İran Dışişleri Bakanı Harazi, 1998 yılının 7-9 Ekim günleri Tahran-Şam-Ankara üçgeninde temaslarda bulundu. Teröristbaşı Abdullah Öcalan'ın Suriye'den çıkarılacağı işareti Ankara'ya ilk defa ondan geldi. Cumhurbaşkanı Demirel tarafından da kabul edilen Harazi, bu konudaki arabuluculuğunu sürdüreceğini ifade ediyordu.

İşte Hatemi'nin, Demirel'e mektubu
İran İslâm Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Hatemi, 1998 yılı ekim ayında Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'e ilginç bir mektup gönderdi. Hatemi mektubunda terörist eylemleri eleştiriyor, ülkelerin bu grupları barındırmaması gerektiğini vurguluyordu. Hatemi mektubunda "Kendi devleti ile silahlı mücadelede bulunan gruplara, başka bir ülke tarafından, siyas”, mal” ve lojistik olarak yardımların yapılmaması" gerektiğini de vurguluyordu.

İran İslam Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Seyyid Muhammed Hatemi, PKK terör örgütü nedeniyle Türkiye ve Suriye arasındaki anlaşmazlığı çözmek üzere arabuluculuğa soyunmuştu. Bu konudaki ilk teşebbüs daha önce Mısır Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek'ten gelmişti. Nitekim Mübarek, 6 Ekim'de Ankara'ya ulaşıyor, aynı gün tekrar Şam'a gidiyordu.

Doğu'daki komşumuz İran'ın Cumhurbaşkanı Hatemi ise, bu arabuluculuğu Dışişleri Bakanı Harazi ile yürüttü. Harazi, 7Ekim'de Şam'a gitti ve Suriye'den ilk olumlu haberin sinyalini Ankara'ya taşıdı. Bu gelişmelerden sonra Cumhurbaşkanı Hatemi, Türkiye Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'e çok anlamlı bir mektup yolladı. "Kendi devleti ile silahlı mücadelede bulunan gruplara, başka bir ülke tarafından siyasi, mali ve lojistik olarak yardımların yapılmaması" gereğini vurgulayan Hatemi, tarihi mektubunda şunları söylüyordu:

Ekselansları Sayın

Süleyman DEMİREL

Türkiye Cumhuriyeti

Cumhurbaşkanı

Selamunaleyküm,

Allah'ın Rahmeti ve

Bereketi üzerinize olsun;

En iyi dileklerimi sunarak, bölgede son gelişmeler hakkında aşağıdaki konulara işaret etmek istiyorum.

İki dost ve kardeş ülke, Türkiye Cumhuriyeti ve Suriye Arap Cumhuriyeti'nin, ilişkilerindeki son gerginlik, komşu ülkelerin yanı sıra, bölge ve İslam ülkelerini de derin endişe duymalarına sebebiyet vermiştir. Bizim en büyük arzumuz, bu gerginliğin, mümkün olan en kısa zamanda giderilmesidir. Belki de, iki ülke sakin ve gerginlikten uzak bir ortamda, kendi problemlerini hallederek, iki ülke arasında, dostane ilişkiler yeniden canlandırılabilir. Tabii ki, mevcut olan hassas durumu anlayarak, problemin çözümü iki ülkenin güçlü iradesine bağlı olduğu inancındayım. Fakat iki ülkenin ilişkilerinde yeni bir başlangıç için ilk adımların atılması önem taşımaktadır.

İki komşu, büyük ve eski medeniyete, Müslüman ve kültürlü ulusa sahip olan, Türkiye ve Suriye doğal olarak meydana gelen problemlerini çözmek için, her zaman kendi aralarında, barışı ve birlikte yaşamayı muhafaza etmişlerdir. Şimdi bütün bu zorluklara rağmen, yine de, halen var olan durumdan uygun olan yolları kullanarak çıkacaklarından eminim. Bu durum karşısında açık olan şudur ki; tutumlar, tehditler, askeri ve düşmanca tavırlar iki ülkenin yararına olmadığı gibi, İslam Dünyasının da zararına olup ve bu durumdan yalnız, İslam ve bölgenin istikrarına karşı olan düşmanlar yararlanacaktır. Binaenaleyh, barışçı yollarla problemin çözümü için tüm mümkün olan çabaları sarf etmekten başka çare bulunmamaktadır.

Bu zarureti göz önünde tutarak, yaptığımız telefon konuşmalarından sonra, İran İslam Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Sayın Dr.Harazi'yi, Şam ve Ankara'da ziyaretlerde bulunmak, Zat-ı Aliniz ve meslektaşları ile görüşmelerde bulunmak, bir çözüm yolu bulmak ve detaylı bilgileri almak üzere görevlendirdim. Hamdolsun bu görüşmeler çok yararlı olmuş ve durumu açık ve bütün yönleri ile ortaya çıkarmıştır. Binaenaleyh bu konuda samimi işbirliğinizden dolayı Zat-ı Alilerinize en içten teşekkürlerimi sunuyorum.

