kapat
   
SABAH Gazetesi
 
   Son Dakika
  » Yazarlar
   Günün İçinden
   Ekonomi
   Gündem
   Siyaset
   Dünya
   Spor
   Hava Durumu
   Sarı Sayfalar
   Ana Sayfa
   Dosyalar
   Teknoloji
   Emlak
   Otomobil
   Detaylı Arama
   Arşiv
   Etkinlikler
   Günaydın
   Televizyon
   Astroloji
   Magazin
   Sağlık
   Cuma
   Cumartesi
   Pazar Sabah
   İşte İnsan
   Sinema
   20. YILA ÖZEL
   Turizm Rehberi
   Çizerler
Bizimcity
Sizinkiler
emedya.sabah.com.tr
Google
Google Arama
 
Mehmet Altan @ SABAH
 

Karlık

Batman'dan İstanbul'a her geldiğimde iki eli kanda olsa, "Siirt fıstığı ile Arap çayı" getirmeyi ihmal etmeyen Süleyman, bayram öncesi daha da abartılmış havaleli bir koliyle çıkageldi. Bu kez şamfıstıkların, çayların yanında, cevizli sucuk ve kavurma da yer almaktaydı. Bir de bakıp bakıp ne olduğunu bir türlü kestiremediğim iki bakır kap çıktı. Bakır kaplar, minik ölçekli "kek kalıbı" gibiydi. Ama tam kek kalıbı gibi de değildi, çünkü kek kalıbının ortasındaki deliğin altı açıkken bunların altı kapalıydı. Süleyman'a danışarak durumu öğrendim. Güneydoğu'nun sıcağında, rakının hemen ısınıp, suyunun ılınmaması için, bu bakır kaplar kullanılırmış. Kabın ortasındaki boşluğa rakı bardağı, bardak boşluğunu çevreleyen koridora da buz konuyormuş. Gerçekten de, kabın içine konan birkaç buz parçası, elektrik geçirircesine anında kabı, bardağı ve içindeki sıvıyı soğutuveriyordu. Ve etkisi de kolayından kaybolmuyordu. O bölgeye onca gidip gelmeme rağmen, karlıklara denk düşmedim. Şimdi de böyle bir gelenek var mı bilmiyorum.

***

"Karlık"la ilgili yeni edindiğim bilgiler geçen cumartesi gününe kadar yukarıda özetlediğim kadardı. Geçen cumartesi, bizim gazetenin ekinde, Ahmet Örs'ün Vefa Zat ile yaptığı uzun sohbetin bir yerinde "Buz yerine karlık vardı" ara başlığını görünce metne dikkatim biraz daha arttı. Geçmişle aradaki farklar sadece buzun her an bulunmayan bir şey olmasından ibaret değildi. Vaktiyle rakı kadehleri çok daha küçüktü, rakıya su konmuyordu. İsteyen rakının yanındaki bardaktan suyu yudumluyordu. Vefa Zat, geçmişten günümüze "rakı adabındaki" değişimi Ahmet Örs'ün sorusunu cevaplarken şöyle yorumluyordu: "Evet, ayrı içiliyor. Bakın, eski tiryaki kadehleri hacim olarak dört santimetre küptür. Biraz daha büyüğü fakat daha incesine duble kadehli tiryaki kadehi denir. Bu kadehin altı daralır ve kesik koni şeklindedir. Eskiden buz olmadığı için karlıklar vardı. Kadehi karlığa daldırıp soğuttukları için dip kısımlarını dar yapıyorlardı. Ama yirminci yüzyılın başında elektrik yaygınlaşıp devreye girince, kadehi kara gömme geleneği yerini limonata kadehi içine su katıp buz atma uygulamasına bırakıyor. Limonata şerbetinin bardağı sulandırılmış, buzla soğutulmuş rakı için hacim olarak en idealidir." Vefa Zat, bu değişimin burada da kalmayacağından emin. Değişik tasarımlı kadehlerin devreye gireceğini söylüyor.

