'Vergi iadesi ve nemayı kaldıralım Başbakanım'

Maliye, 2003'te ücretlilerde vergi iadesini kaldıracak, emeklililerde ise sürdürecek yeni bir sistemi Ecevit'in onayına sundu.
Buna göre iade yerine vergi indirimi yapılacak. IMF ile üzerinde uzlaşmaya varılan devletin yeniden yapılandırılması projesinin iki önemli yansıması vergi sistemi ve kamu finansmanında görülecek. Vergi iadesi ve nema ödemesinin 2003 yılından itibaren kaldırılarak yeni bir sisteme geçilmesi için önümüzdeki yıl çalışma yapılacak.

Maliye Bakanlığı ve Hazine'de sürdürülen çalışmaların ana hatları şöyle belirlendi: Vergi İadesi: Dünya Bankası, Türk Vergi İdaresi'nin daha etkin hale gelmesi, vergi sisteminin basitleştirilmesi için kapsamlı bir rapor hazırladı. IMF, bu rapordaki önerilerin uygulanmasını ve Niyet Mektubu kapsamında taahhüt edilmesini istedi. Ancak vergi iadesinin kaldırılması yönündeki öneri Niyet Mektubu'na yazılmadı. Maliye yetkilileri, Başbakan Bülent Ecevit'in, vergi iadesi konusunda çok hassas olduğunu, bir tür sosyal sübvansiyon olarak gördüğünü hatırlattı ve şu bilgiyi verdi:

ECEVİT'EN ONAY GEREK
"Sayın Başbakan'la görüşmeden ve onayını almadan vergi iadesini kaldırmamız söz konusu değil. Son Niyet Mektubu'nda bu yönde bir söz yer almadı. Ancak biz ilke olarak vergi iadesinin emekliler için sürdürülmesini, çalışanlar için kaldırılmasını düşünüyoruz. Fiş ve fatura toplama alışkanlığı sanıldığı gibi yaygın değil, ayrıca otokontrol etkisi de kalmadı.

Vatandaş, vergi iadesi almak için ya eş dosttan fiş fatura alıyor ya parayla fiş satılıyor ya da naylon fatura kullanılıyor. Bu nedenle, vergi iadesi yerine ücretlilerin gelir vergisi yükünü azaltan bir model geliştirmeyi istiyoruz. Özel indirim adı verilen uygulamayı genişletebiliriz. Vergi iadesi yerine bütün ücretlilerden belirli bir vergi indirimi yapılabilir. Geçen yıl çalışanlara, 123.8 trilyon lira vergi iadesi ödemesi yaptık. Bu tutarda vergi yükü indirimi getirerek çalışanlar için hak kaybına yol açmadan sistemi değiştirmek mümkün. Bu konu 2002 yılında ele alınacak."

* Zorunlu Tasarruf: Zorunlu tasarruf olarak bilinen Çalışanların Tasarruflarını Teşvik Hesabı'nın (nema) da tasfiye edilmesi düşünülüyor. Haziran 2000'de Zorunlu Tasarruf Hesabı'na yapılan kesintiler durdurularak bu payların, İşsizlik Sigortası Fonu'na aktarılması için yasal düzenleme yapılmıştı.

Zorunlu Tasarruf Hesabı'nda, 31 Ekim 2001 itibariyle kümülatif 9 katrilyon birikti. Söz konusu tutarın 1 katrilyon 681.5 trilyonu anapara, 7 katrilyon 407.4 trilyonu da nema gelirleri oluşturuyor. Söz konusu hesabın nakden tasfiye edilmesi kamu finansman dengesi açısından mümkün görünmüyor. Bunun yerine nakit dışı ödeme formülünü içeren yasa taslakları hazırlanıyor. En kuvvetli olasılık olarak. Zorunlu Tasarruf Hesabı birikimlerinin Özel Emeklilik Fonu'na aktarılması olarak görülüyor. Bu düzenlemeye paralel olarak 2003'ten itibaren nema ödemelerinin kaldırılması planlanıyor.

FİŞ VERMEYENİN CEZASI 65 MİLYON LİRA
Vergi cezaları 1 Ocak 2002'den geçerli olmak üzere yüzde 53.2 artırıldı. Yeni düzenlemede en az ceza haddi damga vergisinde 2.6 milyona, diğer vergilerde ise 5.3 milyona yükselirken, fatura ve fiş vermeyenlere kesilen ceza miktarı da 53 milyona çıktı. Yeni yılda cezalar şöyle uygulanacak:

* Fatura, gider pusulası, meslek makbuzu verilip alınmaması 53 milyon lira.

* 1 takvim yılında her 1 belge nevine ilişkin ceza kesilecek ceza 26 milyar lira.

* Perakende satış fişi, ödeme kaydedici ceza fişi, giriş ve yolcu taşıma bileti, sevk ve taşıma irsaliyesi, yolcu listesi ve diğer belgelerin düzenlenmemesi, kullanılmaması 53 milyon lira.

* Tutulma ve günü gününe kayıt edilme mecburiyeti olan defterlerin bulundurulmaması, ibraz edilmemesi, levha asılmaması 53 milyon lira.

* Belirlenen muhasebe standartlarına, uyulmaması 1.3 milyar lira

* Vergi numarasız işlem yapanlara 65 milyon lira.

* Maliyenin özel işaretleri görevlisinin ikazına rağmen durmayan araç sahiplerine 190 milyon lira.

* Vergi numarası kullanma zorunluluğu olan kuruluşlardan bildirimleri zamanında ve standartlarda yerine getirmeyenlere 260 milyon lira.

Okan MÜDERRİSOĞLU