İsveç mucizesi: liberalizm+sosyal devlet

Birkaç gündür, gençlik yıllarımın geçtiği Stockholm'deyim. Ve her gelişimde olduğu gibi bu kez de hayranlık duygularımı gizleyemiyorum.

Kuzeyin Vedenik'i olarak adlandırılan bu şehri kavramak için, uçak alçalırken aşağıya şöyle bir bakmak bile yeterli: sağlıklı ormanlar, binlerce ada ve özenli bir ressamın fırçasından çıkmışçasına düzgün bir şehir.

İçinde hala sincaplara ve ceylanlara rastlayabildiğiniz kaç başkent sayabilirsiniz ki?

Hem de büyük bir sanayi ülkesinin başkenti.

***

İsveç 9 milyon nüfusuyla dünyayı etkilemeye devam ediyor.

Şöyle bir hatırlayalım: Volvo, Saab, Scania, Ericsson, Asea, Electrolux, Atlascopco, Electrohelios, İKEA, SKF...Orrefors, Costaboda kristalleri ve dünya çapında kağıt, çelik, madencilik şirketleri.

Bütün bunlar yetmiyormuş gibi İsveç şimdi de bilgisayar ve mikroçip alanında Avrupa'nın lideri konumuna geldi. Stockholm'ün Kista Bölgesi dünyada Silikon Vadisi'nden sonra ikinci önemli merkez.

Ve bazı uzmanlık alanlarında Silikon Vadisi'nin bile önünde.

Ayyy

İsveç'in bu olağanüstü başarısı sadece sanayi ve bilişimle de sınırlı değil.

Sporda Björn Borg , Ingemar Stenmark, müzikte ABBA , Roxette gibi gruplar, sinemada Greta Garbo, Ingrid Bergman, Anita Ekberg, Uma Thurman gibi starlar ve Ingmar Bergman gibi yönetmenler.

Nobel ödülü bile bu küçük ülkenin.

***

Bu müthiş başarının sırrını araştırdığınız zaman birey bazında dürüstlük ve çalışkanlığı, sistem bazında da sosyal devlet ilkesiyle liberalizmin yaptığı başarılı evliliği buluyoruz.

İsveç, Tony Blair ve Bill Clinton'un bir süredir sözünü ettiği "üçüncü yol"u yıllardır uygulayan bir ülke.

O karmakarışık yirminci yüzyılda komünist rejimden de, amansız bir rekabete dayanan ve altta kalanın yok olduğu vahşi kapitalizmden de uzak kalmayı bilmiş.

Tage Erlander, Olof Palme gibi liderlerin oluşturduğu bu sistem, sosyal devlet ve serbest piyasa ekonomisinin bileşkesi sayılabilir.

Ne komünist ülkelerdeki gibi totaliter bir parti baskısı ve planlaması var ne de "vahşi batı" gibi insanların birbirini çiğnediği orman kanunu.

Bu kadar büyük şirketleri olan, iç ve dış rekabete açık yaşayan ülkede, evsiz kalan, çocuğunu okutamayan, tedavi edilemeyen, yoksulluk çeken bir tek kişi bile yok.

Bu durum İsveç'in uluslararası rekabette ipi göğüslemesine engel olmuyor.

Tam tersine mutlu, sağlıklı ve sosyal çatışmaları asgariye indirmiş bir toplumun başarısını vurguluyor.

Geleceğin ideal dünyası, İsveç sistemini model alacak gibi görünmekte.

Çünkü haklı çıktılar.