Temmuz ortasına göre siyasette çok olumlu gelişmeler var. Hükümet üyeleri arasındaki kavga ve gerginlik yerine suskunluğa bırakmış. Böyle davranarak mali piyasaların eline malzeme vermemiş oluyorlar.
Hükümet ekonomide yürütülen programı toparlamayı sürdürüyor. Kur konusunda yabancı bankaların kulağı çekildi. Yerli bankalar da satıcı olarak döviz piyasasına girip denge kurmaları ve Merkez Bankası'na yardımcı olmaları sağlandı.
Bütün bunların yanında Merkez Bankası'nın dövize müdahalesi de etkinleştirildi.
Bu yapılanlarların karşılığında dolar kuru 1.500-1.600 bin liradan 1.300-1.350 aralığına geriledi.
* İkinci takas etkisi- Kurdaki bu gerileme Hazine kağıtlarının faizine de yansıdı. Temmuz krizinden sonra ilk kez bono faizleri yüzde 90'ın altına indi.
Faizlerdeki bu düşüşte yılın geri kalan kısmındaki Hazine itfalarının 10 katrilyon lira daha azaltılması etkili oldu. Hazine'nin özel bankalarla Haziran ayındaki ilk takasından sonra ikinci takas Temmuz'da Merkez Bankası, kamu ve fon bankalarına yapıldı. Bu yolla bankaların elindeki senetler daha uzun vadeli kağıtlarla değiştirildi. Hazine'nin yılsonuna kadar yapacağı itfa miktarı da 35 katrilyondan 25 katrilyona geriledi. Kamu ve fon bankalarının ayrıca yılsonuna kadar Hazine ihalelerinden 5 katrilyon liralık kağıt almaları planlandı.
İç borçlanmaya kamu bankalarından gelen bu destek faizleri gevşetti.
* Ağustos, Eylül'ü de kurtarabilir- Faizlerin düşmesine karşılık Hazine bu ayın ilk ihalesini yine döviz cinsi tahville açtı. TL borçlanmayı tercih etmedi. Bu yolla faizi düşük tutarken kur riskini üzerine aldı. Temmuz ayı enflasyonunun da iyi gelmesiyle faizlerdeki gevşeme belki biraz daha sürebilir. Kuru bankalar tutmaya devam edebilir. Ağustos ayı bu şekilde geçirilirse Eylül de kurtarılmış olur.
Eğer yılbaşına kadar hükümetin bazı tartışmalar yaşasa da krize yol açmadan işi götürebileceğini öngörürsek borsa bu sürede nasıl bir yön izler? 0.56 cent ile Temmuz ortasında dip yapan endeksin sonbahar ve kış aylarındaki seyri ne olur?
* Yılsonu canlanması- İMKB Endeksi Kasım krizi öncesinde 2.16 centi gördükten sonra genel bir düşüş içinde ve 17 Temmuz'da 0.56 cent'e kadar indi. Bu yüzde 74'lük bir düşüşü ifade ediyor. 3 Kasım'dan bu yana tam 9 ay geçmiş. Bu İMKB tarihinde görülen en uzun süreli düşüşlerden biri. Endeksin son olarak kapanış değeri 0.90 centte. Bu kadar uzun süreli düşüşün ardından genelde borsanın bir tepki vermesi ve toparlanması beklenir. Siyasette, ekonomide, alternatif piyasalardaki durum borsanın önünü tıkayacak gibi değil. En azından geçmiş aylara göre belirgin bir iyileşme var. Sonbahar aylarında başlayacak bir yükselişin, uzun süreli düşüşün ardından biraz sürmesi ve yılsonu-yılbaşı canlanmasına kadar uzaması beklenebilir.
* Ekonominin canlanması- Borsanın kısmen toparlanmasına ivme verecek gelişmelerden biri de, ekonomide büyümeye geçiş olabilir. Normalda bu yılı daralmayla bitireceğiz. Ancak gelecek yıl ekonomide büyüme öngörülüyor. Bu gerçekleşecekse ilk işaretlerini de yılın son çeyreğinde almaya başlarız. Bunun algılanması da borsa canlanışını destekleyebilir.
* Emekli fonları geliyor- Bireysel emeklilik sistemi Ekim ayında yürürlüğe girecek. Bu yılbaşına doğru borsada portföy yatırımlarının başlaması anlamına geliyor. Başlangıçta belki piyasaya etkisi küçük olacak ancak zaman içerisinde emeklilik fonlarının büyümesiyle bu etki de büyüyecek.
Borsanın bu seyir senaryosu elbette işlerin rayında gitmesi, Temmuz ayında yaşadığımız sıkıntının tekrarlanmaması durumunda geçerli.
Herhangi bir olumsuzluk ortaya çıkarsa onun senaryosu yok. Bu durumu ancak yaşarız.
* Sonuç- "Eşeği pazarlık edelim, kuyruk heybede" Türk Atasözü n
Magazin
