Fazla vergi vergiyi öldürür mü?

Fransızlar'ın, ünlü ekonomi dergilerinden "Alternatives Economiques"in geçen ayki sayısının kapak konusu "Vive I'impot" yani "Yaşasın vergi" başlığını taşıyordu.

Fransızlar da, ülkelerindeki vergi yükünün fazla olduğunu düşünüyorlar. "Trop d'impot tuet-il l'impot?" yani fazla vergi vergiyi öldürür mü? başlığı altında yapılan bir araştırmaya göre, bazı ekonomistler, yüksek vergi oranlarının, ekonomide dinamizmi öldürdüğünü savunuyorlar. Bunlara göre, vergi oranlarındaki bir düşüş, ekonomik aktiviteyi kamçılayacak ve dolayısıyla, vergi gelirleri de artacak. Bu görüş, 1803 yılında, Jean-Baptiste Say'ın savunduğu, "vergi oranlarındaki bir düşüş, halkın memnuniyetini artıracağından, vergi gelirleri de artacaktır" görüşüne de paralel.

Fransa'da özellikle son yıllarda, "fazla verginin vergiyi öldüreceği" düşüncesiyle, vergi oranlarında ve vergi dışı bırakılan gelir tutarında vatandaş lehine düzenleme yapılıyor. Buna göre, Fransa'da son üç yılda vergi dışı bırakılan tutar ve gelir vergisinin başlangıç oranı Tablo-I'deki gibi.

TABLO-1

Fransa'da son üç yılıngelir vergisi tarifesi

	Vergi	Gelir Vergisinin
	Dışı Tutar	Başlangıç
Yıl	(FF)	Oranı
1998	29.780	8.5
1999	32.510	7.5
2000	40.190	7.0

KAYNAK: Code General des Impots.

İngiltere'de de, yine fazla verginin vergiyi öldüreceği düşüncesiyle, 2000 yılı öncesi yüzde 20 olan gelir vergisinin başlangıç oranı, yüzde 10'a indirildi. "En az geçim indirimi" olarak "personel allowances" adı altında bekar bir mükellef için vergi dışı bırakılan tutar da, yıllar itibariyle artırıldı. Son durum, Tablo-II'deki gibi.

TABLO-2
İngiltere'de Gelir Vergisi tarifesi ve en az geçim indirimi

2000 yılı Gelir Vergisi Tarifesi

Gelir Düzeyi	Gelir	Gelir
ve Oranı	Dilimi	Vergisi
Düşük oran (%10)	0-500	150
Temel oran (% 23)	1.501-28.000	6.095
Yüksek oran (% 40)	28.00'in fazlası	(% 40)

Kaynak: Rogen BARNARD, Income Tax,

1999/2000, s,16

Yıllar itibariyle az geçim indirimi tutarı

	1997/98	1998/99	1999/2000
65ç yaşın altındakiler	4,045	4,195	4.335
65-74 yaşındakiler	5.220	5.410	5.720
75 yaş üzerindekiler	5.400	5.600	5.980
Körler için ayrıca	1.280	1.330	1.380

Kaynak: Amord HOMER-Rita BURROWS,

Tolley's Tax Guide, 1999-2000, s.20

Türkiye'deki durum
Türkiye'de, vergi oranları konusunda, "inişli çıkışlı" bir durum sözkonusu. Geçen yıl, Gelir Vergisi tarifesinde, 4369 sayılı Yasa ile hesaba kitaba dayalı olmaksızın 10 puanlık indirim yapıldı. Sonra bakıldı ki, durum pek içaçıcı değil, ücretliler dışındakiler için, oranlar 2002 yılına kadar 5 puan yükseltildi.

Kurumlar Vergisi'nde, yüzde 17,5 olan "geçici vergi" 1999 için yüzde 25'e yükseltildi. 4444 sayılı Yasa ile de 2000 ve izleyen yıllar için yüzde 20'ye indirildi.

Bu arada, depremin yolaçtığı kayıpları önlemek amacıyla "deprem vergisi" olarak, bir kısmı da "geriye dönük" çok sayıda vergi getirildi. Bu da, vergi yükünü biraz daha artırdı.

Şu sırada, "KDV'nin 2 puan artırılması" sözkonusu. Artırılırsa, işler iyice karışacak...

Özetle, Türkiye'de "Trop d'impot tue I'impot" yani "fazla vergiyi öldürür" sözüne uygun bir mevzuat ve uygulama, şu aşamada sözkonusu değil...