|
 |
 |
 |
 |
|
Mevlevi Alayı ile Atatürk'e destek oldular
Birinci Dünya Savaşı'na Mevlevi Alayı ile destek veren Mevleviler, Kurtuluş Savaşı döneminde de Mustafa Kemal Atatürk'ün önemli destekçisi oldu. Atatürk, 1925'te tüm dergâhları kapatırken Mevlevi dergâhını müzeye çevirdi.
Mevlevilikle ilgili Osmanlı saltanatının yaklaşımı ilk dönemlerde, Mevlana'ya gösterilen büyük saygıdan ibaretti. Sonradan Bektaşi Yeniçerileri'ne karşı tavır alan padişahlar, Mevleviliğe destek vermeyi uygun gördüler. III. Selim, Mevlevi olan ilk Osmanlı padişahıydı. Mevlevi olmasında Hacı Bektaş'ı pir tanıyan Yeniçeriler etken oldu. II. Mahmud da, Bektaşi Yeniçerileri'ne karşı Mevleviliğe destek verdi. Tüm devlet büyükleri Mevlevi dostu oldu. Bu şekilde, Bektaşiliğin karşısında Mevleviliğe destek vererek Yeniçeri Ocağı'nın kapatılması için zemin
hazırlandı. Islahat ve Tanzimat teşebbüslerinde olumsuz bir rol takınmayan ve devletin Bektaşiliğe karşı sırtını dayadığı Mevlevilik, V. Murad'ın tahttan indirilişi ile II. Abdülhamid'in tahta geçirilişinde de etkin rol oynadı.
ÖZEL NİŞAN ALDI
Sultan Abdülaziz döneminde Mevlevi postnişi olan Mahmud Sadreddin Çelebi, o dönemde Konya'da yaşanan yangın ve kıtlık gibi olaylarda dergahın tüm maddi ve manevi imkanlarını halk için kullandı. Sadreddin Çelebi, bu çabasına karşılık Sultan Abdülaziz'den özel nişan aldı. Abdülvahid Çelebi ise, Sultan II. Abdülhamit'i sık sık eleştirmesinden dolayı sarayla hiç iyi geçinemedi. Bektaşi bir kişiliğe sahip olan Çelebi Sultan, Abdülhamit'in Yıldız Sarayı'na karşılık Meram'da Yıldız Köşkü yaptırıp sokaklarda saray faytonlarına benzer bir faytonla dolaştı. Kendisinden sonra makama geçen Abdülhalim Çelebi II de, II. Meşrutiyetçilere destek verdiği için görevden alınarak yerine Veled Çelebi İzbudak getirildi.
MEVLEVİ ALAYI
Veled Çelebi'nin şeyhlik döneminde ise I. Dünya Savaşı çıktı ve Çelebi, Mevleviler'den oluşturduğu Mücahidin-i Mevleviyye Alayı'yla Kanal Harekâtı'na katılmak için Şam'a gitti. 1919'da ise Veled Çelebi şeyhlikten azledildi ve yerine kendisinden önce makamda bulunan Abdülhalim Çelebi II tekrar geçti. Ancak görevden alınan Çelebi, bir yıl sonra tekrar posta oturdu. 1922'de Konya'ya giden Atatürk'ün, Mevlevi dergâhına da uğradığı biliniyor. Atatürk, Mevlevi Şeyhi Çelebi'nin yaptığı "Tez zamanda zaferin kazanılması" duasına da eşlik etti. Son dönem Çelebileri arasında hayli renkli kişiliğiyle dikkat çeken Abdülhalim Çelebi, TBMM'de de Konya Milletvekilliği yaptı. Çelebi, İstiklal Madalyası da aldı. Milletvekilliğinin ardından İstanbul'ad bir otel odasına yerleşen Çelebi, otel odasının balkonundan düşerek vefat edince Veled Çelebi İzbudak tekrar makama geçti. TBMM'de Yozgat ve Kastamonu milletvekilliklerinde bulunan ve Mesnevi'nin tamamını Türkçe'ye çeviren Veled Çelebi'nin şeyhliği ise, tekke ve zaviyelerin kapanmasıyla sona erdi.
MÜZE OLDU
1925'te 450'ye yakın tekke ve dergah kapatıldı. Mustafa Kemal Atatürk, Mevlana'ya olan sevgisinden dolayı Konya'daki dergâhın müzeye çevrilmesi emrini verdi. Atatürk Mevlana'ya olan sevgisini her fırsatta dile getirirdi. Mevlevilik Atatürk'e göre, Türk dehasının bir ürünü, Mevlana da ileri görüşlü "Büyük adamdı..." Atatürk en son 18 Şubat 1931'de Konya'ya gitti. 21 Şubat'ta ise bütün gününü Mevlana Müzesi'nde geçirdi. Atatürk'ün Falih Rıfkı Atay'a Mevlevi dergâhını kapatmak zorunda kaldığı için üzüntülü olduğunu söylediği bilinir. Atatürk, F. Rıfkı Atay'a şöyle der: "Karar gereğince Konya'da Mevlana dergahının da kapanmış olmasından üzgünüm. Fakat istisna yapamam, buna çok üzülüyorum. Hey koca Sultan! Evet, bütün tekkeleri kapattık; fakat senin kapın kapanmadı" dediği de biliniyor.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
