Tarım, Türkiye için önemli bir sektör. Milli gelirin yüzde 15.7'si tarımdan sağlanıyor. İşgücünde tarımsal istihdamın payı ise yüzde 43 gibi çok yüksek bir oranda. Tarımdan sağlanan gelirin yetersizliği iç göçün en önemli nedeni. Tarımda çalışan bir işçinin yarattığı katma değer, tarımdışı sektördeki bir işçinin yarattığının beşte biri dolayında.

1980'lerde bir tarım işletmesinin ortalama büyüklüğü 64 dekardı. Bu alan, miras yoluyla bölünmeler souncu 1990'larda 53 dekara indi. Ayrıca işletmelerin toprağı da bir arada değil. Bir işletmenin sahip olduğu toprağın ortalama beş ayrı yerdeki tarlalara dağıtıldığı hesaplanıyor. İşletmelerin yalnız yüzde 15'i tek parselden oluşuyor.

Sorunlar çok ama durum o kadar da kötü değil. 30 milyar dolarlık tarımsal üretim, gıda sanayii ve ticaretinin itici gücü durumunda. Türkiye dünya ülkeleri arasındaki üretim sıralamasında, sebzecilikte dördüncü, buğday üretiminde ve yünde yedinci, pamuk ve çayda ise altıncı sırada. Meyvecilikte ise onbirinci sıradayız. Domates, buğday ve şekerpancarı gibi ürünlerde verimlilik, gelişmiş ülkelerdekine yakın düzeyde. Gerekli koşullar oluştuğunda ve reformlar yapıldığında tarımsal üretimde dünya standartlarını pekala yakalayabiliriz.

Üretim patlamasının en öemli faktörü sulama olacak. Çünkü, toprağın suya yüzyıllar boyu duyduğu hasret bittiğinde tarımda üretim hızla yükseliyor. Dünya Bankası'nın yaptığı bir araştırmaya göre sulama hektar başına verimli, yalnız yağmur alan bir tarlaya göre 2.6 kat artırıyor. Yeşil sebze, meyve ve domateste verim artışı 15 katı da aşıyor. Sulama ve bunun zorunlu kıldığı emek yoğun tarım, iç göçü durduran hatta tersine döndüren bir etkiye sahip. Sulama bölgelerindeki 800 köyde yapılan bir araştırma, nüfusun azalmak bir yasa arttığını gösterdi.

Sulama tesislerinin bazen çok ihtiyaç duyulmayan yerlerde yapılması, yatırımın getirisini düşürüyor. Çok sayıda sulama projesine aynı anda başlanması da, kaynak yetersizliği nedeniyle, tamamlanma süresini uzatıyor. GAP'ın bitirilmesi süresinin uzaması da üretim patlamasını geciktiriyor.