kapat
   
SABAH Gazetesi
 
   News in English
   Son Dakika
   Yazarlar
   Günün İçinden
   Ekonomi
   Gündem
   Siyaset
   Dünya
   Spor
   Hava Durumu
   Sarı Sayfalar
   Ana Sayfa
   Dosyalar
   Teknoloji
   Emlak
   Otomobil
   Detaylı Arama
   Arşiv
   Etkinlikler
   Günaydın
   Televizyon
   Astroloji
   Magazin
   Sağlık
   Cuma
   Cumartesi
   Pazar Sabah
   İşte İnsan
   Sinema
   20. YILA ÖZEL
   Turizm Rehberi
   Çizerler
Bizimcity
Sizinkiler
emedya.sabah.com.tr
Google
Google Arama
 
Polonya seferinde lohusa şerbeti
Polonya seferinde lohusa şerbeti


Haseki Gülnuş Sultan bir sefer sırasında hamileymiş. III. Ahmet seferde doğunca, aynı tarihe düşen Şeker Bayramı ve doğum şenliklerle ülke çapında kutlanmış.

Şu her birimizin kah merak, kah hamasetle; çoğu kez ne olup bittiğine hakim olmaksızın dilden dile teslim ettiğimiz "mutfağımız" var ya, "Osmanlı Mutfağı"... Emin olun pek yakında artık neden söz ettiğimizi daha iyi biliyor olacağız. Nasıl oluyor da böyle iddialı bir varsayım sunuyoruz? Çünkü, yıllardan beri ümid ettiğimiz bir gelişme ile her geçen gün yeni bir "masraf defteri" okunuyor, analiz ediliyor. Peki bu ne demek? Şu, artık o dönemi detayları ile tekrar inşaa edebilir hale geliyoruz. Bakın, daha çok yeni yayınlanmış bir kitap var önümüzde: " Lehistan'da Bir Osmanlı Sultanı" Halime Doğru kaleme almış. Grafiğini bizim Bülent Erkmen'in BEK'i yapmış. Anadolu Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Doğru bize "IV. Mehmet'in Kamaniçe - Hotin Seferleri ve Bir Masraf Defteri" temalı çalışmasında neredeyse senaryo canlılığı ve temposu ile mirasçısı olduğumuz imparatorluğun dış politikası, idari hiyerarşisi ve yaşam kültürüne, dahası padişah ve ailesinin özel hayatlarına bakma imkanını veriyor.

ÖZEL MUTFAKLAR Prof.
Doğru kitabın kısa bir öyküsü ile başlıyor: Şu tespitle: "IV. Mehmet'in Lehistan seferleri önceki seferlerden farklı!" Neden? Padişah bu seferlere yakınlarını da beraberinde götürmüş: Annesi Turhan Sultan, kızkardeşleri Gevherhan ve Beyhan Sultanlar. Ayrıca Haseki Gülnuş Sultan ve Şehzade Mustafa Padişah'la birlikte idiler. İlk seferde feth olunan kalelere saray kadınlarının adları verilmiş idi. Gelelim ikinci sefere, Hotin seferinde Haseki Gülnuş Sultan hamile idi. İlk kez hamile bir haseki sefere katılıyordu. Kış bastırınca doğum çadırda olmasın diye, kışlık menzil sarayına naklolunmuştu. III. Ahmet burada doğunca aynı tarihe düşen şeker bayramı ve doğum, şenliklerle ülke çapında kutlanmıştı. Prof. Doğru şu yorumu yapıyor: "Ukrayna'lı Turhan Sultan saray kadınlarının harem dışı faaliyetlerinde çok etkiliydi. Oğlu IV. Mehmet ile imparatorluğun çeşitli yerlerinde bulunmuş, belki de batılılaşma hareketinin temelini atmıştı. Batılılaşma hareketinin ilk neferleri daima kadınlar olmuştur." Şimdi gelelim seferlere. Bu devasa organizasyonun bir yönü de mutfaklar idi: "Başkentte geniş bir teşkilata sahip matbah-ı amirede hergün dört beş bin kişiye yemek pişiriliyordu. Sarf edilen zahire ve mutfak malzemesini matbah emini satın alırdı. Mutfak hiyerarşisinde ayrıca matbah kahyası, masraf katibi gibi görevliler de yerini alırdı. Padişahın yemeği kuşhane denilen özel mutfakta pişerdi. Sarayın sakabaşısı, has fırın, helvacılar, ekmekçiler, sebzeciler, yoğurtçular, tavukçular, kasaplar, bozacılar kilercibaşının önerisiyle matbah amiri tarafından tayin edilirdi. Hacıoğlupazarı'nda diğer birimler gibi matbah-ı amire de Topkapı Sarayı'ndaki usule uygun çalışıyordu. "Menzilhanenin bir mutfağı olmasına rağmen, kışlık saray için mutfak yeniden düzenlenmişti. Kışlada kalan asker ve hizmetli gurubuna hizmet veren genel mutfaktan başka, haremde ve darüs'saade ağasının dairesinde özel mutfaklar bulunuyordu." Peki ya, mutfak ve yiyecek malzemelerinin lojistiği? Hangisi, nereden kaça alınıyordu? Masraf defterinde bunlar da yer alıyor: "Yiyecek maddeleri, kiralanan öküz arabalarıyla çok farklı yerlerden taşınıyordu. Örneğin pirinç, Ankara ve Boyabat'tan geliyordu. 1085 yılı Ramazan ayı için Hacıoğlupazarı'na gelen pirincin tutarı 20 bin akçeydi. Busbeq'in yorumuna göre, pirinç kolay pişirildiği ve enerji vermesi nedeniyle uzun sefer yolculuklarında tercih edilen önemli bir tüketim maddesiydi.

