Günde 2 dolar vergi ödüyoruz!..

Aslında tam 2 dolar da değil. 1 dolar 65 cent günlük vergi ödüyoruz. Kişi başına yıllık ödediğimiz vergi ise 600 dolar. Hesaplamayı yaparken, 2000 yılında toplanması öngörülen, 24 katrilyon liralık vergi hedefini esas aldık. Sosyal güvenlik primleri de dahil edildiğinde, kişi başına ödenen vergi günlük 2 dolar 28 cent, bunun yıllık tutarı ise 832 dolar.

Yabancı ülkelerin durumu
Kişi başına en fazla vergiyi Sosyal Güvenlik primleri de dahil, yıllık 15 bin 844 dolarla, Danimarka topluyor. Danimarka'yı, 14 bin 909 dolarla Norveç, 13 bin 867 dolarla İsveç izliyor. İsviçre'nin topladığı vergi ise 12 bin 187 dolar.

Türkiye'de, sosyal güvenlik primleri de dahil, yıllık ödenen vergiyi 832 dolar olarak belirtmiştik. OECD üyesi 29 ülke arasında, Türkiye Meksika'dan bir önce geliyor. Yani biz, 28'inciyiz, Meksika ise 29'uncu... Meksika'da, sosyal güvenlik primleri de dahil yılda tahsil edilen vergi 724 dolar...

Vergi yükü
Vergi yükü yönüyle olaya baktığımızda, OECD ortalamasının yaklaşık 10 puan gerisindeyiz. Farkı artıran nedenlerden biri de, sosyal güvenlik primleri. Aslında Türkiye'de vergi yükü, son 10 yılda yüzde 70 oranında arttı. 1989 yılında, genel bütçe vergi gelirlerinin Gayrisafi Yurtiçi Hasılaya (GSYİH) oranı yüzde 11.2 iken, 1999 yılında yüzde 19.1'e yükseldi. Vergi gelirlerindeki artışın, harcamalar gibi kolayca yapılamayacağı gözönünde bulundurulduğunda, son 10 yıldaki vergi geliri performansının başarılı olduğu söylenebilir.

Ancak, sosyal güvenlik primleri eklenerek yapılan vergi yükü hesabında, OECD ortalamasının 10 puan, AB ortalamasının ise yaklaşık 14 puan gerisindeyiz.

Ancak, bu oranlara bakıp çok fazla da kötümser olmamak gerekiyor. Çünkü Türkiye'de 27.9 olan vergi yükü, ABD'de 29.7, Japonya'da, 28.8. Öte yandan, İsveç'de 51.9, Belçika'da 46, Fransa'da ise 45...

Vergi gelirleri azalacak
Geriye dönüp baktığımızda, son 10 yıldaki vergi geliri performansında, başarılı bir çizgi gözlemleniyor. Bu başarı önümüzdeki yıllarda da devam edecek mi? sorusunun yanıtını 2001-2005 dönemini kapsayan 5 yıllık kalkınma planında buluyoruz.

Sekizinci 5 Yıllık Kalkınma Planı'nı inceledik, 2005 yılı itibariyle, vergi gelirlerinde 2000 yılına kıyasla "yarım puanlık bir gerileme" öngörülüyor. İnanmak istemediğimiz bu tahmin doğru ise, önümüzdeki yıllarda, Türkiye'de vergi gelirlerinde ciddi bir artış olmayacak, aksine gerileyecek.