|
 |
|
  'Ortak Vizyon belgesi'nde mütabakat
Dışişleri Bakanı Başbakan Yardımcısı Abdullah Gül ve ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice ABD Dışişleri Bakanlığı'da biraraya gelerek, iki ülke arasında ''ortak vizyon belgesi'' üzerinde karşılıklı mutabakata vardıklarını açıkladılar.
Abdullah Gül ve Condoleezza Rice, ikili görüşmelerinin ardından ortak basın toplantısı düzenlediler.
Gül, Rice'ın Türkiye'ye ziyaretinin ardından geldiği Washington ziyaretinde ikili ve bölgesel konuları ele aldıklarını belirterek, bu konular arasında Irak, İran, PKK, Ortadoğu sorunu, enerji konuları
ve çok yakında devreye girecek olan Bakü-Tiflis-Ceyhan projesini ele aldıklarını kaydetti. Gül, bu hattın devreye girmesi törenlerinde ABD'den de bir temsilci görmek istediklerini bildirdi.
Gül, Türkiye ile ABD'nin neden stratejik ortak vizyon belgesine ihtiyaç duyduğu yönündeki soruya karşılık, Türkiye ile ABD'nin uzun bir geçmişi olan ilişkilere sahip olduğunu belirtti ve iki ülkenin paylaştığı demokrasi, insan hakları, serbest pazar ekonomisi gibi değerleri, tüm dünyada Türkiye ile ABD arasındaki yakın işbirliğini kağıt üzerine döküp referans olarak kabul etmenin yararlı olduğunu düşündüklerini kaydetti.
Gül, ABD'deki temaslarının kendisini, iki ülkenin ilişkilerinin sağlam temele dayalı ortaklık, karşılıklı işbirliği ruhu içinde olduğunu bir kez daha teyit ettiklerini söyledi. ABD ile üzerinde mutabakata varılan ortak vizyon belgesinin, iki ülke arasındaki diyaloğu yapısal duruma getirdiğini belirten Gül, ''Bu bir eylem planıdeğil. Daha çok bir yol gündemi. Yoğun bir diyalog başlatıyor'' dedi.
RICE
ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice da, Gül ile bir dizi ikili ve bölgesel konuyu ele aldıklarını belirterek, Türkiye'nin bölgedeki girişimlerinden memnuniyet duyulduğunu anlattı. Rice, Gül ile ele aldıkları konular arasında Ortadoğu'daki sorunlar ve İran'daki durumu sayarken, İran'ın, uluslararası toplumun taleplerinin gereğini yerine getirmesi ve bu yönde samimi olduğunu göstermesi gerektiğini vurguladı, ayrıca Gül'e, bölgede demokrasinin yayılması yönündeki desteğinden ötürü de teşekkür etti.
Rice, öğle yemeğinde Gül ile bu konuları daha fazla ele alma olanağı bulacaklarını kaydetti. Rice, iki ülke ilişkilerinin ''karşılıklı güvene'' dayandığını dile getirerek, Türkiye ile ortak vizyon belgesi sayesinde her iki ülkenin insanlarının, ilişkilerin ne denli ''derin ve geniş temelli'' olduğunu görmesinin kolaylaşacağını kaydetti.
Rice, iki ülke ilişkilerinin ''güçlü dostluk, stratejik ilişki ve ortak değerlere bağlılık'' temelinde sürdüğünü vurguladı. Türk-ABD ilişkilerinde stratejik vizyon belgesinin bölgesel ve küresel istikrara büyük katkıda bulunacağını kaydeden Rice, ''Ortadoğu'daki konuları konuştuk. Gül'ün İran'ı, uluslararası toplumun bu sorunu diplomatik olarak çözme önerisini kabul etmesi yönünde ikna etmek içinyaptıkları konusunda bilgi aldım. Şunu söylemek istiyorum ki Gül, Afganistan ve Irak gibi genç demokrasilerin desteklenmesinde hep öne çıktı. Bunun için kendisine teşekkür ederim'' diye konuştu. Gül'e ilk adıyla hitap eden Rice, ''Öğle yemeğinde, ABD'nin bu önemli ve güçlü ortağı Türkiye ile gelecek fırsatlar konusunda daha fazla görüşmelerde bulunacağız'' dedi.