Sayın Dr.Harazi'den aldığım rapor doğrultusunda, rejim karşıtı gruplar ve onların yaptıkları silahlı eylemler iki ülke arasındaki konuların en hassas konusudur. Dolayısıyla, bu konunun üzerinde durmamız ve geleceğe yönelik yeni yollar aramamız uygun olacaktır.

İki başkentte gündeme getirilen konuları dikkatle inceledikten sonra, kanaatimizce, her iki ülkenin ilişkilerinde yeni bir dönemin başlanması ve bu doğrultuda doğruluk ve dürüstlükle, gereken adımların açıkça atılması istenilmektedir. Birbiri ile ilişkin üç konuda bazı adımların atılması tarafları nihai çözüme doğru sevkedeceği sanılmaktadır.

1. Uluslararası arenada kabul edilmiş kurallara bağlı kalmak ve fiili adımların atılması bu konuda en önemlilerinden birisidir. Bu taahhütler, toprak bütünlüğü ve egemenliğine saygı duymak, şiddete başvurmamak, problemleri barışçıl yollardan çözmek, içişlerine karışmamak ve iki ülkenin terörizme karşı kararlı bir şekilde mücadele vermesinden ibarettir. Bu taahhütler aşağıdaki hususları içermektedir.

*Mevcut gerginliğin giderilmesi yönünde gerekli adımların atılması ve gereken işlemlerin yapılması ve bu doğrultuda, doğal olarak, askeri konumun değişmemesi, sınırdaki birliklerin sayısının artırılmaması, tehdit edici ve düşmanca beyanatlardan kaçınılması gerekmektedir.

*İki ülkenin rejim karşıtı silahlı grupların liderleri ve üyelerinin öbür ülkeye giriş ve o ülkeyi kendileri için emin, güvenli bir yer görerek yararlanmasının önlenmesi.

* Kendi devleti ile silahlı mücadelede bulunan grupların başka bir ülke tarafından, siyasi, mali ve lojistik olarak yardımların yapılmaması.

2. İki ülke arasında güven ortamının yaratılması: Uzun zamandan beri kuşkulu ortamın hakim olduğu gerçeğini gözönünde bulundurarak, atılan adımların devamlılığın gerekliliğinin yanısıra, güven artırıcı adımların atılması zaman alacaktır. Aynı zamanda, güven ortamının yaratılması için yukarıda belirtilen taahhütler doğrultusunda her türlü adımların atılması yararlı olacaktır. Ayrıca, güvensizlik yaratan unsurların karşısında bilgi teatisinde bulunmaları ve hiçbir şüpheye yer bırakmayacak bir şekilde işbirliği yapmaları için Ortak Güvenlik Komitesi'nin yeniden canlandırılması, her iki ülke için yararlı olabilecektir. İki ülke arasında şüphe içeren konular ve ithamların değerlendirilmesi için uygun mekanizmaların oluşturulması, bu Komite'nin görevi olacaktır.

3. Pratik olarak atılan bu adımlar sayesinde iki ülke arasında problemlerin, örneğin sınır anlaşmazlığı, su paylaşımı konusu ve ayrıca ekonomik, ticari, teknik, kültürel ve medya alanlarında işbirliği için uygun bir zemin hazırlanacaktır.

Açık olan şudur ki; yukarıda vurgulanan konuların başarılı olması için iki ülkenin doğruluk ve dürüstlükle işbirliği gerekmektedir ve iki ülkenin güvenlikle ilgili kaygılarının giderilmesi için, her iki ülke de, diğer bir ülkeye karşı üçüncü bir tarafla işbirliği yapmaktan kaçınması gerekmektedir.

Bu adımların atılmasının sağlanması için daha fazla görüşme ve müzakerelere ihtiyaç duyulmaktadır. Binaenaleyh konunun önemi ve her iki başkentin iyi niyetini müşahade ederek, konuyu önemle takip etmeye kararlıyım ve Sayın Dr.Harazi, Allah'ın yardımıyla barışçıl bir çözüme ulaşıncaya kadar görüşmelere devam edecektir.

Bu görüş doğrultusunda, iki ülke arasında en kısa zamanda yapıcı ve direkt müzakerelerin sağlanacağını ümit etmekteyim. Bu konuda kolaylıkların

sağlanması için elimden geleni yapmakta kararlıyım. Bu hassas zamanda iki ülkenin sabırlı davranmalarını ve kriz ortamının gerginleşmesinden kaçınmalarını ve dolayısıyla yukarıda belirtilen adımların atılmasını ümit etmekteyim.

Allah-u Teala'dan, Zat-ı Alinize sağlık ve başarı, kardeş ve dost Türkiye Milletine mutluluk, dünya ve özellikle bölgemiz için barış ve istikrar niyaz ederim.

Vesselamun Aleyküm ve Rahmatullah ve Berakatu

Seyyid Muhammed Hatemi

İran İslam Cumhuriyeti

Cumhurbaşkanı