Müteahhitler avantajlı

Kat karşılığı başkasının arsası üzerinde veya daire, dükkan olarak satmak amacıyla inşaat yapanlar, inşaat bitmediği sürece vergi ödemeyecekler

YATIRIM İNDİRİMİ
Geçici vergi uygulamasında, yatırım indirimi iki ayrı duruma göre ele alınarak değerlendirilmektedir. Birincisi, geçmiş yıldan devreden ve indirilmemiş bulanan yatırım indirimi ile ilgilidir. Burada bir sorun yoktur. Nisan ayında verilen yıllık kurumlar vergisi beyannamesinde, kazancın yetersiz olması nedeniyle indirilemeyen yatırım indirimi, üç aylık dönem kazancından indirilebilecektir.

İkinci durum, yani 1999 yılı için öngörülen yatırım harcamasına ilişkin yatırım indirimi 1998 yılına ilişkin olarak 1999 yılı Nisan ayında verilen kurumlar vergisi beyannamesinde bildirilen kazançtan indirilmiştir. Ancak geçici vergi açısından durum farklıdır. Öngörülen değil, "fiilen yapılan yatırım harcaması" esas alınmak suretiyle hesaplanacak olan yatırım indirimi, geçici vergi matrahından indirilebilecektir.

İNŞAAT İŞİ YAPANLAR
İnşaat işi yapanların, geçici vergi karşısındaki durumlarını üçlü bir ayrıma tabi tutmakta yarar vardır.

1- Kendi Arsasında Satma Amacı Olmaksızın İnşaat Yapanlar

Bu durumda olanlar, herhangi bir kazanç sağlamadıkları için, geçici vergi de ödemeyeceklerdir.

2- Yap-Satçı Müteahhitler

Kendi arsası üzerine ya da kat karşılığı başkasının arsası üzerine daire, kat ve dükkan halinde satmak amacıyla inşaat yapanlar, inşaat bitmediği sürece, geçici vergi ödemeyecekler. Ancak üçer aylık dönemler itibariyle geçici vergi beyannamesi vereceklerdir.

İnşaat sürerken proje üzerinden ya da kaba inşaat halindeyken yapılan satışların karşılığı alınan para, senet ya da çekler vergiye tabi bir gelir olmayıp "avans" niteliğinde bir gelirdir. İnşaat bitip, iskanı alınıp en az bir bağımsız bölüm satıldığında, geçici vergi de ödenmeye başlar.

3- Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım İşi Yapanlar

Yıllara yaygın inşaat ve onarım işi yapanlar, geçici vergi ödemeyecekler. Ancak, yıllara yaygın inşaat ve onarım işi yapanların, bu işlerinin yanısıra diğer faaliyetleri ya da gelirleri de varsa bundan doğan kazanç nedeniyle vergi ödeyeceklerdir.

STOPAJLARIN MAHSUBU
Geçici vergiye tabi kazançlarla ilgili olarak dönem içinde stopaj yani kaynakta tevkif suretiyle (örneğin, serbest meslek kazançlarından, mevduat faizlerinden vb.) ödenen vergiler hesaplanan geçici vergiden mahsup edilir.

Tevkif suretiyle ödenen vergiyi hesaplanan geçici vergiden mahsup edebilmek için, vergi sorumlusunun adı soyadı (unvanı), bağlı olduğu vergi dairesi, hesap numarası, ödemenin tutarı, türünü gösteren bir liste geçici vergi beyannamesine eklenecektir. İşlemin yapılabilmesi için vergi sorumlusunun kestiği vergiyi ilgili daireye ödemesi gerekir.

İNDİRİM VE İSTİSNALAR
Gelir ya da kurumlar vergisi mükellefleri, geçici vergiye tabi kazançlarının tespitinde, sözkonusu kazançlarını yıllık beyanname ile beyan etmeleri halinde, yararlanabilecekleri tüm indirim ve istisnaları gözönüne alabileceklerdir. İndirim ve istisnalardan yararlanma belirli şartlara bağlanmış ise, bu şartların yerine getirilip getirilmediği, ilgili vergi döneminin son günündeki duruma göre belirlenecektir. Kazancın bütünüyle gelir ve kurumlar vergisinden istisna edildiği veya gelir ve kurumlar vergisinden belirli oranlarda indirim yapıldığı durumlarda da geçici vergi beyannamesi verilecektir.

Gerekli şartlar yerine getirildiği için kazancın bütünüyle istisna edildiği durumda, verilecek geçici vergi beyannamesinde kazanç beyan edilecek, ancak geçici vergi hesaplanmayacaktır. Şarta bağlı olarak hesaplanan gelir ve kurumlar vergisinden belirli oranda indirim yapıldığı durumda ise, verilecek geçici vergi beyannamesinde beyan edilen vergi matrahına göre hesaplanacak geçici vergiden, hak kazanılan oranda indirim yapılmak suretiyle ödenmesi gereken geçici vergiye ulaşılacaktır.

FİNANSMAN KISITLAMASI
Beyan edilecek kazançların tespitinde uygulanan finansman gider kısıtlaması, geçici vergiye esas kazançların tespitinde de uygulanacaktır. Yüzde 34 olarak belirlenen bu oran üç aylık dönem için yüzde 8,5 olmaktadır. Son Giren İlk Çıkar (LIFO) yöntemini uygulayan veya yeniden değerleme yapan mükellefler, finansman gider kısıtlamasına tabi olacaklardır.

Yarın: Bono ve hisse senetleri

Yazar ve sanatçıların geçici vergisi
1999 yılından itibaren, elde ettikleri hasılatın yıllık tutarı 7 milyar lirayı aşan şair, ressam, heykeltraş, bestekar, karikatürist, ve yazarlar ile TV program yapımcıları da, beyannameli vergi mükellefi oldular. Bu kişiler, yıllık gelir vergisi beyannamesinin yanısıra, her üç ayda bir de geçici vergi beyannamesi verecekler. Geçici vergi matrahının tespitinde, yıllık istisna tutarı olan 7 milyar lira gözönüne alınacaktır. Tevkifat (kaynakta kesinti) yoluyla ödenen yüzde 10 stopajdan, istisnaya isabet eden kısım düşüldükten sonra, kalan tutar, hesaplanan geçici vergiden mahsup edilecektir. İstisnaya isabet eden vergi kesintisi tutarı; [(İstisna tutarı/Toplam hasılat)xToplam vergi kesintisi)] formülüne göre hesaplanacaktır.