S A B A H O N L I N E 08.09.1999

Şu an 8 Eylül 1999 - Çarşamba tarihli sabah.com.tr'yi okumaktasınız.
Bugüne ait sabah.com.tr içeriği için tıklayın »

kapat

08.09.1999

Anasayfa

Win-Turkce US-Ascii

Fındık piyasasında deprem vurgunu
Batı Karadeniz'de deprem nedeniyle evi yıkılan üreticinin ürünü yok pahasına satacağı dedikodusu fiyatların bir ayda yüzde 30 düşmesine neden oldu

Okan MÜDERRİSOĞLU

ANKARA-Türkiye'nin en önemli ihraç kalemleri arasında yeralan fındıkta tam bir deprem vurgunu yaşanıyor. Bir ay öncesinde 430-470 dolar arasında ihraç edilen fındığın fiyatı, depremin ardından 330 dolara kadar indi. Karadeniz Bölgesi'nde yayılan bir seri dedikodu, fiyatı kırdığı gibi üreticiyi de mağdur etti. Aylar öncesinden, ucuz fiyatla ihraç bağlantısı yapan büyük firmaların, fındık fiyatını altüst eden dedikoduları şu yönde gelişti:

- Türkiye'de fındığın beşte ikisi Batı Karadeniz'de yetişir. Bölgedeki fındık üreticilerinin evleri yıkıldı, ellerindeki ürünü yok pahasına satacaklar.

- Hazine, sadece depremzedelere kaynak ayıracak. Doğu Karadeniz'deki üretici için verilecek parası yok.

Fiskobirlik Genel Müdürü Vefa Eraslan, devletin elini zayıf göstermeye yönelik spekülatif hareketlerle kolay para kazanma çabasındaki çevrelere dikkati çekti ve "Destekleme Fiyat İstikrar Fonu'ndan en az 50 trilyon lira kaynak ayrıldı. 2.37 dolardan peşin alımları başlattık" dedi.

Fiskobirlik teyakkuzda
470 bin ton rekolte elde edilen 1997 yılında, ortalama 466 dolardan 207 bin ton fındık ihraç edildi ve 965 milyon dolar ihraç gelirine ulaşıldı. 1998 yılında adeta ürün patlaması oldu. 620 bin ton ürünü almakta zorlanan Fiskobirlik, piyasayı düzenleme çabalarıyla ihraç fiyatını 420 dolarda tutabildi ve 185 bin ton ihracat yapılarak 777 milyon dolar gelir elde edildi.

Bu yıl rekoltenin 480 bin tonu bulması ve Avrupa çikolata piyasasındaki canlanmaya paralel olarak en az 200 bin ton ihracat yapılması planlanıyor. İhraç fiyatının 460 dolar barajında tutulması halinde 920 milyon dolar gelir elde edilmesi mümkünken, 660 milyon dolar ihracat geliri sağlanabilecek ve yaklaşık 260 milyon dolar kayıp ortaya çıkacak.

19 yılda 14 milyar $ gelir
Fiskobirlik verilerine göre Türkiye, 1970-99 yılları arasında 10 milyon ton fındık ihraç etti ve karşılığında 14 milyar dolar gelir sağladı. Bu dönemde tüketilmeyen ve yağlığa ayrılan yaklaşık 944 bin ton fındık ortalama fiyattan ihraç edilseydi, 1.5 milyar dolar daha fazla gelir elde edilmesi mümkün olacaktı. Destekleme Fiyat İstikrar Fonu'nun devreye girdiği 1977'den bugüne kadar fındık alımlarına 798 milyon dolar aktarıldı.