kapat
   
SABAH Gazetesi
 
   Son Dakika
  » Yazarlar
   News in English
   Günün İçinden
   Ekonomi
   Gündem
   Siyaset
   Dünya
   Spor
   Hava Durumu
   Sarı Sayfalar
   Ana Sayfa
   Dosyalar
   Teknoloji
   Emlak
   Otomobil
   Detaylı Arama
   Arşiv
   Etkinlikler
   Günaydın
   Televizyon
   Astroloji
   Magazin
   Sağlık
   Kültür Sanat
   Turizm Rehberi
   Cuma
   Cumartesi
   Pazar Sabah
   İşte İnsan
   Sinema
   Çizerler
Bizimcity
Sizinkiler
emedya.sabah.com.tr
Google
Google Arama
 
Prof. Dr. Erdem Yesilada @ SABAH
 

Ginkgo biloba ve hafıza

Hafızayı güçlendirmediği sebebiyle Sağlık Bakanlığı'nın geri ödeme kapsamından çıkarttığı Ginkgo biloba, en yüksek ciroya sahip ilaçlar arasında. Peki araştırmalara göre, Ginkgo'nun gençler ve yaşlılar üzerinde ne gibi etkileri bulunuyor?

Ginkgo biloba preparatlarının geri ödemesi kaldırıldı! Geçen hafta gazetelerde Sağlık Bakanlığı tarafından Ginkgo biloba ilaçlarının geri ödeme kapsamından çıkarıldığı haberi vardı. Gerekçe "hafızayı güçlendirmediği tespit edilmiş!". Zaten sadece Gingko bitkisi Egb761 kodlu standart ekstresini taşıyan ilaçların geri ödemesi bulunuyordu (Tebokan, Gingobil ve Tanakan) ve tüm ilaçlar arasında en yüksek ciroya sahip olanlardan biri olduğu biliniyordu. En kapsamlı bilimsel tarama programı olan Scopus'ta anahtar kelime olarak "Ginkgo" başlığını verdiğinizde ve sadece tıbbi etkileri ile ilişkili çalışmaları listelemesini istediğinizde uluslararası dergilerde yayınlanmış 2012 bilimsel yayın görülüyor. Merak ediyorum, acaba başka kaç ilaç üzerinde bu kadar yoğun çalışma bulunuyor? Bilim adamları etkisiz olarak nitelenen bu maddeyi neden bu kadar çok çalışıyor ki?

KAYDA DEĞER GELİŞME YOK
Şüphesiz yapılan çalışmalar arasında bazı olumsuz sonuçlara da rastlıyorsunuz. Mesela, en değerli Tıp dergilerinden biri olan JAMA'da (Journal of American Medical Association) yayınlanmış bir bilimsel (randomize kontrollü) klinik çalışmayı rastgele incelemek istedim. 60 yaşın üzerinde 230 sağlıklı denekte altı hafta boyunca günde 120 mg (40 mg x 3 defa) "Ginkoba" adlı bir ilacı vermişler. Sonuçta, deneklerde hafıza üzerinde kayda değer bir gelişme gözlenememiş. Yani "Etkisiz". Çalışmayı bilimsel olarak incelediğimde tamamen hatalı bir tasarımı bulunduğu görülüyor. Şöyle sıralayalım: a.İlacın kalitesi: Öncelikle deneylerde kullandıkları ilaç Amerika'da "gıda desteği" olarak piyasada, yani hiç bir kalite denetimi yapılmıyor. Halbuki tekrarlanabilir etki için Ginkgo ilacının "standart ekstresi" kullanılarak hazırlanması gerekir (Egb761 kodlu). b.Ayrıca kullanılan günlük ilaç miktarı önerilen miktarın altında (240 mg). c. İlacın denenme süresi ise sağlıklı bir sonuç çıkarılabilmesi için çok kısa (bir buçuk ay). İlacın etkisinde altı aydan önce bir gelişme beklememek gerekir. d. En önemlisi ise çalışmada demansı falan olmayan sağlıklı gönüllüler kullanılmış. Bir kere ilacın "kullanan kişileri ileri zekâlı yapıyor" diye bir iddia veya beklentisi bulunmuyor. Normal kişilere verdiğinizde zekâsını geliştirebilecek bir ilaç var mı, bilmiyorum? Ancak Ginkgo zayıflayan fonksiyonları destekliyerek mevcut kapasiteyi artırmaya çalışıyor. Hani deveye sormuşlar "Neren eğri?" misali, çalışmanın tutar tarafı yok.

