Ülkemizde ücret belirlemeleri, genellikle 'net ücret' üzerinden yapılıyor. İşveren, işçiyi işe alırken, ayda net olarak ne kadar ücret ödeyeceğini belirlemekte ya da işe başlayacak olan eleman, ayda net olarak belli bir ücret talep etmektedir. Buna göre de anlaşmaya varılmaktadır.
Net ücreti, çalışana ödeyecek olan işveren, 'netten brüte' gitmek suretiyle işçinin ödemesi gereken gelir vergisi, sosyal sigortalar primi, tasarrufu teşvik fonu kesintisi ve Damga Vergisi'ni de üstlenmektedir.
Bu aşamada, net ödemenin brüt tutarının nasıl hesaplanacağı önem kazanmaktadır.
1) On kişiden fazla işçi çalıştırılan işyerleri
On ve daha fazla işçi çalıştırılan işyerlerinde, ücret ödemelerinden yüzde 2 oranında tasarrufu teşvik kesintisi yapılması gerekmektedir. Bu durumda net ücretin brüt tutarı, aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
a) Aylık 257.692.500 liraya kadar olan net ücretler
On ve daha fazla işçi çalıştırılan işyerlerinde aylık tutarı 257.692.500 liraya kadar olan net ücretlerin, brüt tutarı şöyle hesaplanacaktır: Brüt Ücret=(Net Ücret-2.812.500)/0.708
b) Aylık 257.692.500 lirayı aşan net ücretler
Aylık 257.692.500 lirayı aşan net ücretlerin brüt tutarı, 360.000.000 lira olan sigorta primine esas tavan ücreti aşacağından, sigorta primi işçi hissesi 50.400.000 lirada sabitleşecektir. Bu durumda 257.692.500 lirayı aşan net ücretin brüt tutarı aşağıdaki formüle göre hesaplanacaktır.
Brüt Ücret=(Net Ücret+40.027.500)/0.827
c) Yıl içinde gelir vergisi matrahının 2,5 milyar lirayı aşması
Sigorta primine esas tavan ücreti aşmamakla birlikte, yıl içinde gelir vergisi matrahının 2,5 milyar liraya aşması durumunda, gelir vergisi oranı yüzde 20'ye yükseleceğinden, 2,5 milyar liranın aşıldığı andan itibaren net ücretin brütü aşağıdaki formüle göre hesaplanacaktır.
Brüt Ücret=(Net Ücret-3.750.000)/0.666
Sigorta primine esas vatan ücretin netini ve yıl içinde vergi matrahı 2,5 milyarı aşan net ücretin yüzde 20 vergiye göre brüt tutarı aşağıdaki formüle göre hesaplanacaktır.
Brüt Ücret=(Net Ücret+36.570.000)/0.778
2) On kişiden az işçi çalıştıran işyerleri
On kişiden az işçi çalıştırılan işyerlerinde, ücret ödemelerinden tasarruf teşvik kesintisi yapılmayacağından net ücretin brüt tutarı, aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
a) Aylık 263.812.500 liraya kadar olan net ücretler
Brüt Ücret=(Net Ücret-2.812.500)/0.725
Aylık 263.812.500 lirayı aşan net ücretler
Aylık 263.812.500 lirayı aşan net ücretlerin brüt tutarı, 360.000.000 lira olan sigorta primine esas tavan ücreti aşacağından, sigorta primi işçi hissesi 50.400.000 lirada sabitleşecektir. Bu durumda 263.812.500 lirayı aşan net ücretin brüt tutarı şöyle hesaplanacak: Brüt Ücret=(Net Ücret+ 40.027.500)/0.844
c) Yıl içinde gelir vergisi matrahının, 2,5 milyar lirayı aşması
Brüt Ücret=(Net Ücret+36.570.000)/0.794
Yukarıdaki formüller, bu yıl sigorta tavan ve taban ücreti değişinceye kadar geçerli olacak.
