Ombudsman adayı Demirel'in, Cumhurbaşkanlığı döneminde bu sistemi incelettirdiği ortaya çıktı

YÜKSEK NİTELİKLİ OLMALI
Raporda Ombudsman'lık görevine getirilecek kişinin özellikleri de sıralandı. Ombudsmanın "Arkasında parlamento desteğinin bulunması, politik olarak tarafsız bulunması, yüksek niteliklere sahip bir kişi" olması gerektiği belirtilen raporda, "medya ile de yakın ilişki içinde olması" da taşıması gerekli özellikler arasında sayılıyor. Raporda "Ombudsman kurumunun kamuoyuna maledilmesi, sivil toplum örgütleri ile üniversitelerin katkı ve destekleri büyük önem taşımaktadır" denildi.

KORUYUCU MU DENETÇİ Mİ
Raporda Ombudsman kurumunun ilk olarak 1713 yılında İsveç'de başlatıldığı ve 1809 yılında İsveç Anayasasına girdiği vurgulanıyor. 1919 yılında Finlandiya'nın da aynı kurumu oluşturduğu ve 1950 yılından itibaren de tüm İskandinav ülkelerine yayıldığı kaydedildi. Bugün 50'yi aşkın ülkede bu kurumun bulunduğu kaydedilen raporda, Ombudsman'a İngiltere'de "Yönetim içi Parlamento Komiseri", Fransa'da "Arabuculu" Kanada'da "Yurttaş koruyucusu", İtalya'da "Sivil Haklar koruyucusu" Avusturya'da "Halk avukatı", Polonya'da "Yurttaş hakları Savunucusu" İsrail'de "Devlet denetçisi", KKTC'de ise "Yüksek yönetim denetçisi" isimlerinin verildiği belirtildi.

BAŞVURU UCUZDUR
Dünyadaki Ombudsman kurulunun genel özellikleri ise şöyle sıralandı.

* Ombudsmanın arkasında parlamento desteği vardır.

* Politik olarak tarafsızdır

* Kararlarında bağımsızdır.

* Kamu kuruluşları ile yakın işbirliği yapar.

* Ombudsman her yönden yüksek niteliklere sahip kişidir.

* Ombudsman'a başvuru yapmak kolay ve ucuzdur.

* Tüm başvurular Ombudsman tarafından tek tek incelenir.

* Omdusman medya ile yakın ilişki içindedir.

* Ombudsman'ın bütçe ve özlük hakları üzerinde yürütme organının hiçbir etkisi yoktur.

TALİMAT ALMAZ
Ombudsman'ın sorumluluğu ise "Kamu yönetiminde tüm vatandaşların yanlış ve adaletsiz davranışlarla karşı karşıya kalmamasını sağlamak, bunu güvence altına almaktır. Ombudsman özel uyuşmazlıklarla ilgili değildir. Ombudsman parlamento tarafından seçilir. Görevinde bağımsız özgür ve özerklik ortamı içinde hareket eder. Parlamento ve Cumhurbaşkanı dahil hiçbir organdan talimat alamaz, herhangi bir kişi ya da kurum kararlarını etkileyemez, düzeltemez" biçiminde özetlendi.

OMBUDSMAN YARARLI OLUR MU
* Ombudsman'a başvuru ucuz ve şekli kayda tabi olmadığı için kolaydır.

* Görev kapsamı dışındaki başvurular başlangıçta reddedilecektir.

* Başvuruların devleti tanıyan, bağımsız ve tarafsız bir kişi tarafından soruşturulacak olması güvencedir.

* t Bu kurum denetim sistemindeki aksaklıkları da giderecektir.

* Ombudsman vatandaş ile yönetim arasında köprü olacaktır.

* Kamu yönetimine daha çabuk ulaşılacak ve etkinlik sağlanacaktır.

* Biçimsellikten uzak başvuru nedeniyle demokratik katılım sağlanacaktır.

*Vatandaşların temel hak ve özgürlükleri için yeni bir korunma biçimi getirecektir.

* Devlete ve demokrasiye inancın sağlanmasına katkıda bulunacaktır.

Türkiye'de eleştiriye uğrar
Raporda Ombudsman'ın yargıç ya da mahkeme olmadığı, yargıya alternatif olarak da kurulmadığı vurgulanarak, ülkemizde bu kuruma yönelik bazı eleştiriler yapıldığı ve bu eleştirilerin şu konularda toplandığı vurgulandı

* Bu kuruma yapılacak şikayetlerin sonuca bağlanması zaman alacaktır ve hak düşürme riski taşımaktadır.

* Türkiye gibi merkezi yönetimi kuvvetli ülkelerde Ombudsman kurumunun uygulanması güçtür ve müeyyidesi de olmadığı için uygulanması çok zor olur.

* Türkiye'de yeteri kadar denetim kurumu bulunmaktadır. Birçok soruşturma mükerrer yapılmaktadır ve yeni bir kuruma ihtiyaç yoktur.

* Türkiye gibi yönetsel yargının bulunduğu ülkelerde Ombudsman başarılı olamaz.