Win-Türkçe
ASCII

ZİYARETTE TEKLİF EDİLDİ
Koloğlu, ailesinin bir miras işi için Derne'ye giderken İngilizler'in Bingazi, Derne ve Tobruk bölgesinde kurduğu Berka Devleti başına getirilen İdris Sünusi'yi ziyaret etti. Ziyarette, laf lafı açtı... Bundan sonrasını Orhan Koloğlu babası Sadullah Koloğlu'nun ağzından şöyle anlatıyor: "Konuşmamız giderek Osmanlı'nın son dönemi, İttihatçılar'ın davranışları, Atatürk'ün devrimleri üzerinde yoğunlaştı. (...) Başta İngilizler olmak üzere, Avrupalı emperyalistlerin bizlere çektirdiklerini ayrıntılı olarak vurguluyordum. (...) Özetle tezim, Batı'ya boyun eğmemek, uygarlığın getirdiklerini bütün insanlığın malı sayıp reddetmemek gerektiğine dayanıyordu... Tıpkı Türkiye'de yaptığımız gibi... Laf uzadıkça bu konu üzerinde neden bu kadar ısrar ettiğini merak etmeye başlamıştım. (...) Bingazi'ye gelip kendisiyle çalışmak isteyip istemeyeceğimi sorunca ayıldım. Resmen görev teklif ediyordu. Bu ilgisinin sebebini çok sonraları bir özel konuşmamızda şöyle açıkladı: 'Siz Türkiye'de Avrupalılar karşısında ezilmemeye, hatta onlara boyun eğdirmeye alışmışsınızdır. Araplar'ın hepsi esirliği yaşadı, başkaldırmayı bilemiyorlar..."

ANKARA'DAN İZİN ALDI
Koloğlu, Ankara ile temas kurup Libya'daki başbakanlık görevi için gerekli izinleri aldı ve yola çıktı. Koloğlu bundan sonrasını şöyle anlatıyor: "1949'un Haziranı'nda uçakla Bingazi'ye ulaştım ve göreve başladım. Arkasına iki-üç gazeteci gelip röportaj yaptı. İtalyanlar kaçtığı için her alanda yetişmiş insanlara, teknisyenlere ihtiyaç vardı. (...) Ucuza ve daha iyi koşullarda Türkiye'den kadro sağlanabileceğini söyledim. Bir bildiri hazırladık. Öğretmenler, doktorlar, eczacılar, kimyacılar, motor tamircileri, elektrikçi, hatta benim vali arkadaşlarım bile göreve talip oluyorlardı. Bırakın gelmelerini, sadece mektupların sayısı bile İngilizler'i korkuttu. (...) Kurtuluş Savaşı başarısıyla kazandığımız iç barışın yetiştirdiği yeni kadroların, demokrasi çerçevesindeki dünyaya açılışla birlikte artık içe kapalılıktan kurtulmaya kararlı olduğunun bir kanıtıydı bu. (...) Sizin anlayacağınız Türkiye'de 'Arap Kaymakam' idim, Libya'da da 'Türk Başbakan' diye anılmaya başlandım."

KADDAFİ DARBESİNE TANIK OLAMADI
3 yıl Libya'da başbakanlık yapan Sadullah Koloğlu, 1922-1928 yılları arasında Trabzon'un Maçka ilçesinde kaymakamlık yaptı. Halk tarafından çok sevilen Sadullah Koloğlu, 'Arap Kaymakam' diye ün saldı. 1952 yılında Libya'da ölen Koloğlu, Libya Devlet Başkanı İdris Sünusi'nin devrilmesine tanık olamadı. Sünusi, 1 Eylül 1969 yılında Bursa'da kaplıcalarda dinlenirken, Kaddafi bir darbeyle yönetime el koydu. Libya diktatörü Kaddafi, Türkiye'deki Harp Okulu'ndan mezun olmuştu...

Libya'da Batı tarzı cenaze töreni
1884'te Derne'de doğan Sadullah Koloğlu, önce II. Abdülhamit'in Aşiret Mektebi'nde okudu. Ardından Mülkiye'yi birincilikle bitiren Koloğlu, kaymakam oldu. 1909'dan 1938'e kadar Ege, Trakya ve Karadeniz'in çeşitli ilçelerinde kaymakamlık yaptı. Yöneticilik kariyerinin son yıllarında Hakkari ve Bingöl'de valilik yaparak emekliye ayrıldı ve çeşitli işler yaparak yaşamını sürdürmeye çalıştı. Hiç beklemediği bir anda başbakanlık teklifi alarak Libya'ya giden Koloğlu, hesabında sadece 45 sterlin (70 milyon lira) bırakarak 1952 yılında öldü. Buna rağmen eşinin onurlu çabalarıyla Libya'da halkın yoğun katılımıyla ve bir Müslüman için ilk kez yapılan çelenkli bir törenle defnedildi. Ancak mezarının üzerinden yol geçtiği için kabri ortadan kaldırıldı.

Özlem YURTÇU