Çağın dışında kalınabilinir mi?
Şirketler açısından pek mümkün görünmüyor. Yeni ekonomi rekabet gücünü artırıyor. Buna da hız, kalite ve verimlilik ile sağlıyor. Yeni sisteme adapte olamayan şirketlerin yaşama şansı azalıyor. Örneğin ABD ve Avrupa arasındaki uçurum buna en güzel örnek. ABD ekonomisi sadece son çeyrekte yüzde 7.4 büyüdü. Buna karşın AB'nin son çeyrekte ancak yüzde 2.5 büyümesi bekleniyor. ABD ekonomisi yüzde 4 işsizlik oranı ile tarihinin en iyi dönemini geçirirken, AB'de bu oran yüzde 9.6'ya çıktı. Ancak kişiler açısından internet yaşam tarzını benimsemenin dışında da bir hayat olacak.

	ABD	AB
Enflasyon	2.5	5.0
İşsizlik	4.1	9.6
Büyüme	7.4	2.5
Ücret artışı	3.6	2.4
Perakende satışlar	8.0	3.4

Türkiye'de tüketicinin e-ticarete bakışı nasıl?
Bu konuda en son araştırma Garanti Bankası tarafından yapıldı. 3.900 kişinin katıldığı ankette tüketicilere sorulan sorular ve yanıtları şöyle:

1-Hiç internetten alışveriş yaptınız mı?
%50 yapmadım

%13 yurtdışı yaptım

%11 yurtiçi yaptım

%12 herikisi

%14 cevap yok

2-Eğer yapmadıysanız nedeni nedir?

%37 kredi kartı güvensiz

%9 teslimat güvensiz

%5 siteler kullanışsız

%4 kişisel bilgiler vermemek için

%45 sevapsız

3-Hangi ürünü almak isterdiniz?

%43 kitap, CD, DVD

%16 bilgisayar

%9 yiyecek, içecek

%7 internet

%5 tekstil

Sisteme nasıl uyabilirsiniz?
Bir şirketin yeni ekonomik şartlara uyum sağlaması için şirket içinde teknoloji kullanımı artırması gerekiyor. Gereksiz bürokrasiyi ortadan kaldırarak şirket içinde tepe yönetimi başta olmak üzere teknolojiyi kullanımı şart. Daha sonra internette sayfa açarak elektronik dünyada yerin ayırtılması gerekiyor. Bu aşamadan sonra bu site üzerinden e-ticarete imkan sağlayan teknik altyapının oluşturulması zorunlu oluyor.

Yeni şirketler neden zarar ediyor?
E-ticaret hacminin ABD dışında pek istenilen seviyeye gelmemesi şirketleri zorluyor. ABD'de bile yüksek cirolara ulaşamayan şirketler daha çok e-ticaretin geliştirilmesine yatırım yapıyorlar. E-ticarete aracılık eden portalların işlem komisyonlarını sırf pazarı büyütmek için düşük tutması ve sayfalara reklam verilmesine pek sıcak bakılmaması gelirleri düşürüyor.

MURAT LACOMPTE - İNTEL Türkiye

AB süreci yeni ekonomiye zorlayacak
E-tİcarette başlangıç dönemi sona erdi. Şimdi üçüncü jenarasyona giriliyor. İlk jenerasyonda şirket açısından sadece internette tanıtım amaçlı bir sayfa açmak söz konusuydu. İkinci jenarasyonda bugünkü kullanılan müşteriye ya da şirketlerarası ticaret yapıldı. Üçüncü jenerasyonda ise şirketlerarası ticarette otomasyona geçiş başlıyor. Biz Türkiye'de internetin çok yakın gelecekte patlayacağını umuyoruz. Zaten İntel'in bölge merkezi olarak İstanbul'u seçmesi bu açıdan anlamlı. Yeni ekonominin önemi AB sürecinde de ortaya çıkacak. AB'li şirketler Türkiye'deki tedarikçilerinden malları elektronik ortamda temin etmek isteyecekler. Bu daha az maliyetli olacak. Örneğin Denizli'deki tekstilci teknik altyapıyı sağlamak zorunda kalacak.

Süreyya Ciliv - Microsoft Türkiye/ Genel Müdürü

İnternet yaşam tarzı gelişiyor

*Yeni ekonomi şirketlerde neleri değiştiriyor?
Yeni ekonomi ve elektronik ortamda ticaret şirketlerin temelde rekabet gücünü artırıyor. Bunu da kaliteyi artırarak, maliyeti düşürerek ve iş sürecinde hızlandırarak sağlıyorlar. Rekabet ortamında elektronik ticarete uyum sağlayan şirketler öncelik alıyor. ABD'li Wall Mart buna en iyi örnektir. Wall Mart tüm stok sistemini elektronik ortamda kontrol edebiliyor. ABD'nin bir kasabasındaki bir deterjan stoğu bittiği anda otomatik olarak tedarikçilerine bunu bildirebiliyor. Dolayısıyla fazla stok tutmayarak maliyetlerini düşürüyor. Wal-Mart'ın rakibi Sears şirketi elektronik ticaret işine girmediği için geride kaldı ve neredeyse yok olma noktasına geldi. Durumu sonradan farketti.

* Şirketler bu değişimi nasıl yakalayabilir?
Şirketler 'digital sinir sistemi' kurmalı. Buna nasıl olur. Önce şirket her çalışanına bir PC temin etmeli. Buna bağlı olarak bir e-posta adresi vermeli. Kendine uygun bir yazılım programı kullanmalı. Ancak bu konuda bir standart oluşmalı. Şirket için internet ağı 'intranet' kurulmalı. E-ticarete uygulamalarına geçilmeli. Bir internet sitesi açmalı. Ancak bu fiziki yatırımları yapmanın yanında bazı yönetsel gerçekleri ortaya koymak lazım. Önce teknoloji üst yönetim kullanacak ve sahip çıkacak.

CÜNEYT TOROS ctoros@sabah.com.tr