Win-Türkçe
ASCII

İDAM VE KÜRTÇE YASAĞI KALKTI
* Savaş, yakın savaş ve terör suçları dışında ölüm cezası verilemeyecek.

* Kanuna aykırı olarak elde edilmiş bulgular delil kabul edilemeyecek.

* Hiç kimse, yalnızca sözleşmeden doğan hükümlülüklerini yerine getirememesinden dolayı özgürlüğünden alıkonulamayacak.

* "Kanuna aykırı dil kullanılamaz" hükmü kaldırıldı ve böylece Kürtçe yasağı da kalktı.

PARTİ KAPATMAK ZORLAŞTI
* Bir siyasi partinin suç odağı haline gelebilmesi için, suç niteliği taşıyan fiillerin partinin üyelerince yoğun bir şekilde işlendiğinin ve bu durumun partinin yetkili kurulları tarafından zımnen veya açıkça benimsenmesi veya bu fiillerin parti organlarınca kararlılık içinde işlenmesi şartı getirildi.

* Partilere kapatma kararından daha hafif cezalar getirildi. Fiillerin ağırlığına göre devlet yardımından kısmen veya tamamen yoksun bırakma cezası verilebilecek.

* Anayasa Mahkemesi, parti kapatma kararını üçte iki çoğunluk yerine beşte üç çoğunlukla alacak.

* Devlet sosyal ve ekonomik alanlardaki görevlerini yerine getirirken "ekonomik ve sosyal istikrarın korunmasını da gözetecek.

DOKUNULMAZLIK SINIRLANDI
* "Türk babanın veya Türk ananın çocuğu Türk'tür" ibaresi kaldırıldı.

* Yabancılar da TBMM'ye dilekçe verme hakkına sahip olacak.

* "Aile Türk toplumunun temelidir" şeklindeki maddeye "ve eşler arasında eşitliğe dayanır" ibaresi eklendi. Böylece, kadın-erkek eşitliği ilk kez Anayasa'ya girdi.

* Seçim kanunları, seçime birkaç ay kala değiştirilirse, bu değişiklikler bir yıl içinde yapılacak seçimlerde uygulanmayacak.

* Yasalarla uluslararası sözleşmeler çatışırsa, uluslarararası sözleşmeler esas alınacak.

* Kamuoyunda "kıyak emeklilik" olarak bilinen düzenlemeyle, milletvekillerinin emeklilikte de makam tazminatı almaları ve hangi sosyal güvenlik kuruluşuna tabi olurlarsa olsunlar emekli sandığına geçebilmeleri anayasal güvence altına alındı.

* Dokunulmazlığı kaldırıldıktan sonra seçimlerle yeniden parlamentoya giren milletvekilinin yargılanabilmesi için Meclis kararı gerekmeyecek.

MGK YENİDEN TANIMLANDI
* Meclis ancak üye tamsayısının beşte üç çoğunluğunun kararı yani 330 milletvekilinin oyuyla "genel ve özel af" çıkartabilecek.

* MGK'da sivillerin sayısı artırılıyor. Başbakan, savunma, içişleri ve dışişleri bakanlarının yanı sıra başbakan yardımcıları ve Adalet Bakanı da MGK üyesi olacak. MGK'da alınacak kararlar "...Bakanlar Kurulunca öncelikle dikkate alınır" şeklindeki ibare de, "...değerlendirilir" olarak değiştirildi.

* 12 Eylül döneminde alınan kararların Anayasa'ya aykırılığı iddia edilebilecek.

REFERANDUM KORKUSU
* Anayasa değişikliği için, Meclis üye tam sayısının en az beşte üç çoğunluğu olan 330 milletvekilinin oyu aranacak. Ancak 330 ile 367 arasında oy alan maddeler otomatik olarak referanduma sunulacak. Referandumsuz kabul için 367 ve daha üzerinde oy gerekiyor. İki turda da 330'un altında oy alan madde düşecek. İkinci turda 330'un üzerinde oy alan maddeler, birinci turda daha az alsa da kabul edilecek.

* Bazı maddeler 367'nin altında oy alsa bile paketin tümünün oylamasında 367'nin üzerinde oy çıkarsa, teklif referanduma gerek olmadan kabul edilmiş olacak.

* Hükümet böyle bir ortamda referanduma gitmek istemediği için ilk turda 367'nin altında oy alan maddeyi paket dışına almayı planlıyor.

EN AZ 100 SAAT SÜRECEK
* 37 maddelik Anayasa paketinin, her maddesi için 2 tur görüşme ve oylama zorunluluğu var. Bugünkü birleşimi yönetecek olan TBMM Başkanvekili Murat Sökmenoğlu, her madde için ve geneli üzerine ikişer kez oylama yapılacağını, dolayısıyla toplam 76 oylama yapılacağını belirtti.

