Örneğin 28 Eylül 1997'de Euro'ya eşitlenen Yeni Lira çıkartılarak para kuruluna geçilmesini önermişiz.
Başka yazılarımızda IMF'nin son dönemlerde Türkiye gibi kronik yüksek enflasyon ülkelerinde para kuruluna sıcak baktığını belirtmişiz. Bizden önce bu konuyu ele alanlar da var.
Sorunları öngören TESEV (telefonu 212-287 32 13) bu konuda 1996 yılında araştırma yaptırdı. Eski Merkez Bankası Başkanı Bülent Gültekin ve Kamil Yılmaz hazırladılar. "Para Kurulu: Nedir? Ne Zaman Gerekir?"
Arjantin'in başarılı para kurulu uygulamasına ben dahil pek çok yazar referans verdi. Komşumuz Bulgaristan da geçen yaz para kurulu ile yüksek enflasyon ve faiz sarmalından kurtuldu. Perşembe günü anlattık.
Konu son IMF raporu ile güncelleşti. IMF teknisyenlerinin enflasyonla mücadele için yazdıkları senaryolardan biri 2000 yılı başında TL'nin terkedilmesini ve para kuruluna geçilmesini inceliyor.
İlginç sonuçları var. 2001'de enflasyon yüzde 5 civarına iniyor. Doğallıkla faizler de yüzde 17'ye düşüyor. İki yıl içinde Türkiye ekonomisi kelimenin tam anlamı ile istikrar kazanıyor. Çünkü, nihayet sağlam bir paraya kavuşuyor.
Nedir?
Aslında para kurulu Kristof Kolomb'un yumurtasına benziyor. İşin özü çok basit. Devletin elinden istediği gibi para basma yetkisini alıyorsunuz. O kadar. Ama gerçekleştirmesi zor. Çünkü devleti yönetenler bu yetkiyi bırakmak istemiyor.
Sistemde para birimi bir yabancı paraya bağlanıyor. Türkiye için bunun Euro olacağı açık. Daha önce de önerdiğimiz gibi, "1 Euro= 1 Yeni Lira" işimizi çok kolaylaştıracaktır.
Merkez Bankası sadece döviz karşılığında piyasaya para çıkartıyor. Döviz artınca, ekonomide dolaşan para da artıyor. Döviz azalınca azalıyor. Piyasada dolaşan paranın daima döviz karşılığı oluyor. Merkez Bankası yerli parayı getirenlere sabit kurdan döviz satmayı, dövizi getirenlerden de satın almayı tahahhüt ediyor.
Döviz talebi artınca para arzı düşüyor. Faizler yükseliyor. Ekonomi yavaşlıyor. Böylece döviz talebi denetim altına alınıyor. Döviz arzı artarsa, para arzı genişliyor. Faizler düşüyor. Tüketim ve yatırımlar artıyor. Ekonomik büyüme hızlanıyor. Bu da döviz talebini yükselteceğinden tekrar denge kuruluyor.
Velhasıl para arzı ve faiz hükümetin denetiminden çıkıyor. Piyasa koşulları tarafından ekonominin ihtiyacına göre ayarlanıyor. O arada, kamu açıklarını para basarak finanse etmek olanağı da kalmıyor.
Ancak, enflasyon da yok. Anahtar orada. Türkiye ise geçtiğimiz 20 yılda parasını pul etmiş. Kimse zorunlu olmadıkça yada yüksek risk primi almadıkça TL tutmuyor. O nedenle TL'ye "dandik para" diyoruz.
Artık gerçekleri kabullenelim. Bizim devletimiz bu para işini beceremiyor. Siyasetçiler, lobiler, çıkarlar, bürokrasi, falan filan derken, fiyat istikrarını sağlayamıyor.
"Ayinesi iştir kişinin, lafa bakılmaz" denir. Enflasyon performansımız ortada. O nedenle, parayı devletin dışına çıkartalım. İktidarların tasallutundan kurtaralım. Sağlam para ile Türkiye ekonomisi büyük mucizeler yaratacaktır.
Bir ülkenin parası dandikse ekonomisi hasta, parası sağlamsa ekonomisi sağlıklı olur. Bunalımsız, düşük faizli, fiyat istikrarının olduğu, uzun vadeli plan yapabileceğiniz güçlü bir ekonomi istiyor musunuz? O zaman bir an önce para kurulunu geçilmesini destekleyin. Benden söylemesi...
