  |
|
Mesir macununu şeyh buldu
Tıp ilmiyle uğraşan Halvetiyye şeyhlerinden Merkez Efendi, 500 yıllık geçmişi olan ve 41 çeşit baharattan yapılan mesir macununu bulan kişi olarak biliniyor.
Halvetiyye'de nefsin kötülükten ve günahlardan arındırılması esastır. Bunun yolu da dille, kalple, ruhla ve sırla yapılan zikirdir. Genellikle tasavvufta önem verilen az yeme, az konuşma, az uyuma, inziva, zikir, fikir ve şeyhe gönülden bağlı olma ilkelerine Halvetilik'te özenle uyulur. Halvet kelime anlamı olarak tenha, tenhaya çekilmek, yalnızlık ve yalnız kalma anlamına gelen, günahtan korunmak ve daha iyi ibadet etmek için ıssız yerlerde yaşamayı tercih etmek anlamında bir tasavvuf terimidir. Halk arasında 40 günlük Halvet eğitimine 'Çile', tekkelerde halvete girilen halvethanelere ise 'Çilehane' deniyor. Erbain, nısıf ve urb olmak üzere üç çeşit halvete giriliyor. Tekkelerde halvet,genellikle 40 gün sürdüğü için buna "Erbain çıkarmak" deniliyor. Erbain'- de Ramazan'dan 10 gün önce halvete giriliyor ve halvet 30 gün boyunca devam ediyor. Bu müddet içinde derviş, zaruri haller haricinde dışarı çıkmıyor. 40 gün dolunca, Bayram sabahı Erbain'ini tamamlayan derviş şeyhinin karşısına ilahilerle, dualarla yüzü peçeli bir şekilde törenle çıkıyor. Halvet süresince derviş hergün şerbet ve yaklaşık 50 gram yufkayla karnını doyuruyor. Nısıf halvet yirmi gün, urb halvet on gün sürüyor. Halvete girenlerin masraflarını şeyhin kendisi karşılıyor.
ZİKİR DE ÖNEMLİ
Halveti tarikatında, diğer tarikatların özünde olduğu gibi Allah'ı zikretmek, her an ve her yerde Allah'ı zikretmenin şuurunda olmak da önemli yer tutuyor. Halvetilik'te yapılan zikre "Darb-ı Esma" ya da "Darb-ı Zikir" deniyor. Zikir, önceleri "La ilahe illallah" diye başlıyor. Sonra "Allah", "Hu", "Hak" diye devam ediyor.
70 BİN PERDE VAR
Tarikatın esası, Kelime-i Tevhid zikri, açık ve gizli yedi isimle meşgul olma, ilimle kalbi tasfiye şeklinde özetleniyor. Sufilere göre, Allah ile kulu arasında bazısı zulmetten, bazısı nurdan 70 bin perde var. Yedi makamdan her birine 10 bin perde düşüyor. Müridin bir üst makama geçebilmesi için 10 bin perdeyi aşması gerekiyor. Halvetiyye tarikatında müridin her gün tek başına okuduğu zikirler, dualar ve vird'ler var. Bunlar, haftanın günlerine göre değişiyor. Tarikatta Yahya-yı Şirvani'nin "Virdü'ssettar"ın okunmasına önem veriliyor. Ayrıca haftanın belli günlerinde tekkelerde cehri olarak topluca icra edilen zikre "Devran, hadra" gibi isimler veriliyor.
ESMA SAYISI
Halvetiyye'de Seyrü Süluk yedi isimle (La ilahe illallah, Allah, hu, hak, hay, kuyyum, Kahhar) yapılıyor. Yedi isimle Süluk, Ömer el- Halveti'den önce İbrahim Zahid-i Geylani tarafından uygulandı. Halvetiyye kollarının kurucuları olan şeyhler, kendi içtihadlarına göre, Esma sayısını azaltıp çoğalttılar. Örneğin Dede Ömer Ruşeni bu sayıyı 12'ye, Nureddin Cerrahi ise 28'e çıkardı.
MESİR MACUNUNU BULDU
Halveti şeyhleri arasında önemli isimlerden birisi Denizli'nin Sarhanlı köyünde doğan Merkez Efendi'dir. Merkez Efendi'nin fıtri zekası ve derin ilim aşkıyla çok iyi bir tahsil aldığı biliniyor. Merkez Efendi'nin en büyük icadı ise bugün 500 yıllık olan ve 41 çeşit baharattan imal edilen mesir macunu. Kuvvetli bir hafızaya sahip olduğundan çok genç yaşta Kuran-ı Kerim'i ezberleyen Merkez Efendi, tıp ilimine de ilgi duyarak, bu alanda bilgi sahibi oldu. Bu nedenle de Sümbül Efendi tarafından Manisa'ya memur olarak tayin edildi. Şeyhi Sümbül Efendi'nin ölümünden sonra İstanbul'a gelen ve onun yerine Halveti Şeyhi olan Merkez Efendi'nin mezarı "Merkez Efendi Türbesi" adıyla Zeytinburnu'nda bulunuyor.
Özlem Yılmaz Ulaş Yıldız
|
