Yerliler dövizde kaybetti yabancılar lirada kazandı

AKP Hükümeti'nin üç yıllık geçmiş döneminde mali piyasalarda en yüksek kazanç yerli para cinsi yatırım araçlarından geldi. Üç yıllık enflasyondan arındırılmış halde hisse senetleri ile bonoların net kazancı yüzde 70 civarında gerçekleşirken, mevduat faizlerinden ve yatırım fonlarından elde edilen reel getiriler de yüzde 40'lar dolayında gerçekleşti.

Dövizde yüksek kayıp
Bitişikte yer alan tabloda görüldüğü gibi, bu dönemde altın ve dövize dayalı yatırım araçları enflasyon dikkate alındığında yüksek kayıplara uğradı. Dövizdeki kayıplar yüzde 30-40 düzeyini buldu. Enflasyon hiç dikkate alınmasa bile, üç yıl önceye göre döviz kurlarının Türk parası karşısında mutlak kayba uğradıkları dikkati çekiyor. Yani AKP Hükümeti döneminde yerli para değerlenmiş durumda. Dövize dayalı yatırım grubu içinde Türkiye'nin performansını en iyi 2030 vadeli Eurobond'lar yansıtıyor. 2002 Kasım ayında 101 dolar seviyesinden işlem gören bu kağıt, her yıl düzenli artışlarla 150 dolar sınırına yaklaştı. Bir tek bu kağıda yatırım yapanlar faiz ödemeleri hariç sadece değer artışından dolar bazında üç yılda yüzde 45 kazanç elde ettiler.

Reel-finans sektörü farkı
Aynı düzenli artış hisse senetleri için de söz konusu. Bu grup içinde en yüksek artışı yüzde 106 reel kazançla Mali Endeks sağladı. Mali Endeks'in bu düzeyde artışı bankacılık sektöründen kaynaklanıyor.
Buna karşılık reel sektörü temsil eden Sanayi Endeksi'ndeki artış yüzde 41 düzeyinde kaldı. Bir anlamda üretim kesimi finansal kesimin performansının yarısı düzeyinde kaldı. Bu da, AKP Hükümeti'nin son üç yılında finansal kesiminin reel kesimden çok daha iyi durumda olduğunun başka bir göstergesi.

Kriz sonrası trendi
Yatırım araçlarındaki son üç yıllık trend normalde 2001'in son çeyreğinden itibaren, yani son dört yıldır devam ediyor. AKP Hükümeti ile aslında değişen bir şey yok. Kriz sonrası ortaya konulan ekonomik programın bir sonucu. Bu hükümet de, programı sürdürdüğü, ekonomi politikalarında değişiklik yapmadığı için, yatırım araçlarındaki eğilimler aynen devam etti.

Kazanan yabancılar
En çok kazanç sağlayan iki yatırım aracı aynı zamanda yabancıların en çok rağbet gösterdiği iki araç. Hisse senedi piyasasında yabancıların yaklaşık 26 milyar dolarlık, devlet iç borçlanma senetlerinde de 17.5 milyar dolarlık yatırımları mevcut. Bu rakamlar 2002 sonunda 3.5 ve 2.7 milyar dolardı.

Kaybeden yerliler
Yabancılar en çok kazandıran yatırım aracına yönelirken, Türk Lirası'na yatırım yaparken; yerliler ise hisse senedi piyasasından giderek çekildi. 2002 sonunda hisse senedi piyasasında yerlilerin payı yüzde 60 iken, 2005 Ekim sonunda bu yüzde 35'e indi. En çok kaybettiren yatırım aracı olan döviz cinsi yatırım araçlarına da yine yerliler yatırım yapmış durumdalar.
Yerliler kriz ve öncesi dönemden gelen güvensizlik ortamı ve alışkanlıklarla, borsa trenine zamanında binemediler, dövizde de kilitli kaldılar. Yabancılar Türkiye'de Türk Lirası'ndan kazanırken, yerliler kendi ülkelerinde yabancı parada kalarak yüksek kayıplara uğradılar.
Burada hükümete güven veya güvensizliğin fazla bir rolü yok. Alışkanlıklar ve korkulardan arınmak kolay olmuyor; her şeyden önce belli bir zamanın geçmesi gerekiyor.

Sonuç
"Kuşkular, bize mutluluğu haram etmeye yarar"
Andre Gide