|
 |
|
  |
|
10 soruda Kerkük
Kerkük, Türkiye gündeminin bir numaralı maddesi haline gelmişken, Türkiye sınırından bir kaç saat ötedeki petrol kentiyle ilgili bilinmeyen çok sayıda gerçek var.
Kerkük, Türkiye gündeminin bir numaralı maddesi haline gelmişken, Türkiye sınırından bir kaç saat ötedeki petrol kentiyle ilgili bilinmeyen çok sayıda gerçek var. İşte 10 soruda Kerkük gerçeği:
1- Türkiye neden Kerkük'le ilgileniyor?
Türkiye'nin Osmanlı İmparatorluğu döneminden kalma, tarihi bağları var. Kerkük, doğal kaynaklarının yanı sıra, kentteki Türkmen nüfus nedeniyle de önem taşıyor. Kerkük, Türk-Arap ve Kürt olmak üzere üç etnik grubun bir arada yaşadığı bir kent ve Türkiye, bu özel yapının korunmanı istiyor.
2-
Türkiye'nin hukuki hakkı var mı?
Türkiye'nin Kerkük'te Kıbrıs'taki "garantör" anlaşması tarzı hukuki bir hakkı yok. Ancak Ankara 5 Haziran 1926'da İngiltere ile yapılan anlaşma gereği hakkı olduğunu savunuyor. Bu anlaşma Kerkük ve Musul'un Irak'a devrini öngörüyor, ancak Milletler Cemiyeti'nin Tahkik Komisyonu'nun tavsiyesine göre alınan kararda, belirlenen sınırlara uyulmaması halinde Musul'un Türkiye'ye verilmesi yer alıyor. Ancak Kuzey Irak'taki Kürt gruplar, bu görüşe karşı çıkıyor.
3- Kerkük ile Türkiye'nin tarihi bağı nedir?
Osmanlı'da vilayet olan Kerkük, 1926'da İngiltere ile yapılan anlaşmayla Irak'a devredildi. Yakın zamana kadar Türkmenler, en büyük gruptu ve mal varlıkları, Osmanlı tapularıyla belirtilmişti.
4- Petrollerin sahibi kim?
Türkiye, 1926 anlaşmasına dayanarak Kerkük'teki petrolde hakkı olduğunu savunuyor. Irak hükümeti daha sonra Irak petrollerini millileştirdi. Ancak Türkiye, petrollerin Irak halkına ait olduğu ve eşit paylaşılması gerektiği görüşünde.
5- Kürtler neden Kerkük'ü istiyor?
Kerkük, Irak petrolünün önemli bir bölümüne sahip. Kerkük'le ilgili tartışmaların temelinde petrol yatıyor. Kuzey Irak'ta özerk bir yapı kuran Kürtler, Kerkük'te demografik yapıyı değiştirerek, Türkmen nüfusu zorla göçe tabi tutuyor. Kerkük'ün statüsünün 2007 yılı sonunda referandum yapılarak belirlenmesi halinde kentin Kuzey Irak'taki özerk yapıya bağlanması ve tüm dünyaya Kürt bölgesi olarak ilan edilmesi bekleniyor.
6- Kerkük'ün nüfusu nedir?
2003 yılında ABD'nin Irak'a operasyonu başlayana kadar nüfusu 860 bin olan Kerkük'ün, 2005 yılında nüfusunun 1 milyon 600 bine ulaştığı biliniyor.
7- Kürt göçü oldu mu?
İstihbarat raporlarına göre Saddam'ın devrilmesinin ardından aileleriyle birlikte göç eden Kürtlerin sayısı 600 bin.
8- Türkiye müdahale eder mi?
Türkiye, yine tarihteki anlaşmalara dayanarak Kerkük'ün özel statüsünün korunmaması halinde müdahale hakkı olduğunu savunuyor. Ancak, Türkiye'nin öncelikli tercihi, sorunun uluslararası platformda çözülmesi.
9- Saddam döneminde Kerkük
Saddam Dönemi'nde Kerkük'te özellikle Kürtler göçe zorlanıyordu. Zaten Kürtlerin şu anda kente geri dönüş gerekçelerinin başında Saddam döneminde zorla göç ettirildikleri tezi yatıyor. Ancak, istihbarat raporlarına göre Saddam döneminde Kerkük'ten göçe zorlanan Türkmen, Kürt, Arap ve Süryani sayısı toplamda 11 bin 800 civarında.
10- Meclis neden gizli görüşme istedi?
Gizli görüşme yapılması önerisi hem hükümet hem de CHP Lideri Deniz Baykal tarafından istendi. TBMM bugün yapacağı ön görüşmenin ardından salı günü gizli görüşme ile Kerkük'teki gelişmeler ve Türkiye'nin sınır ötesi operasyonunu ele alacak.
EVREN MESCİ - ANKARA
|