* Sadece oylamaların 74 saat süreceği belirtilirken, Sökmenoğlu oylama ve görüşmelerin en az 100 saat süreceğini hesapladı. İki tur oylama arasında 48 saat ara verileceğini, Genel Kurul'un haftada beş gün saat 10.00'dan 24.00'e kadar çalışacağını belirten Sökmenoğlu, "1 Ekim'e kadar bu iş biter" dedi.

SEZER'İN VETO YETKİSİ VAR
* Anayasa paketi Meclis'te kabul edildikten sonra, onay için Sezer'e sunulacak.

* Sezer'in, Anayasa değişikliklerine ilişkin yasaları bir daha görüşülmek üzere TBMM'ye geri gönderme yetkisi bulunuyor.

* Meclis geri gönderilen yasayı, üye tamsayısının üçte iki çoğunluğu ile aynen kabul ederse Cumhurbaşkanı bu kez Anayasa paketini referanduma sunabilecek.

* Cumhurbaşkanı'nın Anayasa paketinin bazı maddelerini referanduma sunma yetkisi de bulunuyor.

ÇEKİNCELER GİDERİLDİ
Anayasa paketiyle ilgili çeşitli kesimlerin çekinceleri bulunuyordu. Çekincelerin bir bölümü, Anayasa Komisyonu'nda gerçekleştirildi. Askerlerin, 13'üncü maddede yapılan değişiklikte özgürlükleri sınırlama gerekçeleri arasına "laik düzenin" de eklenmesi talebi, devlete karşı işlenen suçların "eylem" ile değil "faaliyet" biçiminde tanımlanması Komisyon'da sağlanırken, Kürtçe'nin serbest bırakılması ve basın hürriyeti başlıklı 28'inci maddede öngörülen düzenlemeler aynen kaldı. TBMM Başkanvekili Murat Sökmenoğlu, önceki gün Çankaya Köşkü'ne çıkarak, Anayasa Komisyonu'ndan geçen şekliyle Anayasa paketini Cumhurbaşkanı Sezer'e sundu. Sezer'in de Sökmenoğlu aracılığıyla TBMM'ye "başarı dileğinde" bulunduğu belirtildi.

HOCA KALDI TAYYİP GEÇTİ
Saadet Partisi'nin Necmettin Erbakan'ın siyasi yasağını bitirmek amacıyla 69'uncu maddede değişiklik isteğine aralarında AK Partililer'in de bulunduğu diğer partiler destek vermedi. Buna karşı, sessiz sedasız bir operasyonla Erdoğan'ı kurtaracak düzenleme yapıldı. Milletvekili seçilme şartları arasında bulunan "ideolojik ve anarşik suçlar" hükmü yerine "terörist eylem" ibaresi konuldu. Böylece, 312'den yasaklı olan Erdoğan'ın milletvekili veya genel başkan olmasına engel kalktı. Yargıtay Başsavcısı'nın başvurusu üzerine konuyu görüşen Anayasa Mahkemesi de, Anayasa değişikliğini dikkate alarak başvuruyu reddedecek.

KOALİSYONA 18 OY LAZIM
Koalisyon ortaklarının milletvekili sayısı 349'da kalıyor. Referandum riskinin ortadan kalkması için muhalefet ve bağımsızlardan en az 18 milletvekilinin daha "kabul" oyu vererek, teklifi desteklemesi gerekiyor.

Çağdaşlık için "evet"
İşçi ve işveren kuruluşları ile sendikalar, Anayasa değişikliğine destek verdiklerini duyurdular. Kuruluşlar, dün gazetelere verdikleri tam sayfa ilanda "çağdaş uygarlık düzeyini yakalamak, barış ve özgürlük, yüksek yaşam düzeyine ulaşmak için, Anayasa değişikliğine evet" dediler. TOBB, TÜSİAD, TİSK, TESK, TÜRKİŞ, DİSK, HAKİŞ, Türkiye SİAD Platformu ve Sektörel Dernekler Platformu imzasıyla, dün gazetelere verilen tam sayfa ilanda şöyle denildi: "Atatürk'ün Türk Milleti'ne hedef gösterdiği çağdaş uygarlık düzeyini yakalamak ve demokrasi, barış ve özgürlük içerisinde yaşayan, insan haklarına saygılı, yüksek yaşam düzeyine, eğitim, sağlık ve çevre kalitesine, rekabet gücü yüksek bir ekonomiye ulaşmış, güçlü ve güvenli bir ülke olma yolunda adım atmak için Anayasa'nın değiştirilmesine evet."