Oval Ofis'te birkaç dakikalık basın toplantısı... Cabinet Room'da bir saatlik heyetlerarası toplantı... Ardından 15 dakika süren, Clinton-Ecevit özel görüşmesi... Ve Old Dining Room'daki öğle yemeği.
Günlerdir çok konuşulan, çok tartışılan, Ecevit'in ABD ziyaretinin, en kritik 2 saati böyle geçti. Başbakan, ABD Başkanı ile yaptığı görüşmede, pekçok konuyu gündeme getirip, çözüm aradı, destek istedi.
Peki sonuç ne? Washington ziyareti, Türkiye'ye ne kazandırdı?
Dünkü zirveden sonra, hem Beyaz Saray sözcülerinin, hem de Başbakan Ecevit'in açıklamaları, ABD gezisinin sonuçlarının değerlendirilebilmesi için, zamana ihtiyaç olduğunu gösteriyor. Ecevit'in, ABD'den eli boş dönüp-dönmediğini yılbaşına kadar olacak gelişmelerden anlayabileceğiz.
Dünkü açıklamaların ışığında, üzerinde durulan konuların ne aşamada olduğuna bakmakta fayda var:
KIBRIS: Washington, tarafların BM gözetiminde, koşulsuz olarak bir araya gelmesini istiyor. Beyaz Saray, Rauf Denktaş'ın sıfatının sorun yapılmamasını savunuyor. Türkiye ise bu konuda hassas. Clinton'ın Kıbrıs Özel Temsilcisi Al Moses, önümüzdeki hafta Ada'ya gidip, çözüm aramaya başlayacak.
İNSAN HAKLARI: Washington, insan hakları konusundaki ilerlemelerin AB sürecini olumlu etkileyici görüşünde. Akın Birdal'ın erken tahliye edilmesini, çok önemsiyorlar. Zirvede Amerikan tarafı, İnsan Haklarından Sorumlu Devlet Bakanı Mehmet Ali İrtemçelik'i Washington'a davet etti. Ecevit de bu daveti olumlu karşıladı.
IMF İLE İLİŞKİLER: Zirvede Clinton, Ecevit'e, Türkiye'nin ekonomik reformlar konusunda attığı adımları memnuniyetle karşıladığını söyledi. ABD tarafı, IMF'nin, Türkiye ile kuvvetli bir mali desteği içeren, bir stand-by anlaşması yapması için destek sözü verdi.
Türkiye ile IMF heyetleri arasındaki görüşmeler ise hâlâ sürüyor. Son sözün Washington'da söylenmeyeceği ortada. Ekim ortalarındaki, IMF ziyaretlerinden olumlu sonuç alınırsa, anlaşma ancak Aralık'ta imzalanabilecek. Washington'un desteğinin ne olacağını bu süreçte görebileceğiz.
TEKSTİL KOTALARI: Görüşmelerden henüz sonuç alınamadı. Olumlu sonuç çıksa bile, Türkiye'ye yılda en fazla 100 milyon dolarlık katkı sağlayacak. Zirvenin ardından, kota görüşmeleri yeni bir ivme kazanabilir. Ancak üzerinde konuşulan rakamlar, önemsenmeyecek kadar küçük.
SERBEST BÖLGE: Ürdün'deki El Hasan Bölgesi'ne benzer bir model için, GAP'ta incelemeler yapılacak. ABD'nin Türkiye Büyükelçisi Mark Parris başkanlığındaki bir Amerikan işadamı grubu, incelemeler yapmak üzere, Ekim ortasında Güneydoğu'ya gidecek.
TİCARET ANLAŞMASI: Dün imzalandı. Ancak çerçeve niteliği taşıyor. İçinin ne şekilde dolacağı zamana bağlı.
BAKÜ-CEYHAN: ABD'nin desteği çok açık. Ancak AIOC konsorsiyumu direniyor. Konsorsiyumu oluşturan şirketlerin, "Amerikan KİT"leri olmadığını unutmamak gerekiyor. Clinton'un verdiği desteğe rağmen, bu konunun çözümü de zamana bağlı.
FMS KREDİLERİ: Ecevit umutsuz da olsa, askeri kredi borçlarının silinmesi konusunu Clinton'a iletti. Ancak olumsuz yanıt aldı.
DEPREM YARDIMLARI: ABD deprem sonrasında, bugüne kadar Türkiye'ye 15 milyon dolar nakit yardım yaptı. Ayrıca çadır, ilaç gibi yardım malzemeleri yolladı. Amerikan gemileri de bölgeye geldi. Ancak ABD bundan sonra, yeni bir nakit yardım planlamıyor. Amerikalılar, "Uluslararası kuruluşlar, milyarlarca dolarlık yardım ve kredi için, çalışmalarını sürdürüyor. Bunların bir kısmı Türkiye'ye aktarıldı. ABD, bu kuruluşların ortağı ve çoğunun da lideri. Dolayısıyla, bu kuruluşlar üzerinden büyük yardımlar yapmış oluyoruz" görüşündeler.
İki saatlik zirvede, üzerinde durulan konular ve şu andaki durum böyle. Hemen hepsinin çözümü zamana bağlı.
SON BİR NOT: Başbakan Bülent Ecevit, önceki akşam yaptığı basın toplantısında, Öcalan konusunun zirvede gündeme gelmediğini söyledi. Ancak Ecevit'in basın toplantısından birkaç saat önce yapılan Beyaz Saray brifinginde, bu konunun konuşulduğu belirtilmişti.
Öcalan konusu öğle yemeğinde gündeme geldi. Clinton Ecevit'e, Öcalan'ın İmralı'dan verdiği mesajları hatırlatıp, "Bu iş nereye varacak?" diye sordu. Ecevit de, PKK'nın çekilme talimatına uyup-uymadığının henüz netleşmediğini söyledi.