İMPARATORLUK KÜLTÜRÜ
Sefer esnasında "Dobruca buğdayı" tüketildiği gibi bölgeye Mısır'dan deniz yoluyla da hububat getiriliyordu. Önemli bir kısmı İshakçı'da depolanıyor, ihtiyacı karşılayacak kadar olanı ise Hacıoğlupazarı'na ulaştırılıyordu. Bu bölge Osmanlı Devleti'nin tahıl ambarı olmasına rağmen, sefer için üst üste aynı güzergahın kullanılmış olması ahalinin üretim gücünde zorluk doğurmuş olmalıdır. Kayıtlar arasında yer alan, Sakız Adası'ndan sürsat olarak sağlanmış malzeme ile Yanbolu'dan gelen 58 bin akçelik malzemenin niteliği açıklanmamışsa da, dosdoğru mutfağa gittiğine göre, canlı hayvan veya başka bir gıda maddesi olduğu tahmin edilebilir. Koyun olma ihtimali zayıftır; zira saray İstanbul'da dahi sağ kolda üretilen kıvırcık koyunu tercih ettiğine göre, Dobruca'da da mutfakta kıvırcık koyun tercih edilecektir." Nasıl? Şöyle bir düşünün, bir imparatorluk kültürünü mutfaktan bile okumak kabil!
DİĞER GURME HABERLERİ
 Isparta'yı mutlaka keşfedin
 Şarapçıların bilek güreşli
 Ağız tadıyla okunacak dergi...
 Kırmızı noktalı kahvehaneleri bir padişah kapattı diğeri açtı
 Anne kahvaltısı için günün her saati gidilebilir
 Kuşkonmazın zamanı geldi
 Şarap dünyasının son gözdeleri
 Mis kokan zencefilli kurabiyeler
 Baharatı kendinden
 Balık ustasının balıkçılık dersi
 Tarihi köşkün bahçesinde sayısız lezzet alternatifleri
 Ev yapımı makarnası ve çıtır pizzası ünlü
 Verona'da takdis edilen şaraplar
 Butik biracılıkta çağı yakaladılar
 Lüks şampanyanın geleceği belirsiz
 Ege'nin şarapları
 Mutfakları şenlendiren güzel koku
 Geleceğin şarap merkezi
 Cadde'de kahvaltı keyfi
    Pazar Sabah Yazarlar
    Güncel
    Hobi
    Röportaj
  » Gurme
    İyi Yaşa
'55 senelik Halil'i gömdüm'
'55 senelik Halil'i gömdüm'
Bir dönem Türkiye'nin en çok konuşulan adamı olan Halil Bezmen, şimdi...
Vefanın canlı anıtı
Vefanın canlı anıtı
Hüsamettin Özkan, Ecevit'in gölgesi olduğu 11 yıl boyunca "sır küpü"...
 
    Günün İçinden | Yazarlar | Ekonomi | Gündem | Siyaset | Dünya | Televizyon | Hava Durumu
Spor | Günaydın | Kapak Güzeli | Astroloji | Magazin | Sağlık | Bizim City | Çizerler
Cumartesi | Aktüel Pazar | Sarı Sayfalar | Otomobil | Dosyalar
   
    Copyright © 2003, 2004 - Tüm hakları saklıdır.
MERKEZ GAZETE DERGİ BASIM YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET A.Ş.