Dünyanın gözü kulağı olan Wall Street ile ilgili en ilginç yorumlardan biri geçenlerden ABD'nin SPK'sı SEC'ten geldi. SEC'in Başkanı Arthur Levitt Cuma günü akılara durgunluk verecek bir açıklama yaptı. Açıklamanın özü şöyle:

"New York Borsası'nın halka açılma planına büyük destek veriyoruz. Çünkü ABD, iş kapasitesini denizaşırı piyasalara kaptırmak üzere. Eğer New York Borsası mevcut yönetim anlayışlarını sürdürmeye niyetliyse, görünen o ki 5 yıl sonra ortada böyle bir piyasa kalmayacak. Bu nedenle borsa bir an önce üyelik statüsünden çıkıp kâr amaçlı bir kuruma dönüşmek zorunda."

Geçen yaz New York Borsası yönetimi Kasım ayı sonunda borsanın hisse senetlerini halka arz etme kararı almış ama bazı teknik sorular nedeniyle bu karar 1 yıl ertelenmişti. Bu da borsa hise senetlerinin nasıl değerleneceği, işlemlerin nasıl yapılacağı gibi konuları kapsıyordu. Fakat bunun ötesinde bu karar çok daha önemli bir değişiklie işaret ediyor. Özerk bir kamu kurumu olan NYSE'nin tam anlamıyla şirketleşmesi, denetleme düzenleme görevinin kullanım biçimini de değiştirecek. Bu durumda da tek düzenleyici denetleyici kurum olarak SEC kalacak. Ya da ABD'nin ikinci en büyük borsası Nasdaq bu fonksiyonu üstlenecek. Durum ne olursa olsun bu dünyanın en etkili, lokomotif borsanın, dolayısıyla da borsa biçimlerinin değişmesi anlamına geliyor.

24 saat açık borsa
İkinci büyük değişiklik ise Nasdaq'tan gelen bir açıklamayla ortaya çıktı. Nasdaq'ın yaratıcıları Japonya'da internet üzerinden işleyen Nasdaq benzeri bir borsa kurma çalışmalarını sürdüdüklerinive 2001 yılıda da benzer bir yapılanmayı Avrupa için gerçekleştireceklerini açıkladılar. Nasdaq Başkanı Frank Zarb 24 saat açık olacak bu borsa için "Birkaç yıl içinde tüm işlemler dijital, global ve dünyanın her yerinden erişilebilir olacak" tanımlamasını yaptı. Zarb, Avrupa borsaları birleşme yolundayken bu borsanın diğerlerinden nasıl farklı olacağını ise şöyle açıklıyor:

"İşlemler Japonya'daki örnekte olduğu gibi internet üzerinden yapılacak. Herhangi bir Japon şirketi, ABD şirketiymişçesine saat farkı gözetilmeden yatırıma açık olacak. Bu borsa 24 saat uyanık olacak."

Küreselleşme tam gaz
Bu iki haber artık hisse senedi piyasasının da ne kadar büyük bir değişime gebe olduğunun göstergesi. Üstelik bu açıklamalara değişiminin ilk adımları olarak bakılıyor. Biraz tutuk ve ürkek ilk adımlar... Daha büyük değişikliklerin ise gelecek yıllar içinde gelmesi bekleniyor. Bazı uzmanlara göre bu değişimi 5 yıl içinde göreceğiz.

Türkie'de de sermaye piyasaları bu değişimin gerisinde kalmamaya çalışıyor. Uluslararası üyelikler ve yeni Sermaye Piyasası Kanunu'nda henüz uygulanabilir olmasa da bu değişime ayak uydurmaya açık hükümler yer alıyor. Kaydi sistem ve yeni borsaların anonim şirket olarak oluşturulması bu hükümlerden sadece ikisi.

Krizin boyutu bekleneni aştı
Asya krizinin başladığı günlerde hiçkimse krizin boyutunu ve olası etkilerini tahmin edemiyordu. Çalkantının son günlerinde ise uluslararası otoriteler daha cesur yorumlar yapmaya başladılar. Birbirlerinden çok ayrı yerlerde çok farklı konumlardaki bu otoriteler kendi özel durumlarına ilişkin bir çok saptama yaparken aslında farkında olmadan bir noktada birleşiyorlardı:

"Artık hiç bir şey eskisi gibi olmayacak."
Ardından bu fikir birliği yavaş yavaş su yüzüne çıkmaya başladı ve şu cümle ile formüle edilir oldu: Gelecek yıllar içinde piyasalarda gözle görülür radikal değişiklikler yaşanacak. Herkes buna hazırlıklı olmalı!"

Bu değişim önce bankacılık sektöründe birbiri ardında gelen ve dünya devlerinin oluşmasını sağlayan banka birleşmeleriyle kendini gösterdi. Menkul kıymet piyasalarındaki yansıması ise ancak 1998'in sonlarında ortaya çıkmya başladı.

Önce Avrupa'nın en büyük üç borsası işlem saatlerini fiksledi. Amerika'da ise hisse senedi yatırım alışkanlığında devrim niteliği taşıyan bir değişim yaşandı ve hi-tech şirketleri yatırımcıların yeni gözdesi oldu. Fakat hisse senedi piyasasında değişimi net olarak ortaya koyan iki olay vardı ki bunlar da çok kısa bir süre önce yani geçen hafta yaşandı.