Pahalı semtlerde düşüş
Emlakta geçtiğimiz yıl en pahalı semtler 200 bin dolar ile İstanbul'da Ataköy, Florya, Levent, Yeniköy, Yeşilköy; Ankara'da Çankaya idi. Fiyatlarda en yüksek oranlı düşüşler de, yine bu semtlerde yaşandı. En yüksek oranlı düşüş yüzde 30 ile Levent'te gerçekleşirken, onu yüzde 25 ile Florya, yüzde 22 ile Ankara-Dikmen, yüzde 21 ile Akatlar, yüzde 20 ile Yeniköy, Çiftehavuzlar, Ankara-Bahçelievler ve Çankaya, yüzde 17.8 ile İzmir Karşıyaka, yüzde 16 ile Aydın, yüzde 15 ile Yeşilköy ve Ataköy izledi. Konya'da ise fiyatlar sabit kaldı.

Ekonomik kriz fiyat düşürdü
Makroekonomİk politikalara çok duyarlı olan konut sektörü, para ve maliye politikalarındaki iniş-çıkışlardan en önce ve en uzun süreyle etkileniyor. 1998 yılında tüm dünyayı saran ekonomik kriz, her türden talebi ertelerken, Türkiye'de yaşanan ek belirsizlikler gayrimenkul piyasasında büyük durgunluğa yol açtı. Emlak piyasasını durduran gelişmeler vergi değişikliğiyle başladı. Emlak alım-satım vergisi, kira gelirinin vergisi, Mali Milat gibi tarihi değişiklikler, gayrimenkulde alım-satımı bıçak gibi kesti. Konut almak bir yana kirada oturup yeni bir eve çıkmayı bile erteleyen bu belirsizlik, 1998 yılında gayrimenkul fiyatlarını geriletti, konut stoğu 100 bine ulaştı.

Turyap'ın, Türkiye genelinde yaptığı araştırma sonuçlarına göre, son bir yılda fiyatlar reel olarak yüzde 25-30 düzeyinde geriledi. 120 metrekarelik üç oda bir salondan oluşan standart bir dairenin dolar bazındaki fiyatı temel alınarak yapılan hesaplama, geçtiğimiz yıl nisan ayında değeri 200 bin dolar olan konutların, 1999 Nisan ayında 140 bin dolara düştüğünü ortaya koydu.

Ancak emlak profesyonelleri, mayıs sonundan itibaren canlanmanın başlayacağı umudunda. Bunu besleyen faktörleri ise seçimin yapılması, ekonomide kıpırdanmanın başlaması, mevsimsel etkenler ve taşınma döneminin yaklaşması olarak sıralıyorlar. Bunlar dikkate alındığında, gerçek ihtiyaç sahipleri için emlak satın almanın en uygun zamanı olduğu söylenebilir. Emlak fiyatlarının iyice düştüğü söylense de, henüz alıcıların çoğalmadığı bugünlerde satıcılarla iyi bir pazarlık gücü var. Rastgele...

Harç bitti, yapı paydos!
1990'Iı yıllarda inşaat sektörünün performansı, 1980'li yılların altında seyrediyor. İstatistiklere bakıldığında 90'lı yıllarda genel ekonomik gelişmelerden en olumsuz etkilenen sektör tarımdan sonra inşaat.Tarımdaki gerileme de konjonktürel bir gerilemeden çok ekonomideki yapısal değişimlerden kaynaklanıyor. Yapı Endüstri Merkezi'nin verilerine göre 1994 ve 1995 yıllarında inşaat yatırımlarında gerilemeler yaşandı. Bu olumsuzluklar sonucunda inşaat sektörü 1994'te yüzde 2, 1995'te yüzde 4.7 oranında küçüldü. 1996'da yüzde 5.8, 1997'de yüzde 4.6 oranında büyüyen sektör 1993 düzeyini 1997'de yakalayabildi. 1994 krizinden en olumsuz etkilenen sektör inşaat oldu. Birçok sektör durgunluğu bir yıl içinde atlatırken inşaatın kendini toparlaması uzun sürdü. 1998'in ilk 6 ayında bitirilerek yapı kullanma izni alınan konut sayısında ve yapı ruhsatlarında düşüşler yaşandı. Yapı kullanma izin belgeleri, 1997'nin aynı dönemine göre yüzde 35.8 azaldı, yapı ruhsatlarında ise gerileme yüzde 22.4 oldu.

ESEN PİŞİRİCİ

İnşaatın büyüme performansı

Yıllar	İnşaat sektörü	GSMH
1990	-1.1	9.4
1991	1.1	0.3
1992	6.2	6.4
1993	7.9	8.1
1994	-2.0	-6.1
1995	-4.7	8.1
1996	5.8	7.1
1997	4.6	8.0
1998	-0.3	3.8