Akil adamların bayramı
Genelde tabelalarındaki rakamları ile anar veya tanırız... Onlar, sosyal hayatımızın, güvenilir, doğruluğu tartışılmaz akil adamları... Bir belgenin üzerine kondurdukları, "aslı gibidir" damgasının emin elleri... Prof. Süha Tanrıver'in tanımıyla; "Sosyal hayattaki anlaşmazlıklarımızın güvencesi, çözücüsü, hukuk mühendisleri..." Tıptaki koruyucu hekimler gibi, yaşamımızın "koruyucu yargıçları..." Güven kurumu; Noterler... İki gün önce, her zamanki ağır başlı, "sakin güç" tavırları içinde, gösterişsiz bir şekilde "Noter Bayramı"nı kutladılar... Aslında dünyanın en eski mesleği olmasına rağmen, Türkiye'de kurumsallaşmaları 1972'de çıkan Noterlik Yasası ile gerçekleşti. Noterler de yasalarının çıktığı 5 Mayıs'ı Bayram olarak ilan ettiler. Türkiye Noterler Birliği Başkanı Hasan Yeni, kuruluşlarının üzerinden geçen 34 yılda hızla gelişen dünyada görev alanlarının da değişmesinden yana. Başkan Yeni, bunun nedenini de şöyle gerekçelendiriyor: "Dünyada ve ülkemizde gittikçe azalan hukuki güven konusunun sağlanacağı tek kurum noterlerdir..."
Gayrimenkul satışı Başkan Yeni, yargının yükünün büyük bölümünü alabilecekleri inancında. Adalet Bakanlığı'nda çalışması süren Noterlik Yasası değişikliği de bunu hedefliyor. Tasarının getirdiği önemli değişikliklerden biri noterlerin yapılanmasındaki değişikliği içeriyor. Buna göre, noterlerdeki başkatiplik sistemi kalkıyor. Bunun yerine, hukuk fakültesi mezunlarının sınavdan geçip, stajını tamamlaması sonucu atanabileceği Noter Yardımcılığı getiriliyor. Noterlik mesleği daha çağdaş bir yapıya dönüştürürken, hukuk fakültesinden mezun olanlara da yeni bir iş kapısı açıyor. Adalet Bakanlığı, noter atamaları yetkisini de Noterler Birliği'ne devrediyor. Tasarı, AB ülkelerinde meslektaşlarının elde ettiği hakları da noterlere tanıyor. Bunun başında da gayrimenkul satışları geliyor. Tasarı yasalaştığı takdirde, otomobil alım satımında olduğu gibi, gayrimenkul satışları da noterde gerçekleşecek. Tapu daireleri, aynen otomobil ruhsatlarında olduğu gibi sadece tapu tescil işlemini yapacak. Düzenleme ile formaliteler azaltılırken, gayrimenkul satışında para ödemesi de noter huzurunda yapılacağı için vergi kaçağının da önüne geçilecek. Tasarıyla noterler, Çekişmesiz Yargılama Hukuku'nda, alternatif uyuşmazlıkların çözümünün en önemli aktörleri haline gelecek. Örneğin, bir inşaattaki malzeme kullanımındaki anlaşmazlıkta, dökülen betonun, kullanılan demirin kalitesi ve miktarını belirleyip, tarafların mahkemeye gitmeden aralarından uzlaşmasına yardımcı olacak.
Noterlerin beklentisi Noterlerin kendilerine getirilen yeni görevle birlikte, başka beklentileri de var. Noterler Birliği Yönetim Kurulu üyesi İbrahim Taşdemir, yeni İhale Yasası'nın kurumlar ile müteahhitler arasındaki anlaşmayı kendi aralarında yapmalarına olanak tanıdığını anımsatıyor. Taşdemir, gelecekte ortaya çıkacak tehlikeye de şöyle işaret ediyor: "Yarın, yeni gelen bir belediye başkanı anlaşmada istediği değişikliği yapabilir. Bu da mahkemelere yeni iş yükü getirir. Oysa bu anlaşmaları noterler yapsa, hiçbir sorunla karşılaşılmaz..." Bir diğer talepleri de zaten alım satımıyla ilgili işlemlerin neredeyse tamamını gerçekleştirdikleri otomobillerin trafik tescillerinin, yani ruhsatlarının da noterler aracılığıyla verilmesi. Özetle, güvenceli bir iş yapıldığına inanıldığında söylenen, "Noter senedi gibi sağlam" sözünün, her alanda uygulamaya geçirilmesi... Artan iş yükünü yargının üzerinden büyük oranda alınması... Bayramlarının 34'üncü yılında noterlerin Meclis'ten beklentisi, sistemin çarkına bir damla yağ koymaktan öte değil...
|