21 AYDIR SÜRÜYOR
1998 Nisan ayından bu yılın sonuna kadar geçecek 21 ay içinde tüketim azalma ve duraklama eğiliminin etkisi altında kaldı. Oysa döviz ve bankacılık krizinin de yaşandığı 1994'te bile kriz 15 aydan fazla sürmemişti. Karamsarlık, ekonomi yönetiminin moralsizliği ve gafları devam ettiği takdirde, ekonomik yavaşlama 1978-1980 döneminden sonra ilk kez üçüncü yaşına basacak. Ekonomideki bu "sürekli kış" ortamının siyasi ve sosyal sonuçları ise durgunluğun daha da uzamasına yol açacak.

Tüketimin 3-4 ay içinde normal düzeylerine ulaşması ise 3-4 yıllık bir büyüme döneminin anahtarı olacak.

Moralleri kim bozuyor?
İş dünyasI ve kamuoyu aylardır Godot'yu bekler gibi, ekonominin canlanmasını bekliyor. Bu uzun bekleyişin bir nedeni de aşağıdaki sorulara cevap ararken farkedebileceğimiz gibi psikolojik:

Ekonomiyi uzmanlara, teknokratlara bırakan, kamuoyuna gelecek için olumlu bir perspektif vermeyen bir Başbakan'ın ülkesinde büyüme oranı tekrar pozitife geçebilir mi?

Başbakan Yardımcısı'nın iki de bir "deniz bitti" diye sızlandığı, diğer bakanların "bıçak kemiğe dayandı", "uçurumun eşiğindeyiz", "sırtımız duvara dayandı" diye ağlaştığı bir ülkede hangi işadamı yatırım yapar?

Ekonomiden sorumlu devlet bakanının umut ve moral vermek yerine pot kırdığı, gaf yaptığı bir ekonomide işler yolunda gider mi?

Sanayici ve işadamlarının büyük bölümünün, hükümetin enflasyon hedefini yok sayıp, "Biz hesabımızı yüzde 50'ye, yüzde 70'e göre yapıyoruz" diye fiyat direnişine geçtikleri bir ülkede enflasyon düşer mi?

Ekonominin temel unsuru olan özel sektörün yetkililerinin, herşeyi hükümetten beklediği, tribünden ahkam kestiği bir ortamda acaba Volcker veya Greenspan gibi bir para otoritesi, Ludwig Erhard gibi sihirbaz bir maliyeci gelse bile işleri düzeltebilir mi?

Merkez Bankası ve Hazine'nin eski yöneticilerinin, kendi dönemlerinde başarı saydıkları sonuçları, bugün başarısızlık olarak nitelediği bir ortamda ekonomi canlanır mı?

IMF Başkan Yardımcısı Prof. Stanley Fischer'i bile olumsuz bakış açıları ile "Ben Türkiye ekonomisi için `hasta' nitelemesini kullandım" diye tekzibe zorlayan yorumcuların bulunduğu bir ülkeye, yabancı sermaye gelir mi?

Para ve sermaye piyasasının genç "prens"lerinin, kendi ülkesinin ekonomisini değerlendirirken, çoğunlukla olumsuz ihtimalleri öne çıkardıkları bir ülkede ekonomi istikrara kavuşabilir mi?

Faruk TÜRKOĞLU