Win-Türkçe
ASCII

14.5 MİLYAR BANKNOT BUGÜN DAĞITILIYOR
14.5 milyar adet banknot ve 50 milyar demir para basan Avrupa Merkez Bankası, bu paraları bugün 12 ülkenin merkez bankasına gönderecek. 1 Kasım'dan itibaren de Euro hakkında TV kampanyaları başlayacak. Halk ilk olarak 15 Aralık'ta demir paralarla tanışacak. 1 Ocak 2002'de ise Euro banknotları resmen piyasaya çıkacak. Halka 28 Şubat'a kadar elindeki parayı Euro'ya çevirmesi için zaman tanınacak. Para birliğine girmeyen İngiltere, Danimarka ve İsveç ise kendi paralarını kullanacak. Kağıt üzerinde her şey güzel. Ancak kıtada Euro'yla birlikte kaos başladı. Mafya sahnede. Kalpazanlar daha önce hiç Euro görmemiş Avrupalı'ya sahtesini satmak için para basıyor.

YUNANLILAR'IN YÜZDE 4'Ü EURO'YU BİLİYOR!
Halk yastık altındaki paralardan kurtulmak tüketime yöneldi. Bu yüzden lüks tüketim mallarının fiyatları fırladı. Fransa'da mobilya fiyatları yüzde 6, Almanya'da da elektronik eşya fiyatları yüzde 4 arttı. Euro cehaleti de korkunç boyutlarda. Avrupalı tüketicilerin yüzde 43'ünün Euro hakkında yeterli bilgisi yok. Yunanistan'da da Euro'yu cismen görenlerin oranı yalnızca yüzde 4... Avrupa, Euro'ya geçişin ilk adımını 1999'da attı. Bankalar arası para akışı Euro üzerinden yapılmaya başlandı. Satılan malların etiketlerine Euro değerleri de iliştirildi. 2000'de işyerlerinin Euro üzerinden anlaşma yapıp, kayıt tutmaları istendi. Buna yalnızca yüzde 10'luk bir kesim uydu. Sonuçlar düşündürücü... 1 Ocak için nefesler tutuldu.

ATM'ler parasız kalacak
Bankaların para çekme makinelerinin (ATM) büyük bir kısmı 1 Ocak'ta felce uğrayacak. Çünkü 200 bin ATM'nin çoğu Euro'ya uyarlanamayacak. ATM'lerin 2 ya da 4 para kutusu bulunuyor. İlk olarak Euro banknotlarının sığmaması nedeniyle bu kutuların değişmesi gerekiyor. Ardından ATM'lerin bilgisayar sistemlerinin Euro'ya ayarlanması gerekiyor. 1 Ocak günü ATM önlerinde kuyruklar oluşacak. Uzmanlara göre, bunun çözümü için yıllar gerekiyor. Avrupa Merkez Bankası ise sorunun 1 haftada çözülmesini istiyor. Bu imkansız... Bir diğer sorun da 1 Ocak-28 Şubat arası ATM'lerden yapılacak para takasında yaşanacak. ATM'lerin yalnızca yüzde 15'i iki para birimini birbirine dönüştürebilecek teknolojiye sahip.

Asker sokağa inecek
Avrupa'nın 2'nci Dünya Savaşı'ndan sonra gördüğü en büyük lojistik operasyon için AB ülkeleri ordularını alarma geçirdi. Bugünden itibaren para taşıyan zırhlı banka araçlarına 50 asker ve jandarma eşlik edecek. Kıta genelinde polis izinleri yıl sonuna kısıtlandı. Fransa ve Almanya, nakil için 2 bin 100 adet zırhlı araç görevlendirdi. Bunlar ülke çapında 55 bin bankaya para transferi yapacak. Her araç bir seferde en fazla 5 milyon Euro taşıyabilecek. Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac'ın emriyle ordu geçen Mayıs'ta alarma geçti. Fransa genelindeki 5 ordu karargâhında Euro banknotları depolanacak. Ordunun depoları birer güvenli kasa vazifesi görecek.

Kredi kartlılar yandı
Avrupa Muhasebeciler Birliği, onbinlerce şirketin hâlâ içinde bulundukları ticari risklerin farkında olmadığını duyurdu ve yıl başı itibariyle maaş, fatura ve hatta kredi kartı ödemelerinin aksayacağını bildirdi. Şirketler henüz bilgisayar sistemlerini Euro'ya geçirmedi. Ve 1 Ocak 2002 günü kredi kartı ödemelerini kendi "eski" para birimleriyle yapamayacaklar. (Kredi kartları ödemeleri için bir kolaylık/düzenleme de yapılmıyor)

Bu konuda en cahil olanlar ise İtalyanlar... İtalya'da her 3 kişiden sadece 1'i, Euro'ya birkaç ay sonra geçileceğinin farkında. İtalya'daki ticari şirketlerde ise durum daha da vahim. Her 4 şirketten yalnızca 1'i, Euro'ya geçmesi gerektiğini biliyor.

Kiliseler isyan ediyor
Birçok Akdeniz ülkesindeki kiliselerde, bozuk para ile çalışan makineler bulunuyor. Kiliseye giren turist, makineye bozuk para atarak saklı bölmelerdeki duvar fresk ve mozaiklerini aydınlatıyor. Avrupa genelinde sayıları 1000'i bulan bu cihazların Euro'ya uyarlanması mümkün değil. Çok eski tarihlere dayanan makinelerin komple değişmesi gerekiyor. Bunun da çok pahalıya mal olacağı biliniyor. İnanç turizmi kapsamında gelecek turistler bu yüzden büyük zorluklarla karşılaşacak. İtalya'daki birçok köyde, yıllar önce tedavülden kaldırılan bozuk paraların dahi halen bu cihazlarda kullanıldığını belirten kilise yetkilileri, "Köylüleri buna nasıl alıştıracağımızı bilmiyoruz. Sanırız onlar uzun süre daha bu kiliselerde liret kullanacaklar" diye konuşuyor.