PKK terörü konusundaki bir soruya karşılık Rice, ABD'nin PKK'yı terörist bir örgüt olarak nitelediğini ve bu yönde Türkiye ile beraberetkin olarak çalıştığını hatırlattı. Rice, Türkiye'yi ziyareti sırasında da ifade ettiği gibi hiç kimsenin, PKK'nın özellikle de Kuzey Irak'tan Türkiye'ye saldırı düzenlemesini istemediğini vurguladı.
TÜRKİYE'NİN ŞAM'A MESAJI
Rice, bir soru üzerine, Ortadoğu'da İsrail ile Filistin arasında tırmanan gerginlik dolayısıyla Türkiye'nin, Şam nezdinde yaptığı girişimler dolayısıyla Gül'e teşekkür ettiğini kaydetti. Rice, Suriye hükümetinin, kaçırılan İsrailli askerin serbest bırakılması konusunda yapabileceği şeyler bulunduğunu belirterek, ''Suriye, bu konuda şimdi harekete geçmeli'' diye konuştu. ''Türkiye'nin Şam'da yaptığı çok yardımcıydı. Suriye de bu konununçözülmesi için tüm olanaklarını kullanmalı'' diyen Rice, Gazze'deki durumun gergin olduğunu ve ABD'nin de İsrail'i sürekli olarak ılımlı davranmaya çağırdığını anlattı. ABD'nin, Filistin halkına yardım etmekistediğini ve insani yardımın ulaştırılması, elektriğin geri dönmesi için yolun açılması yönünde çaba gösterdiğini belirten Rice, Hamas'ın da üzerine düşeni yapması gerektiğini söyledi. Rice, ''Hamas, bu sorunun temel nedenine çözüm getirmeli. O da İsrailli askerin serbest bırakılmasıdır'' dedi.
İRAN
Rice, İran'ın nükleer silah arayışıyla ilgili bir başka soruya karşılık, eğer İran süreci aksatmaya çalışıyorsa, bu çabalarının işlemeyeceğini söyledi. ABD Dışişleri Bakanı, ''Müzakere sürecinin açık olduğunu şimdi görmeliyiz'' diye konuştu. Bugün dünyada birçok meslektaşıyla İran konusunda görüşmeleri sürdüreceğini belirten Rice, bu ayın ortasından önce İran'dan bir yanıt alma beklentisinin halen sürdüğünü sözlerine ekledi.
"KARŞILIKLI GÜVEN VE VİZYON BİRLİĞİ''
Dışişleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Abdullah Gül ile ABD DışişleriBakanı Condoleezza Rice'ın görüşmesinde karşılıklı mutabakata varıldığı duyurulan iki ülke arasındaki ''stratejik ortak vizyon belgesiyle'', ''iki ülke ilişkilerinin belirleyici unsurları, güçlü dostluk bağları, ittifak, karşılıklı güven ve vizyon birliği'' olarak nitelendi.
''Türk-ABD stratejik ortaklığını ileri götürmek için ortak vizyon ve yapılandırılmış diyalog'' başlığını taşıyan belgede, ''bölgesel ve küresel hedeflerimiz bağlamında aynı değerler ve idealler bütününü paylaşıyoruz. Bunlar: barış, demokrasi, özgürlük ve refahın geliştirilmesidir. Bu nedenle Türkiye ve ABD, birlikte çaba harcamalarını gerekli kılan ortak sınamalar ve fırsatlarla karşı karşıyadır. İstişare ve işbirliğine dönük ortak gündemimizin unsurlarını bu sınama ve fırsatlar şekillendirmektedir'' denildi. Belgede, ''ortak vizyonumuzu etkin işbirliği ve yapılandırılmış diyalog yoluyla müşterek çabalara dönüştürmek hususunda anlaşmış bulunmaktayız'' denilirken, Türkiye ve ABD'nin birlikte çalışmayı taahhüt ettiği konular şöyle sıralandı:
