden başlayarak Başbakan'ın ABD ziyareti süresince de devam edecek olan yayınlardan kaynaklanıyor. O utandırıcı yayınlardan...
Hatırlayın, ne zaman bir devlet büyüğümüz ya da Başbakanımız ABD'ye gidecek olsa, kendimizi rezil etmek için elimizden ne gelirse yaparız.
Yok Başbakanımız Başkan'la öğle yemeği mi yiyecek, yoksa öyle ayak üstü bir drink mi alacak... Yok Başkan bizimkine birinci ismiyle mi hitap etti; yoksa soyadıyla mı; "Dear" dedi mi, demedi mi? Yok öğle yemeği büyük devlet başkanlarına layık zengin bir menüden mi oluşacak; yoksa öylesine geçiştirilecek mi... Birinci sayfalar, haber-yorum sütunları bu mühim meselenin ayrıntılarıyla dolar. Eski diplomatlar, diplomatlığa özenen gazeteciler yorum üzerine yorum patlatır. Süper devlet başkanının bizim başbakanın elini kaç saniye süreyle avucunun içinde tuttuğunu ya da kaç saniye göz göze bakıştıklarını tespit için kronometreler tutarız. Ve bu süreleri, bir ulusun itibar göstergeleri olarak ana haber bültenlerinin ilk haberlerine, gazetelerimizin manşetlerine taşırız.
Böyle kompleksler içinde kıvranmanın bir sonucu olsa gerek, ziyaret sırasında gösterilen en küçük bir ihmal, en önemsiz bir protokol hatası yüzünden müthiş bir alınganlıkla öfkelere kapılır; buna karşılık muhatabımızdan gelen en ufak bir komplimanı, küçücük bir jesti, kibarlık için söylenmiş basit bir övgü cümlesini ise "maksadını aşan bir şekilde" şişirdikçe şişirir, kendimizi yere göğe koyamayız.
Benim milli gurur kavramına pek yakın olduğum söylenemez.
Ama inanın, bu tip yayınlar karşısında ben bile müthiş bir gurur krizine giriyorum. Hani o kimilerinin dillerinden düşürmediği "600 yıllık şanlı tarih", "Üç kıtaya yayılmış bir imparatorluğun ahfadı olmak" gibi duygularım depreşiyor. Devrimden sonra Paris'te taksi şoförlüğü yapmak zorunda kalan Rus aristokratların müşterileri tarafından tanındıklarında duydukları utanca benzer duygular kaplıyor içimi... TV karşısındaysam, kanepenin altına saklanasım geliyor. "Tokalaşırken elini on saniye bırakmadı" türünden manşetleri yabancıların okuduğunu düşündükçe yüzüm kızarıyor.
Bunun yerleşik bir ruh hali olduğunu ve bu ruh halinin sözde değil özde düzeltilmesi gerektiğini de biliyorum.
Öte yandan şunu da biliyorum ki, Türkiye'nin globalleşme sürecinde diğer ülkelerle -özellikle de zengin ülkelerle- eşit ilişkiler kurabilmesi için kendini gerçekten de eşit gibi hissetmesi gerekir.
Bu işler tıpkı insan ilişkileri gibidir. Bir insanın kendini karşısındakiyle eşit hissetmesi için onun kadar zengin olması, onun kadar güçlü olması gerekmez. Mesele, insan olma bakımından eşit olduğunuzu hissetmektir. En az karşınızdaki kadar onurlu, karşınızdaki kadar akıllı ve saygın olduğunuz konusunda içi rahat olmaktır.
Özellikle de biz gazeteciler büyük adamlarla karşı karşıya geldiğimizde bu duyguyu sık sık yaşarız.
Kendinizi ya gerçekten karşınızdakiyle eşit hissedersiniz; ya da hissetmezsiniz.
Eşit hissetmiyorsanız, eşitmiş gibi davranamazsınız.
Öyle davranamadıkça da işinizi iyi yapamazsınız.
