Enflasyon ne olacak?

Bugün saat 15.00'de Mayıs ayı enflasyonu açıklanacak. Son günlerde gazetelerde piyasaların beklentileri yayınlandı. Toptan eşya ve tüketici fiyatlarının yüzde 4 civarında artacağı tahmin ediliyor.

Geçmiş deneyimler, piyasa beklentilerinin ille tutmadığını gösteriyor. Örneğin Nisan'da fiili sayılar tahminlerin 1-1,5 puan üstünde çıktı. Özellikle tarım ve kamu fiyatlarının idare tarafından belirlenmesi iktisatçıların işini zorlaştırıyor.

Ben de Nisan başından bu yana bilgisayarımda çalışıyorum. Genellikle bu aylarda enflasyonla ilgili tahmin yapmak adetim değildir. Ağustos ve Aralık'ta yaparım. Bu yıl adetlerimizi bozduk.

Çünkü, enflasyon konusunda büyük bir belirsizlik hüküm sürüyor. Şüphesiz, seçimler önemli bir etkendi. Yeni hükümetin ekonomi politikasını hala bilmiyoruz. Protokoldeki genel ifadelerin somut iktisat politikalarına nasıl tercüme edileceği daha ortaya çıkmadı.

Belirsizlik hakim
Ama başka nedenler de var. Mayıs itibariyle, ekonomideki yavaşlama birinci yılını doldurdu. Eylül'den bu yana büyüme hızı eksiye geçti. Önce "resesyon" dedik. Fakat, Nisan enflasyonundan sonra "stagflasyon" ihtimali belirdi.

Bir başka unsur, yeni sezonda turist girişlerinin aniden bıçakla kesilmiş gibi düşmesi. Turizm Türkiye ekonomisi için çok önemli. Cari işlemler dengesindeki "diğer gelirler" kaleminde büyük payı olduğu sanılıyor.

Sektör içinden yapılan tahminlerde 15 milyar dolar telaffuz ediliyor. Buna ulaştırma ve Türkiye'deki başta halı, mücevher, vs. satışları da dahil. Yüzde 10'luk bir azalma bile, büyüme hızında yüzde 1 düşüşe yol açacaktır.

Bunların enflasyonla ne alakası var diyeceksiniz. Çok var. Talep yetersizliği daima fiyat artışını engelleyici bir etki yapar. Bu durumu özetleyen bir özdeyişi konuşmalarımda çok kullanıyorum. "Satılmayan malın zammı olmaz".

Demek ki, ekonomik durgunluk enflasyona aşağı doğru ciddi bir baskı yapacak.

Fakat, aynı zamanda durgunluktan çıkmak için ihracata umut bağlandı. İhracatı desteklemek için TL'ye değer kaybettiriliyor. Kur politikası ithal girdilerin maliyetini arttırıp enflasyonu yukarı itiyor.

Keza, durgunluk vergi gelirlerini olumsuz etkiledi. Bütçe açığını denetim altında tutmak için hükümet KİT fiyatlarını ve diğer dolaylı vergileri arttırıyor. Kur gibi, kamu fiyatları politikası da enflasyonu yükseltiyor.

Bütün bunlara petrol fiyatının dünyada tekrar tırmanmaya başlamasını ekleyin. Gel de çık işin içinden. Enflasyon acaba artacak mı? Yoksa düşecek mi?

Geçici tahminler
Hükümet IMF ile bir anlaşma imzalayıncaya kadar yukarıda açıkladığım belirsizliğin sürmesini bekliyorum. Böyle bir anlaşma ise en iyimser yaz ortasını bulur. Demek ki belirsizlik önümüzdeki aylarda sürecek.

Ama kamuoyu beklemiyor. İktisatçılardan enflasyon tahmini istiyor. Yıl sonu itibariyle TEFE ve TÜFE'nin sırası ile yüzde 46-54 ve 48-56 aralığında olacağını öngörüyorum.

1998'e kıyaslayınca ne görüyoruz? TEFE 10 puan düşüyor yada sabit kalıyor. TÜFE ise 12 ila 20 puan arasında geriliyor. Buradan, benim durgunluk etkisinin ağır basmasını beklediğim sonucuna ulaşılabilir.

Tekrar hatırlatırım. Bunlar geçici tahminler. Enflasyonun Mayıs ve Haziran'daki seyrine bakarak gözden geçireceğiz. IMF ile anlaşma halinde ise tamamen farklı senaryolar yazabiliriz.