SABAH - 13/02/2007 - Prof. Dr. Aydın Ayaydın

Şu an 13 Şubat 2007 - Salı tarihli sabah.com.tr'yi okumaktasınız.
Bugüne ait sabah.com.tr içeriği için tıklayın »

kapat

Servislerimiz

Kapat

	RSS		Arşiv

	Kırmızı Alarm		Detaylı Arama

	Canlı Borsa		Sarı Sayfalar

	Sesli Haber		Yazarlar

	Podcast		Wap Sabah

	Egazete		Cep Sabah

	Kültür Sanat		Hava Durumu

	Astroloji		Sabah Çocuk

	E-posta		Uçak Seferleri

	Okur Temsilcisi		Mobil

Bizimle çalışmak ister misiniz?

Google Arama

	Aziz Yıldırım'ın hayalindeki federasyon
	Türkiye-Irak ticari ilişkilerindeki gizem

Türkiye-Irak ticari ilişkilerindeki gizem

Irak gerek mevcut coğrafi konumu gerek ise geçmiş tarihi ve halen içinde bulunduğu ortam Türkiye açısından politika anlamında en önemli ve en hassas ülkelerden birisidir.
1980'li yılların sonuna doğru 10 milyar $ düzeyindeki ihracatımızın % 50 yani 5 milyar $'ı doğrudan Irak ve Irak üzerinden sevkiyat yaptığımız Kuveyt'e aittir. Bu mevcut ilişkilerimizin tarihi ve şu anki durumu itibariyle en önemli göstergelerden birisidir.
Bu öneme Irak'ın kuzeyinde yer alan Kerkük ve Musul'un durumu ve siyasi konumu buna dahil değildir . Bu durum siyasi ve stratejik anlamda Irak'ın Türkiye açısından ne kadar önemli olduğunun bir diğer kaçınılmaz göstergesidir. Ne Türkiye ne Irak, mevcut demografik yapısı ve coğrafi konumunu değiştirmediği sürece aynı önem ve hassasiyette devam edecektir.
Irak özellikle yaşadığı Körfez Şavaşı nedeniyle bu gün itibariyle petrolü olmasına rağmen rafinerileri atıl konumdadır . Bu durum Irak'ın fuel oil ve benzin ihtiyacını dışarıdan karşılamasını zorunlu kılmaktadır.

SOMO ile ilişkiler yumağı
1999'lu yıllarda Irak ile yapılan özel bir anlaşma ile Irak hükümetinin bu ihtiyacını ve diğer alımlarını yapmak üzere oluşturduğu Irak Milli Petrol Şirketi SOMO ile bir anlaşma yapılmış. Türkiye'nin 1980'li yıllardan bu yana kalan müteahhitlik alacaklarının tahsili amacıyla Irak ın ham petrol karşılığı bu borçlarını ödemesi ve Türkiye'nin de ham petrol almasının yanı sıra Irak ın BM kararları çerçevesinde ihtiyaç duyduğu diğer malzemelerin yine ham petrol karşılığı sağlanması anlaşması yapılmıştır. Bu amaçla Türkiye de TIPIC isimli offshore bir şirket kurulmuş (Enerji Bakanlığı bünyesinde) bu ilişki ve anlaşmaların düzenlenmesi ham petrol alımı karşılığında fueloil ve benzin ile değer ihtiyaçlarının karşılanması hususu SOMO ile ilişkilerde muhatap olarak gösterilen DTM Anlaşmalar Genel Müdürlüğü aracılığı ile yürütülmüştür . Bakan Tüzmen dönemin müsteşarı, şimdiki Müsteşar ise Anlaşmalar Genel Müdürü ve Şevket Ilgaç ise Bağdat Ticaret Müşaviri idi.
DTM'deki bu ilişkiler maalesef her ne kadar Başbakanlığın ve MGK'nın belirli düzenlemeleri bulunmasına rağmen hep ilginç bir gizem içerisinde yürütülmüştür . Bu gizemin ilginç bir tesadüfi sonucu olsa gerek Dönemin Müsteşarı Tüzmen bugün Bakan, Dönemin Anlaşmalar Genel Müdürü DTM Müsteşarı ve Bağdat Ticaret Müşaviri Şevket Ilgaç ise asaleti onanmayan Anlaşmalar Genel Müdürvekili'dir.

Etkin Genel Müdürlük
Mevcut yürütülen Irak ile ticari ilişkiler ve genelde Dış Ticaret açısından en hassas ve stratejik Genel Müdürlük Anlaşmalar Genel Müdürlüğü'dür . Firma alacaklarının takibi SOMO ile yapılan kontratların onayı ve sevkıyatların takibi ile, yeni ihtiyaçlar doğrultusunda değişik firmaların ortaya çıkmaması kafalarda soru işaretlerini yaratıyor.
Bu ilişki ve süreç 1999 yılından bu yana çok iyi incelenmesi, irdelenmesi ve izlenmesi gereken bir süreç olması gerektiği yorumları son zamanlarda daha çok gündeme geliyor .
O dönemde DTM Müsteşarı Tüzmen'in kendisini atayan Bakan tarafından görevden alınması ve yine aynı dönem bugünkü Müsteşar olan Anlaşmalar Genel Müdürü'nün de yine aynı Bakan tarafından görevden alınması bir tesadüf mü? Bunun cevabını elbette dönemin Bakanı Tunca Toskay verebilir.
Aynı kadronun bugün için daha üst düzeyde bir göreve taşınmış olması, Türkiye Irak (SOMO) ticari ilişkilerinde zamanla ortaya çıkan sorun yumağını çözmeye yeterli mi olacak, yoksa sorunları daha mı büyütür? Bunu zaman gösterecek.