***

Süleyman'ın hediye paketinin içinden çıkan bugüne kadar tanımadığım bir nesnenin izini sürmek, bana toplumların nasıl değiştiğini bir kez daha ama bu kez "rakı" tahrikiyle gösteriverdi. Karlıklardan, kesme buzlara... Altı dar, koni biçimindeki bardaklardan limonata bardaklarına... Yaşamın nasıl değiştiğini çoğu zaman gözden kaçırıyoruz. Süleyman'ın havaleli kolisinden çıkan doğrusu ne işe yaradığını bilmediğim "karlık" söz konusu olmasa, buzu, rakısı, suyu ile rakı içme adabının "elektriğin yaygınlaşması" öncesinde nasıl seyrettiğini bilemeyecek, daha doğrusu merak etmeyecektim. Zaman zaman kendi yaşamadığımız dönemlere dönmek, belki de gençleri daha iyi anlamamıza yardımcı oluyor. Şimdi hayat çok daha hızlı akıyor, çok daha çabuk değişiyor ve gençler bir önceki durağı fazla merak etmiyor. Belki de onları eleştirirken, bunu da biraz daha fazla dikkate almamız gerekmekte. Bizlerin de uzun soluklu zaman söz konusu olduğunda değişen adetler konusunda onlardan pek farkımız yok. Her şeyin her an değiştiğini bilinçle hissetmek kolay değil çünkü. Ama ne var ki, her şey değişiyor ve iyi ki de değişiyor.

YAZARIN ÖNCEKİ YAZILARI
 Boşanma antrenörünüz kim?   / 29-01-2006
 Kamboçya uçağına kim biner?   / 22-01-2006
 İnternette yaşam güncesi   / 15-01-2006
 Karlık   / 08-01-2006
 Zira, susatan zevk, o dudaklardaki tuzdur   / 01-01-2006
 Bamya çorbası   / 25-12-2005
 Işık'ın dedesi, Orhan Kemal'in babası Abdülkadir Bey...   / 18-12-2005
 İyimser misiniz kötümser mi?   / 04-12-2005
 Gökyüzüne işeyenler   / 27-11-2005
 On üç aylıkken öldünüz mü?   / 20-11-2005
    Pazar Sabah Yazarlar
  » Güncel
    Hobi
    Röportaj
    Gurme
    İyi Yaşa
BALÇİÇEK PAMİR
Dümdüz bir karın için
Etrafımdaki herkes detoks...
MEHMET ALTAN
Zanzibar'dan Zanzibar'a...
Anlatmaya ilk nereden...
Macellan'ın yolunda ilk Türk teknesi
Macellan'ın yolunda ilk Türk teknesi
Mardek adlı 9 metrelik teknesiyle dünya turu yapan Hakan Öge,...
En çok kar eden havayolları
En çok kar eden havayolları
Air Transport World’un araştırması dünya havayollarının...
Yoksullara bedavaya estetik
Ordu'da düzenlenen estetik kampanyasında hiçbir sosyal güvencesi...
Stresin götürdüklerini önemseyin
Detaylara dayanan işlerde her gün saatlerce çalışanlar dikkat etmezse...
Halk mutfağımızdan sapasağlam tavuk
2001 yılında ilk bölümü yayınlanan 'Geleneksel Tatlarımızdan Seçmeler'...
Şarapçıların savaşı sektörü ikiye böldü
Haksız rekabet ve kaçak üretim iddiası üreticileri birbirine düşürdü. Corvus'un...
 
    Günün İçinden | Yazarlar | Ekonomi | Gündem | Siyaset | Dünya | Televizyon | Hava Durumu
Spor | Günaydın | Kapak Güzeli | Astroloji | Magazin | Sağlık | Bizim City | Çizerler
Cumartesi | Aktüel Pazar | Sarı Sayfalar | Otomobil | Dosyalar
   
    Copyright © 2003, 2004 - Tüm hakları saklıdır.
MERKEZ GAZETE DERGİ BASIM YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET A.Ş.