Temmuz 2005'te yürürlüğe giren bir madde yabancıların üretim iştahını kabarttı. 2007'de başlayacak üretim özelleştirmeleri sürecinde yer kapma yarışı başladı.
Türkiye'nin elektrikte dağıtımla başlatacağı özelleştirme sürecinde etkin olarak yer almak isteyen yabancı enerji devlerinin bir gözü de üretimde. Devler, dağıtım ihalelerinden sonra işletme hakkını devir aldıkları bölgelerde üretimi de kendileri yapmak istiyor. Dağıtımda Karadeniz ve Doğu Anadolu bölgeleri ile ilgilendiği ifade edilen Rusya'nın milli enerji şirketi Rao, yaklaşık 1 milyar dolara projelendirilen Afşin Elbistan C Santrali'ni yapmaya şimdiden talip. Dağıtım özelleştirmelerinin ardından 'strateji belgesine' göre 2007 yılından itibaren üretimde de sürecin başlaması öngörülüyor. Buna göre ilk etapta 6 portföy oluşturuldu. 15 bin 400 megavat kurulu gücü olan yılda 80 milyar kilovatsaat elektrik üreten bu santraller arasında Yatağan, Afşin Elbistan A ve B santralleri, Yeniköy, Kemerköy, Özlüce Barajı, Gökçekaya, Altınkaya, Soma Linyit, Bursa Orhaneli de bulunuyor.
YASA NEDEN DEĞİŞTİ? Türkiye'nin 2006 yılında toplam tüketiminin yaklaşık 165 milyar kilovatsaat düzeyinde olduğu düşünüldüğünde söz konusu portföyün Türkiye'nin elektrik tüketiminin yarısını karşıladığı ortaya çıkıyor. Yabancıların gerek dağıtımda, gerekse üretimde yer almalarını kolaylaştıran gelişme ise temmuz ayında 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu'nda yapılan değişiklik oldu. 5398 sayılı özelleştirmeyle ilgili yasaya konulan bir madde ile dağıtımı üstlenen şirketin o bölgede üretimi için verilen yüzde 20'lik sınır kaldırıldı. Böylece bir bölgenin elektrik dağıtımını üstlenen şirket, o bölgenin tamamının tüketimini karşılayacak miktarda üretim yapma hakkına sahip hale geldi. Piyasada dolaşan söylentilere göre sınırın kalkmasında İtalyan Enel şirketinin bizzat Ankara'ya gelerek, "Biz daha çok üretim yapmak istiyoruz; sınır olmasın" yönündeki talepleri de etkili oldu. Yeni durumda bir bölgenin dağıtım işini alan şirket o bölgenin tamamının ihtiyacını karşılayabilecek elektrik üretebilecek. İsterse ürettiği elektriği o bölgenin dışına satabileceği gibi, isterse de ihraç edebilecek. Buradaki tek sınır, toplam üretim rakamının Türkiye'nin bir yıl önce ürettiği toplam elektriğin yüzde 20'sinden daha fazla olmaması.
ÖİB: SİNERJİ YARATTI Yasada yapılan değişiklik ile dağıtımı üstlenen şirketin aynı bölgede üretimi de üstlenebilecek olmasının ardından Maliye Bakanlığı'nda yapılan bir toplantıda, Özelleştirme İdaresi yetkililerinin, "Özelleştirme sürecinde bu ciddi bir sinerji yarattı" diyerek değişikliğin ardından taliplerin de çoğaldığını söylediği belirtiliyor.