Her yer kuyruk olacak
Uzmanlar, Avrupalılar'ın Euro'yu tanımadığı için ilk etapta saymakta da zorluk çekeceğini bu nedenle tren istasyonlarından, havaalanları ve benzin istasyonlarına; kola ve park makinelerinden otoyol gişelerine kadar kilometrelerce kuyruk oluşacağını söylüyorlar. Hollandalı bir şirketin yaptığı araştırmaya göre bir kişinin para üstü olarak aldığı Euro banknotlarını sayması basit bir matematiksel hesaplama ile 30 saniye alıyor. Bu da örneğin büyük bir süpermarketin kasa kuyruğundaki birinin 3-5 saat beklemesi anlamına geliyor. Park ve gişe gibi cihazlarla telefon kulübelerinin Euro'ya ayarlanması ise tam olarak yetişmeyeceğinden, 1 Ocak 2002'den itibaren buralarda da tam bir kaos yaşanacak.

Grev korkusu sardı
Euro banknotlarını taşımakla görevli, zırhlı araç şoför ve personeli şimdiden grev tehdidine başladı. Şoförler, güvenlik ve iş saatleri konusundaki endişeleri giderilmezse işi bırakacaklarını söylüyorlar. Çünkü birçok organize suç örgütü bu zırhlı araçların yolunu gözlüyor. Fransa Şöförler Sendikası Başkanı Joel Le Coq, "Grev olasılığı büyük. Ayrıca çalışma saatleri de, hükümetin son olarak belirlediği haftada 35 saatin üzerine çıkıyor. Bu da yorgunluğun neden olduğu güvenlik problemlerine yol açacak" dedi. Eğer grev olursa, zırhlı araçlara gebe birçok bankanın batacağını belirten Fransa Bankacılar Birliği Başkanı Philippe Gerard Saveur "Yapacağımız bir şey yok. Acı ama gerçek" diyor.

Sahte Euro'lar çıkacak
Birçok kişi Euro banknotunun henüz neye benzediğini bilmiyor. Yetkililer, geçiş döneminde piyasada 310 milyar dolarlık sahte banknot dolaşacağını tahmin ediyor. Kalpazanlar iki yola başvuracak. Ya Euro'yu taklit edecekler ya da halen ellerinde bulunan sahte dolar ve markları piyasaya sürerek gerçek Euro banknotlarıyla değiştirecekler. Sahte paranın iki ay kadar bar, restoran ve mağazalarda dolaşması bekleniyor. Ayrıca 500 Euro'luk banknotların basılması da büyük "aptallık" olarak görülüyor. Çünkü, 500 Euro, 455 dolar para ediyor. Bu da kalpazanlar için büyük fırsat. Bir bond çantaya 1.5 milyon dolarlık sahte Euro sığdırmak mümkün. Fransa'da ise ilginç bir olay yaşandı. Yaşlı bir çift kalpazan, biraz aceleci davrandı ve köşeyi dönmek amacıyla 1000 Euro'luk banknotlar bastı. Tabi tedavülde böyle bir banknot (en büyüğü 500 Euro) olmadığı için piyasaya sürerken yakalandılar.

Tüketim çılgınlığı başladı
Euro'ya geçiş, kıtada büyük lüks tüketim çılgınlığı başlattı ve fiyatlar patladı. Neden mi? Çünkü piyasadaki paranın yüzde 20'si yastık altındaydı. İnsanlar bu kayıtdışı parayla ne yapacaklarını bilemediler. Bankalara gidip mark ya da dolarlarını Euro'ya çevirmeye çalışsalar vergi kaçırdıkları ortaya çıkacaktı. Bu riski göze alamayanlar alışveriş çılgınlığına başladılar. Avrupa'da görülmemiş bir alışveriş furyası patlak verdi.

İSVİÇRE'YE PARA TRANSFERİ YARIŞI
PahalI saat ve mücevherler, son model arabalar, Akdeniz sahillerinde villalar satılmaya başlandı. İspanya'da eskiden 10 bin Pesata'lık banknotlar etrafta görünmezken şimdi olağan oldu. İspanya'nın Costa del Sol sahilleri emlak alıp satanlarla dolup taştı. Almanya'da da emlak fiyatları bu yüzden yüzde 20 arttı. İnsanlar bitmemiş villaları bile satın alıyor. Bir ay içinde de birkaç misli fiyatına ellerinden çıkarıyorlar. Euro bölgesinde kayıt dışı ekonominin yıllık hacminin 976 milyar doları bulduğu sanılıyor. Piyasada dolaşan 225 milyar markın 100 milyarı yurtdışında. Mark barındıran ülkeler sıralamasında Rusya, Türkiye, Balkan ve eski Doğu Blok'u ülkeleri başı çekiyor. Şimdi bu ülkelerde yıllardır yastık altında tutulan paralar da lüks tüketim çarkına giriyor. Son haftalarda, kara paranın Lüksemburg ve İsviçre'deki bankalara transfer edilmesi olaylarına sıkça rastlanılır oldu. Lüksemburg sınırında polis, araçlarda nakit araması yapıyor.