S A B A H O N L I N E 01.11.1999

Şu an 1 Kasım 1999 - Pazartesi tarihli sabah.com.tr'yi okumaktasınız.
Bugüne ait sabah.com.tr içeriği için tıklayın »

kapat

01.11.1999

Anasayfa

Win-Turkce US-Ascii

Bu faize can dayanmaz
Türk ekonomisi son yirmi yılda neredeyse sadece faize çalıştı. 80'den beri faiz ödemeleri dolar bazında tam 100 kat arttı

Türkiye, son 20 yıllık dönemde tam anlamıyla bir faiz batağına saplandı. Devletin faiz ödemeleri, 1980 sonrası Türk Lirası bazında 754 bin 750, dolar bazında ise 100 kat artış gösterdi. İç ve dış borç faiz ödemeleri özellikle 1990'lı yıllarda Türk ekonomisinin elini kolunu bağladı. Türkiye'nin 1985 sonuna kadar milyar Türk Lirası ile ifade edilen faiz ödemeleri, 1986 yılında trilyon duvarını aştı.

İç ve dış borç faizlerinde 1990 yılında 2 haneli, 1993 yılında 3 haneli trilyon rakamıyla tanışan Türkiye, 1996 yılında ise bu defa katrilyonluk faiz ödemeleriyle karşı karşıya kaldı. İçinde bulunduğumuz yıl faizlere tek haneli katrilyon liralar da yetmez oldu.

MİLYARDAN KATRİLYONA
Bütçe verilerine göre, Türkiye 1980 yılında iç ve dış borçlar için 28 milyar lira faiz ödemesinde bulundu. Bir başka ifadeyle sözkonusu yıl ortalama dolar kuruyla 368 milyon dolarlık bir faiz yükünün altına girildi. 1985 yılında toplam faiz ödemesi 596 milyar liraya, bunun döviz karşılığı 1 milyar 150 milyon dolara yükselirken, 1990 yılında bütçeden faizler için çıkan para 12 trilyon 486 milyar liraya, döviz karşılığı da 4 milyar 789 milyon dolara ulaştı.

1995 yılında 576 trilyon 115 milyon lira, döviz cinsinden ise 12 milyar 605 milyon dolar olan iç ve dış borçlar için ödenen faiz miktarı, 1996 yılında 1 katrilyon 497 trilyon 401 milyar lira olarak belirlendi. Türkiye'nin sözkonusu yıl döviz karşılığı faiz ödemesi de 18 milyar 455 milyon dolar oldu. 1997 yılında 2 katrilyon 277 trilyon 917 milyar, 1998 yılında 6 katrilyon 176 trilyon 595 milyar lira olan faiz faturası, bu yılın ilk 9 aylık döneminde 8 katrilyon 200 trilyon 106 milyar liraya çıktı.

1999 bütçesinde ise faizler için 10.3 katrilyon liralık bir ödenek tahsis edildi. 21. asrın ilk bütçesi olan 2000 yılı bütçesinden ise faizler için 21 katrilyon 133 trilyon lira çıkacağı hesaplandı. Böylece bu yıl bütçe hedefine göre 24 milyar 777 milyon dolar olması beklenen faiz ödemelerinin yeni yıl için öngörülen ortalama dolar kuruyla 36 milyar 879 milyon dolara ulaşacağı ortaya çıktı.

BOL SIFIRLI DÖNEM
Türkiye'nin 1980-2000 yılı sürecinde yaşadığı faiz trendi, önümüzdeki dönemde de aynen devam ederse, bu defa iç ve dış borç faiz ödemelerinde "kentilyon" ve "sekstilyon" ile de tanışacağız. Eğer faizlerde 1990-2000 yılı gelişimi, önümüzdeki 10 yılda da aynı trendi sürdürürse, Türkiye 2010 yılında 35 kentilyon 767 katrilyon 602 trilyon lira faiz ödemesinde bulunacak. Bir başka ifadeyle devlet kasasından iç ve dış borç faizleri için tam 283 milyar 968 milyon dolar çıkacak. Son 20 yıldaki gelişimin önümüzdeki 20 yılda da aynen devamı durumunda ise bu defa 2020 yılında Türkiye'nin ödeyeceği iç ve dış borç faizi miktarı, 15 sekstilyon 950 kentilyon 131 katrilyon 750 trilyon liraya yükselecek. Böylece devletin kasasından yapılan faiz harcaması 3 trilyon 687.9 milyar doları bulacak.