Emlak piyasasında hep uzun vadeler konuşuluyor, ama satışta olan projelerin bazılarında nakit satış oranı yüzde 35-50'ye ulaşıyor. Vadede ortalamalar ise 6 yıl.
Gayrimenkulde arz ve talebin uzun yıllar sonra ilk kez bu kadar hareketli olduğu 2005 yılında, faizlerin düşmesiyle konut kredilerine olan talep de patladı. Yılın ilk 10 ayında kullanılan konut kredisi miktarı 10 milyar YTL'ye yaklaştı. Kredide vade 10 yılı aştı. 2006 yılında Mortgage'nin uygulanmaya başlanacağı beklentisiyle uzun vadeli konut sahibi olma umudu da arttı. Kredi faizleri, uzun vadeli satışlar konuşulurken, aslında kimse konutta nakit alımların payını merak etmedi. Oysa, hiç ummadığımız şekilde konutların önemli bir oranı nakit satılıyor.
Nakit alımı tercih edenler, özellikle bugüne kadar yüksek faiz ortamında birikimlerini bankada değerlendirip, faizler düşünce parayı nasıl değerlendireceğini bilemeyenler. Satışta dikkate alınan bir başka kriter de kredilendirmeyi şirketin mi yoksa bankanın mı yaptığı. Müşteri, eğer şirkete borçlanacaksa uzun vadeden daha az korkuyor. Ancak bankaya borçlanma konusunda olabildiğince daha fazla oranı nakit vermeye çalışıyor.
EMEKLİ NAKİT SEVİYOR Son dönemde büyük konut projeleriyle piyasada var olan şirketlerin yetkilileriyle konuştuk. Batı Ataşehir'de TOKİ ile hasılat paylaşımı yöntemiyle yapımı süren 2 bin 44 konutluk KentPlus'un inşaat şirketi Emay-İpek'in Yönetim Kurulu Üyesi Hakan Çağlar, nakit satışın toplamdaki payının yüzde 50'sini oluşturduğunu söyledi. Çağlar'a göre evin tamamını nakit alanlar özellikle emekliler, ve onlar da genellikle çocuklarına daire alıyor. Aynı bölgede yapımı süren Varyap-Teknik Yapı'nın projesi Uphill'de nakitin oranı biraz daha düşük. A ve B+ müşteri grubuna hitap eden bu projede nakit satışların oranı yüzde 20. Yüzde 55'i banka kredisi kullanırken, yüzde 25'i Varyap-Teknik Yapı'nın kendi kredisini kullanıyor. Bu da 1-3 yıl arasında bir vadeden oluşuyor. Şirket yetkililerinin bir saptamasına göre, vadeli satın almayı seçen müşterilerin çoğu, günün finansal şartlarını gözeterek seçim yapıyor. Yani faizleri düşük bulduğu için vadeli satın almayı seçiyor. Ancak herhangi bir durumda, borcun tamamını kapatabilecek birikime de sahipler.
BANKADAN KORKUYORLAR Şelale Premium Residence projesini satışa sunan DAP Yapı'nın yetkilisi Ziya Yılmaz, toplam satışta nakit oranının yüzde 15 olduğunu söylüyor. Yılmaz, "Müşteriler banka kredisini tercih etmiyor. Çünkü biz kredilendiriyoruz. Kriterlerimiz daha esnek. Müşteri bir telefonla ödemeyi geciktirebiliyor. Ortalama vade 24 ay" diyor. Halkalı'da 3500 konutluk Olimpiakent'te de nakit satışlar toplamın yüzde 35'ini oluşturuyor. Soyak, daha önceki projesinden farklı olarak bankalarla çalıştı. Olimpiakent'te vadeler 10 yıla kadar çıkıyor, ortalama vade 6-7 yıl.
