İşveren ve işçiye Nisan şakası!..

Sözünü ettiğimiz şaka, "Nisan 1" şakası değil, Nisan şakası... Bu şaka bir yasa ile yapıldı ve yasa da, maddesi de halen yürürlükte. Şakanın ne olduğunu çok kişi biliyor ama nedense kimse inanmıyor. Sadece işverenler ve işçiler değil, bununla ilgili yasayı çıkartanlar hatta ilgili Bakan bile inanmıyor.

İster inansınlar, ister inanmasınlar, ortada bir yasa ve bu yasa ile de, Nisan ayından itibaren başlatılan bir uygulama var. Sözünü ettiğimiz yasa, Eylül ayında "Sosyal Güvenlik Reformu" olarak çıkartılan 4447 Sayılı Yasa. Bu yasa ile işverenlere, 1 Nisan'dan itibaren "İnanılmaz bir prim yükü" geldi. Yasadan, sadece işverenler değil, brüt 360 milyon liranın üzerinde aylık ücreti olan işçiler de nasibini aldı.

Sigorta primine yüzde 233 artış
Yıllık enflasyon hedefinin; TEFE'de yüzde 20, TÜFE'de yüzde 25 olarak belirlendiği şu dönemde, sigorta priminde Aralık 1999'a kıyasla, ortaya çıkan ve yüzde 233'lere kadar ulaşan artış, herkesin kafasını karıştırdı. Bir kaç haftadır özellikle de Nisanın başından bu yana, herkes bu konunun şokunu yaşıyor.

İsterseniz, birkaç örnekle olayı açıklayalım;

1- Asgari Ücret Ödemesi
Asgari ücretin, Nisan öncesi brüt tutarı 105 milyon 200 bin lira idi. Sigorta primi de 120 milyon lira üzerinden hesaplanıyordu. 1 Nisan'dan itibaren, asgari ücret yine aynı kaldı ancak asgari ücretin sigorta primi 202 milyon 560 bin liradan hesaplanacak. Yasaya göre, işveren, hem kendisi adına hem de işçi adına prim ödeyecek.

Asgari ücret 109 milyon 800 bin lira olmasına rağmen, işveren asgari ücretlinin SSK primini 202 milyon 560 bin liradan ödeyecek. İşçi adına da, asgari ücretle 202 milyon 560 bin lira arasındaki farkın primini yine ödeyecek. İşin doğrusu, uygulamada işçinin tüm primini de işveren ödediği için, iş verenin prim yükü olağanüstü şekilde artmış olacak.

2- Tavan Ücret
Sosyal Sigorta prim tavanı da, 360 milyon lira iken, Nisan başından itibaren 607 milyon lira oluyor. Böylelikle, Aralık 1999'da 182 milyon 100 bin lira olan, SSK primi hesaplamasına esas tavan ücret, Nisan 2000'de yüzde 233'lük bir artışla 607 milyon liraya yükseltilmiş oluyor...

Burada sadece işverenin değil, işçinin de ödeyeceği prim 607 milyon liradan hesaplanacağı için, işçinin eline geçen net ücreti de düşmüş olacak.

Yazımızın başlangıcında da belirttiğimiz gibi, yüzde 20-25 enflasyon hedefi konulan bu ülkede, sigorta primine yüzde 233'lere varan artış getirmek doğru değil.

Yukarıdaki uygulama hem işçiyi hem de işvereni zor duruma düşürecek. Sigortasız kaçak işçi çalıştırmayı ve kayıt dışı olmayı artıracak. Nitekim, ilgili Bakan da bunun farkına varmış ve Eylül'deki yasayı değiştiren yeni yasa tasarısı hazırlamıştır. Bu aşamada akla ister istemez şu soru geliyor; Eylü 1999'da çıkan yasayı hazırlarken yani daha önceleri nerelerdeydiniz?

Neyse... hatadan dönmeyi bilmek de bir erdemdir. Nisan ayı bitmeden, şu nisan şakasını kaldırın yoksa işler iyice karışacak...