GINKGO BAŞARIYI ARTIRIR MI?
Bu arada üzerinde durulması gereken husus, gençlere çeşitli Ginkgo ilaçlarının 'hafızayı güçlendirir' diye, bilhassa sınav dönemlerinde yoğun reklamlarla satılması. Bu reklam yazılı veya görsel basın organlarında değil tabi, broşür veya kulaktan kulağa tavsiyeler ile. Bilhassa da Tarım Bakanlığından kolayca satış izni alan 'sözde ilaçlar' tarafından. Hatta çok komik ama 'Ginkgo çayı' bile var piyasada! Sizin günlük önerilen miktarı alabilmeniz için yaklaşık olarak günde 100 fincan falan Ginkgo çayı içmeniz gerekiyor. Bu da neresinden baksanız 10-15 litre su! Mümkün değil. Ginkgo'nun gençlerin hafızasını güçlendirip güçlendirmeyeği konusuna gelince; yukarıda da belirttiğim üzere, 'bir süper zekâ yaratması' söz konusu olamaz. En basit şekilde ifade etmeye çalışırsak; ilaç başlıca etkisini beyin damarları üzerinde gösterdiğinden, belirli yaşın üzerinde kişilerde yaşlanmaya bağlı olarak beyin damarlarının daralması, kan akımında yavaşlamaya vb. nedenlere bağlı olarak ortaya çıkan hafıza kaybını onarmaya çalışır. Ancak gençlerde, herhangi bir fizyolojik sorun bulunmuyorsa, damarlarda yaşa bağlı böyle bir değişiklik olmayacağından, beyinin daha da güçlenmesini sağlaması söz konusu olamaz. Ayrıca unutulmaması gereken bir husus da "Ginkgo'nun bir ilaç olduğu" ve gelişigüzel şekilde kullanılamayacağı. Söz gelişi, kan sulandırıcı etkisi bulunduğundan, kontrolsüz bir şekilde kullanılmasının önemli ve yaşamsal riski bulunmaktadır. Bilhassa uzmanların önerisi ve kontrolü dışında kan sulandırıcı diğer ilaçlar ile birlikte alınması kanama riskini artırabilecektir. Zaten benim anlayamadığım bir husus da, mutlaka uzman kontrolünde kullanılması gereken Ginkgo ürünlerinin Tarım Bakanlığından nasıl "gıda desteği" olarak izin alıp piyasaya çıkabildiği? Bırakın insanların gıda olarak kullanmasını, ineklerin bile Ginkgo yaprağını tadını severek yiyebileceklerini sanmıyorum. Zaten yeseler belki de zeki olurlardı! Kanımca, Sağlık Bakanlığının bu kararını tekrar gözden geçirerek, sadece bilimsel etkinliği kanıtlanmış standart Gingo ekstresi içeren ilaçların ihtiyacı olan ileri yaştaki hastalar için tekrar geri ödeme kapsamına alınması en doğru karar olacaktır.

YAZARIN ÖNCEKİ YAZILARI
 Modern tıp mı, geleneksel tıp mı?   / 01-07-2006
 Ginkgo biloba ve hafıza   / 24-06-2006
 Zayıflama zamanı - 4   / 10-06-2006
 Zayıflama zamanı - 3   / 03-06-2006
 Zayıflama zamanı - 2   / 27-05-2006
 Şimdi zayıflama zamanı   / 20-05-2006
 Arı kovanından gelen sağlık   / 13-05-2006
 Çay, sağlığınız açısından ciddi bir iştir   / 06-05-2006
 Sahte hastalıklar, sahte sorunlar   / 29-04-2006
 Strese karşı bitkilere başvururken dikkatli olun   / 22-04-2006
    Cumartesi Yazarlar
    Güncel
  » Yaşama Dair
    Sinema
    Gurme
ALİ POYRAZOĞLU
Leylek havada
Bu yaz leyleği havada gördüm.
FİLİZ AKIN
Keyif seyahati
Hastalığım sırasında benimle Houston'a...
PROF. DR. ERDEM YEŞİLADA
Göz sağlığı, beslenme ve vitaminler
Günümüzde, bilhassa...
Sinema mevsimi panoraması
Sinema mevsimi panoraması
Atilla Dorsay 'Sinemada Geçen Mevsime Bakış' yazısının devamında...
Karayip denizinde fantastik kaçıp kovalamaca
Karayip denizinde fantastik kaçıp kovalamaca
Sinema (ve de genelde sanat) günümüzde artık çok özgün şeyler...
Şöhretli aşçıların bavulunda ne var?
Son 25 yıldır müşteriler, büyük aşçıların değerinin...
Bahçe vaha gibi yemekler vasat
Sahibi ve aşçısı Kilisli olan Kiliza restoran, kentin ortasında...
'Yapılan eleştirilerin yüzde 90'ı art niyetli'
Ekranın en genç kanalı Kanal 1, dünya kupasını yayınlayan ilk özel kanal oldu.
'Galiba Semercioğlu'nun hafızasına bir şey olmuş'
- Cengiz Semercioğlu yazısında Kanal 1'i, Almanya'ya yeterince adam...
 
    Günün İçinden | Yazarlar | Ekonomi | Gündem | Siyaset | Dünya | Televizyon | Hava Durumu
Spor | Günaydın | Kapak Güzeli | Astroloji | Magazin | Sağlık | Bizim City | Çizerler
Cumartesi | Aktüel Pazar | Sarı Sayfalar | Otomobil | Dosyalar
   
    Copyright © 2003, 2004 - Tüm hakları saklıdır.
MERKEZ GAZETE DERGİ BASIM YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET A.Ş.