Maliye Bakanı'nın sevmediği rakamlar...

Maliye Bakanı Sümer Oral'ın, sevmediği rakamları ve oranları biliyor musunuz? Bilmiyor olabilirsiniz. Ben de, geçenlerde, özel bir sohbette kendisinden öğrendim. Bakan Oral, sevmediği rakamları ve oranları şöyle açıklıyordu:

"- Zaman zaman ayda, günde, saatte ve dakikada şu kadar vergi toplanıyor, şu kadar faiz ödeniyor. Toplanan vergiler, faizleri bile karşılamıyor, diye bazı tablolar ve oranlar yayınlanıyor ya, işte bunlardan çok rahatsız oluyor ve bu tablonun düzeleceği günü bekliyorum. Neyse ki, o tarih çok yakınlaştı. 2000'de, 1999'da yüksek oranlar ile yapılan borçlanmaların faizlerini ödedik. Bu nedenle, toplanan vergiler özellikle yılın ilk yarısında faiz ödemelerini dahi karşılayamadı. Ancak, 2001'de bu çarpık tablo değişecek. 2000'de, düşük faiz oranı ile borçlandığımız için, 2001 yılı faiz ödemelerimizde, büyük bir gerileme olacak. Bu nedenle, "2001'de toplanan vergiler, faizleri bile karşılayamadı ya da günde, saatte, dakikada ödenen faiz toplanan vergiyi aşıyor" şeklinde, oranlar ve rakamlar artık yayınlanamayacak. Ben de rahatlayacağım, ülke de..."

Sevilmeyen tablo
Bakan Oral'ın sevmediği tablo, Temmuz 2000 sonu itibariyle, aşağıdaki gibi. Bu kez tabloya personel giderlerini, sosyal güvenlik kuruluşlarına (TC Emekli Sandığı, SSK ve Bağ-Kur'a) aktarılan parayı ve yatırımlara harcanan tutarı da ekledik.

Verginin % 'u faize
Tablodan da fark edileceği gibi, toplanan vergi 14 katrilyon 373 trilyon, ödenen faiz ise 14 katrilyon 255 trilyon lira. Yani, 2000 yılının ilk 7 ayında toplanan tüm vergilerin, yüzde 99'u faiz ödemelerine gitmiş. Ağustos sonu itibariyle bu oranın Ağustos'daki rekor anapara ve faiz ödemesi nedeniyle, yüzde 100'ü de aşacağı tahmin ediliyor. Kuşkusuz olay, faiz ödemeleri ile bitmiyor. Personele, sosyal güvenlik kuruluşlarına bütçeden transfer yoluyla yapılan yardım, yatırım harcamaları, cari giderler ve daha bir sürü harcama var. Tabloya göre, dakikada 47.5 milyar TL vergi toplanırken, 47.1 milyar TL faiz ödenmiş. 3 milyar TL'lik de yatırım harcaması yapılmış.

Geçen yılın Ocak-Ağustos döneminde yüzde 111.4 olan ortalama faiz, bu yılın aynı döneminde yüzde 38.4'e indi. Yani, 73 puan düştü. Hazine, 21.4 katrilyon liralık borçlanma gerçekleştirdiği bu dönemde, maliyetteki düşüş sayesinde, ileriye dönük olarak yaklaşık 15 katrilyon lira faiz tasarrufu sağladı.

Görünen o ki, bu olumsuz tablo yakında düzelecek. Bakan Oral'ın da belirttiği gibi, özellikle 2001'de, faiz ödemelerinde büyük gerileme olacak.

Toplanan vergilerin, artık tamamı değil, bir kısmı faiz ödemelerine gidecek. Özetle, sevimsiz tablo, sevimli hale gelecek.

Bu arada eğer yeni bir banka krizi de yaşanmazsa, çok şey daha iyi olabilecek...