30 Haziran 2001'de döviz kurları

IMF ile imzalanan "Stand-by Anlaşması" altı ayını doldurdu. Dolayısı ile Merkez Bankası'nın döviz kurunu "nominal çapa" olarak kullanmaya başlamasından bu yana da altı ay geçti.

Biliyorum, kur çapası konusunda hala tereddütleri olanlar var. Sık karşılaştığımız sorulardan biri Merkez Bankası'nın bu kur politikasını sürdürüp sürdürmeyeceği. Korkmayın, mutlaka sürdürecek diye cevap veriyoruz.

Cuma günü Merkez Bankası 2001 yılı ikinci çeyreği için sepet bazında günlük döviz kurlarını açıkladı. Dünkü gazetelerde ayrıntıları vardı. Ocak-Mart 2001 döneminde döviz sepetinin aylık değer kaybını yüzde 0.9 düzeyinde belirlemişti. Nisan-Haziran 2001 için öyarım puan düşürerek yüzde 0.85 saptadı.

Hemen kendi excel programımıza bu sayıları girdik. Çok hoş oluyor. Düşünsenize, tam bir yıl sonrasının dolar ve mark kurlarını kolayca hesaplayabiliyoruz.

Önce "1 dolar artı 0.77 euro" döviz sepeti bazında bakalım. Önümüzdeki 12 aylık toplam devalüasyonu yüzde 12.9 buluyoruz. Evet; doğru okudunuz. TL'nin döviz sepeti karşısında bir yıllık değer kaybı sadece yüzde 12.9 olacak.

"Bu bir devriiim!" Son çeyrek yüzyılın en düşük devalüasyon oranı ile karşı karşıyayız. Umudumuz bir kaç yıl içinde bunun bile bize çok yüksek gelmesidir.

BEKLENEN KURLAR
Yazılarımızda vurguluyoruz. Devalüasyon yavaşlayınca dolar ve euronun değeri büyük ölçüde ikisi arasındaki parite oynamalarına bağlı oluyor. O konuda iktisatçıların son bir buçuk yıldır sürekli yanıldıklarını da sanıyorum biliyorsunuz.

Bu durumu göz önünde tutarak, farklı senaryolar yazdık. Bilgisayar işimizi kolaylaştırıyor. Makineye 30 Haziran 2001 için euro-dolar ya da dolar-mark paritesini veriyorsun, hemen dolar ve markın o günkü değerini hesaplıyor.

Bu yıl Haziran sonu için pariteyi euro=0.95 dolar aldım. Şu anda o civarlarda dolaşıyor. Bazen 0.96'ya çıkıyor, bazen 0.94'e geriliyor. Buna göre, önümüzdeki Cuma günü dolar ve mark sırası ile 620 bin TL ve 302 bin TL olacakmış.

Eğer bir yıl sonra parite değişmezse, her ikisi de yüzde 12.9 değer kazanıyor. Buna göre 30 Haziran 2001'de dolar ve mark sırası ile 700 bin TL ve 341 bin TL oluyor.

Ya parite değişirse? Önce düşük ihtimali, yani doların tekrar euroya karşı değer kazanmasını ele alalım. Euro=0.78 dolar (ya da dolar=2.50 mark) paritesi halinde, bir yıl sonra dolar yüzde 22.1 değer kazanarak 757 bin TL'ye çıkıyor. Buna karşılık mark 303 bin TL'de sabit kalıyor. Parite daha da doların lehine değişirse, markın bir yıl sonraki değeri bu yılın altına iniyor.

Dolar euroya karşı gerilerse, tersi oluyor. Euro=1.03 dolar (ya da dolar=1.90 mark) durumunda doların bir yıl sonraki değeri 677 bin TL. Yüzde 9.2'lik bir değer artışına tekabül ediyor. Mark ise yüzde 17.7 artarak 356 bin TL'ye geliyor.

Kritik değer euro=1.30 dolar (dolar=1.58 mark). Olur mu demeyin. Yirmi ay önce, Ekim 1998 ortasında dolar 1.61 marka düşmüş. Bu takdirde bir yıl sonra dolar gene 620 bin TL ile bugünkü değerinde kalıyor. Mark yüzde 30.6 artışla 400 bin TL'ye tırmanıyor.

Herkesin hesabını bu sayılara göre yapmasında büyük yarar var. Sonra "hoca, söylemedin!" demeyin.

PORTEKİZ MAÇI
Portekiz Milli Takımı çok güzel futbol oynuyor. İşimiz zor. Ama top yuvarlıktır derler. Pekala kazanabiliriz. Deniz Gökçe'nin dünkü yazısında "takımımıza güveniyoruz ama bu maç hata şansımız hiç olmayan bir maç! Bakalım Mustafa Denizli ne tür sürpriz yapacak!" diyor.

Yarı finale çıkabildiysek hepinizi candan kutluyorum. Yoksa geçmiş olsun diyorum.