''Geniş Ortadoğu'da barış ve istikrarın demokrasi yoluyla yaygınlaştırılması, İsrail-Filistin ihtilafının iki-devletli çözüm temelinde halli dahil, Arap-İsrail ihtilafının kalıcı çözümüne yönelikuluslararası çabaların desteklenmesi, birleşik bir Irak'ta istikrarın,demokrasinin ve refahın teşvik edilmesi, İran'ın nükleer programına ilişkin son 5+1 (BM Güvenlik Konseyi'nin 5 daimi üyesi ve Almanya) girişimi dahil diplomatik çabaların desteklenmesi, Karadeniz bölgesi, Kafkaslar, Orta Asya ve Afganistan'da istikrar, demokrasi ve refaha katkıda bulunulması, Kıbrıs sorununa BM gözetimi altında adil ve kalıcı, kapsamlı ve karşılıklı olarak kabul edilebilecek bir çözüm sağlanmasının desteklenmesi ve bu bağlamda Kıbrıs Türklerinin üzerindeki izolasyonun kaldırılması, enerji güvenliğinin, kaynak ve güzergahların Hazar havzasından olanları da dahil olmak üzere çeşitlendirilmesi suretiyle geliştirilmesi, Transatlantik ilişkilerin güçlendirilmesi ve NATO'nun dönüşümü, PKK ve buna bağlı örgütlerle mücadele dahil olmak üzere terörizme karşı konulması, kitle imha silahlarının yayılmasının önlenmesi, insan ticareti, uyuşturucu ve silah kaçakçılığı ile mücadele edilmesi, dinler ve kültürler içinde vearasında anlayış, saygı ve hoşgörünün artırılması, uluslararası sınamalara ve ortak endişe kaynağı olan krizlere çözüm bulunmasında etkin çok taraflı çabaların birlikte teşvik edilmesi, ABD'nin Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne üyeliğini ve sürmekte olan üyelik sürecini kuvvetle desteklemesi, danışma ve işbirliğinin, ekonomik ve ticari ilişkiler ve yatırımlar; savunma ve askeri işbirliği; bilim ve teknolojiyle kamu diplomasisi çabaları ve değişimleri başta olmak üzere güçlendirilmiş ikili ilişkilerin kapsanması.''
''YAPILANDIRILMIŞ DİYALOG''
Belgede ''yapılandırılmış diyalog'' başlığı altındaki bölümde ise,Türkiye ve ABD'nin çeşitli düzeylerde birçok danışma kanalını kullanmakta olduğu ve stratejik ortaklığı daha etkin ve sonuca yönelikkılacak daha yapılandırılmış çerçeveyi geliştirmenin zamanının geldiğiifade edildi.
İki ülke arasında varolan Yüksek Düzeyli Savunma Grubu, Ekonomik Ortaklık Konseyi ile Ticaret ve Yatırım Çerçeve Anlaşması danışma mekanizmalarına ek olarak, birbirini destekleyici nitelilket dör mekanizma oluşturulması hususu belgede yer aldı. Buna göre, iki ülke arasında birinci mekanizma, ortak ilgi alanlarına ilişkin uygun görülecek sıklıkta düzenlenecek ''uzman düzeyinde danışmalar'' olacak.İkinci mekanizma ise, siyaset planlama birimleri arasında düzenli toplantılar yapılarak, yaklaşımlar, yönelimler ve gelişmeler stratejikbir açıdan irdelenecek ve izlenecek politikalar için önerilerde bulunulacak olunan ''siyaset planlama danışmaları'' olarak yer alacak.Üçüncü mekanizma ise, ''geniş tabanlı diyalog'' adını taşıyor. Bu mekanizma ise, '' İlişkilerimizin kapsamını geliştirmek ve çeşitlendirmek konusundaki kararlılığımız çerçevesinde, iş grupları, medya, sivil toplum, bilimadamları ve mühendisler, akademisyenler, düşünce kuruluşları, eğitmenler ve öğrenciler arasında ikili düzeydekideğişimleri etkin şekilde teşvik edeceğiz. Türkiye Büyük Millet Meclisi ile ABD Kongresi arasında diyalog fırsatlarını da özendireceğiz'' ifadeleriyle tanımlanıyor.
Dördüncü mekanizma ise, ''yüksek düzeyli gözden geçirme'' adını taşıyor. Bu mekanizmaya göre ise, kapsamlı ve zamanlı değerlendirme veyönlendirme sağlamak için, yılda en az bir kez, Müsteşar düzeyinde gözden geçirme çalışması yapılacak.
Belgede son olarak, ''Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı ve ABD Dışişleri Bakanı, bu ortak vizyon ve yapılandırılmış diyalogu geliştirmek için düzenli temaslarını, gerektikçe sürdüreceklerdir'' ifadesi yer aldı.
(AA)
|
