AGİT rakısı
Dün Erivan'da Başbakan'la birlikte toprağa verilen Ermenistan Meclis Başkan Yardımcısı Ruben Miroyan, Türkiye'yle Türk milletvekilleriyle yakın dostluk kurmak için can atıyordu.
Bir süre önce Rusya'nın St.Petersburg kentinde toplanan AGİT Genel Kurulu'nda ve geçtiğimiz hafta Fransa'nın Nantes kentinde yapılan 2. AGİT Kongresi'nde birkaç kez bir araya geldik.
Son kongre de, "Örgütlü suçlar ve terörizm" konulu bir de oturum yönetti. Türkiye'nin tezlerine ve anlattıklarına yakın bir ilgisi vardı. O kongrede bu köşenin yazarına da, "eroin trafiği ve PKK" konusunda TBMM adına söz hakkı verdi.
Ruben Miroyan ülkelerimiz arasında sınır ticaretinin ve turizmin önünün açılmasını dilediklerini her fırsatta yineliyordu.
Bu fırsat üzerine de komşu ülkelerin birbirlerinin toprak bütünlüklerine saygı göstermesi gereğini dile getirmiş oluyorduk.
Son görüşmemizde ülkesinden getirdiği bir şişe Ermeni Konyağı armağan etmişti. Önümüzdeki ilk AGİT Toplantısı'nda Türk Rakısı'yla misilleme beklediğini de şaka yollu ima etmişti.
Rakıyı içmesi, Istanbul'u görmesi kısmeti değilmiş demek ki..
Başbakan ve Meclis Başkanı ve öteki beş arkadaşıyla birlikte, Ermenistan Meclisi'nde teröre kurban gitti dün de toprağa verildi.
İP DİPLOMASİSİ
Diplomasinin de türleri, yolları, araçları var. Parlamento diplomasisi de bunlardan birisi.
Amerikalı diplomatların sıkıştıkça topu kongreye atmaları, elbette parlamento diplomasi değil. Ama, Avrupa'nın ipe un sermek için Avrupa Parlamentosu'nu öne çıkarması parlamento diplomasisine kötü bir örnek.
Ama asıl parlamento diplomasisi, ülkelerin ulusal meclislerinde üye olan siyasetçiler eliyle ve parlamentolararası platformlarda yürütülen dış ilişkileri kapsıyor.
Ülkelerarası ilişkilerin profesyonelce yürütülmesi elbette Dışışleri bakanlıkları kanalıyla oluyor. Ancak bu kanalların kullanılması kimi zaman kolay, pratik veya politik olmuyor. Bu durumda başka kanalların devreye sokulması gerekiyor.
Kısa adı AGİT olan ve 54 ülkeden oluşan, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'nın devlet veya hükümet başkanları bu ayın ortasında bir araya gelecekler; Atlas Okyanusu'nun iki yakasında barışın, güvenliğin, politik ve ekonomik işbirliğinin 2000'li yıllardaki çerçevesini çizecekler. Hiç değilse ilk renklerini atacaklar.
İKİLİ TAŞLAR
Bu arada, bu yılın ve elbette yüzyılın son zirvesi olduğu için de, birbirleriyle özel sorunu olanlar ikili görüşmeler yapma fırsatını değerlendirecekler. Bu arada, ABD, Avrupa ve Rusya Federasyonu liderleri ile yapacağı ikili temaslarda, Türkiye'nin yeni yüzyıldaki doğalgaz ve AB üyeliği gibi hedeflerin köşe taşlarını koyması bekleniyor.
POP SİYASET
AGİT bitirmekte olduğumuz yüzyılın en genç ama Birleşmiş Milletler'den sonra en "popüler" örgütü.
Son 20 yılda birçok ülkenin üye olmak için cana atıyor. Bir çok üye ise "gözlemciliğe" bile razı. Halen dünya nüfusunun yüzde 20'sini, dünya yüzölçümünün yüzde 35'ini, dünya ulusal gelirinin yüzde 60'ını kapsıyor. Dünya petrolünün yüzde 35'ini, elektriğinin yüzde 65'ini, dünya şarabının yüzde 85'ini, dünya patatesinin yüzde 59'unu üretiyor.
AGİT için geleceği biçimlendirecek devletler örgütü de diyen var, Avrupa Birliği ve NATO'nun bekleme salonu diyen de...
Bugüne dek, ikisine de üye olan ülkeler bu örgütün başını çektiler; elbette, Eski SSCB ve bugünkü Rusya Federasyonu'ya birlikte...
Ama yeni yüzyıl, yeni gelişmeleri de birlikte getirecek. Hazer ve ötesinin doğalgazıyla ilgili gelişmeler yeni yüzyılın bir AGİT yüzyılı olacağının habercisi.
Çünkü, yaşlı Avrupa'nın üretim gücü artık çok açık ki, yeni doğal kaynakların devreye girmesiyle Asya'ya doğru kayıyor.
21. yüzyılın ekonomik olarak Avrupa - Asya ekseninde gelişeceğini söylemek kehanet olmaktan çoktan çıktı.
Elbette IMF'nin, Dünya Bankası'nın "hakemlik"lerini, Japonya ve Güney Pasifik çevresinin performanslarını da hesaba katarak AGİT'e 21. yüzyılı biçimlendirecek örgüt demek yanlış olmayacak.
