CÜNEYT TOROS

Geçtiğimiz hafta içerisinde Meclis'ten jet hızıyla geçirilen ve 3 saat içerisinde Cumhurbaşkanı tarafından onaylanarak Resmi Gazete'de yayımlanan deprem vergileri tam anlamıyla şoka neden oldu. Önümüzdeki günlerde İstanbul Borsası'nın kısa vadeli seyrini değiştirebilecek vergiler içerisinde en fazla etkili olan devlet iç borçlanma senetlerine getirilen vergiydi.

Deprem vergileri ile hiçbir kesim neredeyse unutulmamıştı. Bunun tek istisnası borsa oldu. Gerçi İMKB ve SPK'nın gelirlerinin Bakanlar Kurulu tarafından belirlenecek kısmı vergi olarak Maliye'ye teslim edilmesi hükmü getirildi. Bu gelirler zaten büyük ölçüde aracı kurumlardan kesilen komisyonlarda oluştuğu için aslında borsa da vergilenmiş oldu. Borsayı bu vergilerin etkisi bankalardan kaynaklandı. Toplam piyasa değerinin üçte ikisi bankalar hisselerinin oluştuğu bir piyasada bu kağıtların değerlerinin düşmesi hiç şüphe yokki endeksi geriletecekti nitekim öyle oldu. Borsa işlem gören bankalarıns piyasa değeri cuma günü iki seansta milyar dolar birden düştü. Bir başka değişle bankaların değeri bir günde yüzde geriledi. Endeks üzerinde en fazla etkisi olan kağıtlar da banka hisseleri olunca İMKB-100'ün yüzde 'lik düşüşü kaçınılmaz oldu.

Bankaların 9 aylık bilançolara göre toplam kar rakamı 953 trilyon. Bu rakam borsadaki şirketlerin toplam karının yüzde 84.6'sına denk geliyor. Bir başka değişle krizde olan sanayi sektörünün karşın piyasayı bankalar ayakta tutuyordu.

Ancak tüm bu gelişmelerin orta ve uzun vadede borsada var olan yükseliş trendini etkilemisi beklenmiyor. Deprem vergilerinin bankalara getirdiği yükümlülüğün olumlu ve olumsuz etkileri olacak bunları kısaca sıralayalım:

-Bankalar derinlikleri nedeniyle yabancı yatırımcılar tarafından en fazla tercih edilen hisse senetleriydi. Bu başlı başına İMKB'ye olan para girişinde aksamaya neden olabilir.

-Banka hisselerinin endeks üzerinde oldukça fazla etkisi olması nedeniyle bu durum İMKB-100'ün olası çıkışında bir duraklamaya neden olabilir.

-Ancak alınan kararlarla elde edilen gelirlerin makro dengeler açısından olumlu olması nedeniyle bu iyimser havayı sürdürebilir.

-Sanayi sektörü kirizin dibine gelindiği ve artık buradan dönme sinyalleri verdiği için özelleştirme uygulamalarıyla birlikte borsayı sürükleyebilir. Bu da yabancı yatırımcıları çekebilir.

Ancak her ne olursa olsun bazı olağanüstü dönemlerde böylesi uygulamalar olabilir. Hem depremzedeler için hem de makro dengeler için iyi olmasını dilemekten başka çare yok. Umarız ki bu sefer toplanan paralar gerektiği gibi kullanılır da biz de bir daha olası bir felakette ek vergi koymak zorunda kalan bir ülke olmayız