|
Değişmeyi bilmek
Devletlerin istihbarat örgütleri genelde çok sevilmezler. Ancak tarih içindeki örnekler bunların kendi ülkelerinin durumunu en gerçekçi şekilde değerlendirebilen örgütler olabildiğini de gösterdi. Sovyetler Birliği'nde sistemin eski yapısı ve alışkanlıklarıyla sürdürülemeyeceğini ilk kabullenen kurum, toplumun korkulu rüyası sayılan ancak sistemin zaaflarını da görevi gereği en iyi analiz edebilen KGB idi.
Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarı Emre Taner'in büyük yankı uyandıran 5 Ocak tarihli açıklamasını da benzer bir perspektiften değerlendirmek mümkün. Daha önce de MİT Türkiye'nin güvenlik sorunlarına, kronikleşmiş meselelerinin çözümüne farklı açılardan baktığının işaretlerini vermişti. Özellikle Kürt sorunu, PKK terörü ve Kuzey Irak'taki Kürt siyasi oluşumu hakkında MİT'in aykırı sayılabilecek görüşleri olduğu uzunca bir süredir konuşuluyordu.
Taner'in dünya analizi bu bakımdan dikkat çekiciydi. MİT müsteşarı, dünya sistemindeki büyük yeniden yapılanmanın sonucunda devlet vasfı olmayan veya dünyanın gidişine ayak uyduramayacak ülkelerin ortadan yok olabileceğini söylüyor. Buna bağlı olarak dünya siyasetinde aktör sayısının arttığını, devlet dışı aktörlerin ne ölçüde etkili olabileceğini göz önünde tutarak siyaset üretilmesi gerektiğini ortaya koyuyor. Devletlerin bu yeni ortamda çevrelerindeki dinamikleri doğru tahlil edip, takıntılara saplanmadan hızlı şekilde hareket etmelerinin önemi vurgulanıyor.
Bilinmezlik ortamı
Tüm bu uyarıların devlet kurumları arasındaki iletişimin ve koordinasyonun çok zayıfladığı, hükümetin konuların hakimi gibi görünmediği ya da en azından riskli sayılabilecek adımları atmaktan kaçındığı bir ortamda yapıldığına da dikkat çekmek gerek. Halbuki, Irak merkezli olarak tüm Ortadoğu bölgesinin geleceği bilinmezliklerle dolu. Osmanlı İmparatorluğu'nun tasfiyesi ardından ortaya çıkan siyasal ve toplumsal coğrafyanın sürememesi ihtimali yüksek. Türkiye'nin siyasetinin de eski çerçeveler ve sabit tutumlar dışında şekillenmesi ve parametrelerinin değişmesi gerekiyor.
Taner de açıklamasında "Türkiye, gerek stratejik gerekse jeopolitik önemi nedeniyle kendisini hiçbir zaman olayların akışına bırakma ya da 'bekle-gör-tavır al' taktiği ile sınırlama lüksüne sahip değildir... Yalnız savunma pozisyonunda olmak Türkiye'ye haiz şartlar nedeniyle kabul edilemez bir davranış olacaktır" diyerek tavrını belirtiyor. MİT Müsteşarı'nın bu analizini kamuoyuyla paylaşması da herhalde ülkenin kritik bir yılı, seçimlerin getirdiği hareketsizlik ve kurumlar arasındaki güvensizlik nedeniyle heba etmesi ihtimali nedeniyledir.
Kürt meselesi adımları
Koşullara göre siyaset ve strateji üretme gereği yalnızca Irak ve oradaki olası gelişmelerle sınırlı değil. Zira Kuzey Irak'taki Kürt yönetiminden Türkiye'nin bu denli kaygılanması, kendi Kürt sorununun çözülememesi, bununla bağlantılı olarak da PKK terörü meselesinin halledilmemesi nedeniyledir. Önümüzdeki dönemde Türkiye'nin bir yandan Başbakan'ın bir zamanlar kabul edip şimdilerde var olmadığını iddia ettiği Kürt meselesini çözmek üzere adımlar atması gerekir. Bunun yanı sıra da hem Irak denkleminde bulunabilmek, hem de PKK meselesinden kurtulabilmek için Türkiye'ye bağımlılıkları da artan Irak Kürtleriyle Türkiye ilişkilerini pekiştirecek adımlar atmalıdır. Kerkük'te Kürtlerin akılsız bir adım atmalarını önlemenin formülü de budur aslında. Di Lampedusa'nın Leopar romanının kahramanlarından birisinin hep yinelediği gibi "her şeyin muhafazası için her şeyin değişmesi" gereken bir dönemdeyiz.
|
