|
 |
|
Lüksemburg'da onaylanan belge, Rumlar, Ruhban Okulu, ordunun gücü, işkence ve Kürtçe gibi konularda kriterleri sıralıyor.
Avrupa Birliği tarafından Türkiye'ye iletilen mesajlardan oluşan 19 sayfalık Ortak Tutum Belgesi'nde öne çıkan başlıklar şöyle:
* EK PROTOKOL: Türkiye'den, Ek Protokol'ün tam olarak uygulanmasını talep eden AB, taşımacılık alanı da dahil olmak üzere malların serbest dolaşımının önündeki engellerin kaldırılmasını istiyor. Türkiye'nin buna zorunlu olduğu belirten belgede, ilgili müzakere başlıklarının açılmasının, Türkiye'nin sözleşmelerden kaynaklanan yükümlülüklerini yerine getirmesine bağlı olduğu kaydediliyor.
* 'KIBRIS'LA
İLİŞKİ: Türkiye'den "Kıbrıs Cumhuriyeti" yle ilişkileri normalleştirmesi isteniyor. AB, Türkiye'den çözüm çabalarına destek talep ederken, Kıbrıs'ın uluslararası örgütlere üye ve anlaşmalara taraf olmasını engellememesini istiyor.
* REFORMLAR İÇİN ÇABA: Reform sürecinin yavaşladığına işaret eden belge, özellikle uygulama konusunda, "belirgin ek çaba" gösterilmesi gerektiğini vurguluyor. Belgede, "İnsan hakları ihlalleri azalsa da devam ediyor, mevcut yasalar uygulanmalı ve bazı alanlarda yeni yasal düzenlemeler yapılmalı" deniliyor. Türkiye'den Kopenhag kriterlerine uyum çabalarını yoğunlaştırması talep ediliyor.
* SİVİL-ASKER İLİŞKİSİ: AB, ordunun rolüne özel vurgu yapıyor. Belgede, güvenlikle ilgili konularda Türkiye'nin, hesap verebilirlik ve şeffaflığının AB'deki uygulamalara uygun olması gerektiği belirtiliyor ve "Ordu tarafından yapılan açıklamalar, sadece askeri konularla ilgili olmalı ve hükümetin yetkisiyle yapılmalı" ifadeleri kullanılıyor. Komşularla iyi ilişkiler de dahil olmak üzere güvenlik stratejisinin formüle edilmesinde ve uygulanmasında, sivil yetkililerin denetleme yetkilerini tam olarak kullanması da AB'nin istekleri arasında yer alıyor. Askeri harcamaların TBMM'nin denetiminde olmasına vurgu yapan belgede, askeri mahkemelerin sivilleri yargılayabilmesinin kaldırılması da talep ediliyor.
* ADALET SİSTEMİ: Yapısal reformların devreye sokulmasıyla sistemin güçlendirildiğine vurgu yapan belge, hakim ve yargıçların reformların uygulanmasındaki önemli rolüne vurgu yapıyor. Hakim, savcı ve avukatların uluslararası sözleşmelere uyum ve saygı konusunda eğitilmelerini istiyor.
* İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ: AB, bu alanda ciddi kaygılı. Şiddet içermeyen görüş bildiren kişiler için 301 ve benzeri maddelere dayanarak açılan davalar bulunduğu belirtiliyor, "Hakim ve savcılar, bu maddeleri dar bir şekilde yorumlamayı sürdürürlerse Türkiye, bu maddeleri mevcut AB standartlarına uygun biçimde değiştirecek" deniyor.
* DİNİ ÖZGÜRLÜKLER: Bu alanda somut ilerleme sağlanmadığını düşünen AB, ısrarla Heybeliada Ruhban Okulu'nun açılmasını istiyor, Aleviler için iyileştirme, Diyanet'te temsil ve din dersi istiyor.
* İŞKENCEYLE MÜCADELE: Reformların işkence ve kötü muameleyi azalttığı, ama bitirmediği belirtiliyor, sorumluların cezalandırılması isteniyor.
* KÜRTÇE YAYIN: Kürtçe yayın alanındaki gelişmeler övülürken, kısıtlamalara dikkat çekiliyor. Kürtçe öğretim kısıtlamasının da kalkması isteniyor.
* KADIN HAKLARI: Namus cinayetlerinden duyulan endişe belirtilirken, Meclis'te bu konudaki soruşturmadan memnuniyet ifade ediliyor.
* GÜNEYDOĞU: "AB, gerilimden endişe duymaktadır, net bir şekilde PKK'nın eylemlerini kınıyor ve şiddete derhal son verilmesini istiyor" denilen belgede, güvenlik birimlerinin güç kullanımında temkinli olması isteniyor.
* İYİ KOMŞULUK: Türkiye'den iyi komşuluk ilişkileri taahhüdüne bağlı kalması ve sınırda barışçıl çözümü olumlsuz etkileyecek her türlü eylemden kaçınması isteniyor.
|
