Çetin Altan ile Ara Güler 30 yıl önce İstanbul'da bir keşif gezisine çıktılar; şehri layığıyla anlattılar. Bu fotoğraf ve yazılara yakışan ilk albüm yayımlandı

Halkın içinde
Yavaş yavaş, daha müreffeh semtlere kayıyor rotaları. 13 yaşındaki bir çocuğun gitar çaldığı bir Rum tavernasından gözlemler aktarıyor, Yüksekkaldırım'daki genelevleri gezerken içleri buruluyor. Eski Galata Köprüsü'nün etrafındaki kayıkçı kahvelerinde mola veriyorlar.

Haliç'in haline şiirlerle yanıyorlar. Tophane Parkı, yıkıntılar arasındaki esrar tekkeleri, Ihlamur, şimdi yüksek apartmanların dikili olduğu Mecidiyeköy dutlukları, Yıldız yokuşu, Gültepe gecekonduları ilgi alanlarına giren diğer bölgeler. Ortaköy, Rumeli Hisarı, İstinye'de biraz ferahlıyor; Kanlıca'da yoğurt yiyor, Salacak'da gezilerini sonluyorlar...

Bu 'keşif gezisi' 1969'un mayıs-haziran aylarında Akşam gazetisinde yayımlanıyor. Ancak, Çetin Altan'ın deyişiyle, "Akşam'ın üçüncü hamur kâğıttan sayfalarında, Ara'nın çekmiş olduğu canım fotoğraflar, tavanı akmış oda badanasına dönüyor." Sonradan kitap haline getiriliyor bu dizi. Birkaç kez de basılıyor. Ne var ki, hiçbir baskı Ara Güler'in fotoğraflarıyla bütünleşemediğinden, kitabın görsel boyutu eksik hep kalıyor.

Yapı Kredi Yayınları'nın yayımladığı "Al İşte İstanbul" işte bu eksiği tamamlıyor. Ara Güler'in fotoğraflarıyla Çetin Altan'ın yazıları nefis bir baskıda, 'albüm' tanımını hakeden bir kitapta biraraya geliyorlar. Kadını, erkeği, çocuğu; fakiri, zengini, huylusu, huysuzu, genci, yaşlısı, hilekarı, safıyla İstanbul insanı ve surları, kahveleri, ahşap evli dar sokakları, Kur'an kursları, camileri, sidik ve köfte kokuları, çöpleri, iskele, taverna ve genelevleri ile kanlı canlı, yaşayan İstanbul yansıyor sayfalardan...

Kitabın sonunda Orhan Veli'nin, "İstanbul'u dinliyorum gözlerim kapalı" şiirini hatırlatıyor Altan ve "Bu şiirin gerçekten zevkine varmak ve İstanbul'u gözleri kapalıyken de dinleyebilmek isteyenler, daha önce İstanbul'u gözlerini açarak hem de iyice açarak görmek ve anlamak zorunda olduklarını unutmamalıdırlar" diye getiriyor sözlerinin devamını...

İstanbul'u gözlerini iyice açarak görmek ve anlamak isteyenler, işe otuz yıl öncesinden, bu kitaptan başlayabilirler...

Tophane Parkı'nda uyuyanlar
TOPHANE Parkı'ndan geçerek iç mahallelere doğru yürüdük. Parkın bir köşesinde yerlere, kıyıdaki bankın üstüne serilmiş, komaya girmişçesine ölü gibi uyuyan insanlar... Yorulmuşlar da mı uyuyorlar, yoksa esrarın etkisi mi, pek çözemedik...

Çocuklar oynuyor ortalıkta... Şerbet, fıstık, simit satıcıları dolaşıyor. Ve kadınlı erkekli Türkiye'nin dört bucağından gelmiş işçiler, kafalarında bin bir düşünce Almanya'ya gitme sınırlarını bekliyorlar.

Parkın arka tarafındaki sokakta yan yana birçok kahve. Kahvelerin yanında hazır elbise satıcıları... Dükkânın önüne asılmış lacivert elbiseler askıların üstünde dalgalanıyor. Bu lacivert elbise Almanya'ya gitme kıyafeti. Onun da karşısında bir dönerci...

Tophane'nin arka mahalleleri, şuradan buradan betonlaşmaya dönüşen ahşap yığıntıları; Osmanlı havası hemen hiçbir şey kaybetmemiş buralarda. Bir evin penceresinden gergef dokuyan bir kadın başı görünüyor. Yeşil takkeli, beyaz sakallı bir ihtiyar yavaş yavaş yürüyor.