kapat
   
SABAH Gazetesi
 
    Yazarlar
    Günün İçinden
    Ekonomi
    Gündem
    Siyaset
    Dünya
    Spor
    Hava Durumu
    Sarı Sayfalar
    Ana Sayfa
    Dosyalar
    Arşiv
    Etkinlikler
    Günaydın
    Televizyon
    Astroloji
    Magazin
    Sağlık
    Cumartesi
  » Aktüel Pazar
    Otomobil
    Sinema
    Çizerler
Bizimcity
Sizinkiler
emedya.sabah.com.tr
Google
Google Arama
 
İslamcılar hayatla yüzleşti
İslamcılar hayatla yüzleşti
28 Şubat'ı sorguladılar

İslamcılar hayatla yüzleşti

Bilgi Üniversitesi Öğretim Üyesi Kenan Çayır doktora tezinde İslami edebiyattaki değişimleri mercek altına aldı. Çayır'a göre İslamcılar modern dünya karşısında bireyselliğe yöneldi.

Türkiye'de siyasal İslamın yükselişine paralel olarak 70'lerin sonları ve 80'lerde İslami kesimde hidayet romanları best-seller oldu. "Kitap satılmıyor" denilen ülkede hidayet romanları yüz binlik satış rakamlarını deviriyordu. 28 Şubat süreci sonunda siyasal İslam da gerilemeye başladı. Ve yeni dönemde ideallerin sorgulandığı, bireyin öne çıktığı romanlar yayınlanmaya başladı. Bilgi Üniversitesi Sosyoloji Bölümü Yard. Doç. Kenan Çayır "Çağdaş Türkiye'de İslam ve İslami Edebiyat: Kolektif Kimlikten Yeni İslami Kimliğe" başlığını taşıyan doktora tezinde, hidayet romanlarından yeni romana geçişi mercek altına yatırmış. Bir anlamda siyasi alandaki değişimin, dönüşümün, edebi alandaki izini sürmüş. Bunun için çok sayıda roman okumuş ama derinlemesine dört romanı irdelemiş. 80'lerin ruh halini yansıtan iki roman seçmiş; Müslüman Kadının Adı Var (Şerife Katırcı) ve Boşluk (Ahmet Günbay Yıldız). Günümüzün yeni romanını ise Halkaların Ezgisi (Halime Toros) ve Yağmurdan Sonra (Ahmet Kekeç) temsil ediyor. Kenan Çayır'la romanlardan yola çıkarak İslami kesimdeki değişimi konuştuk.

* Türkiye'de İslami hareket romanı pek sevmezdi. 70'lerin sonundan itibaren ortaya hidayet romanları çıktı. Bunun nedeni neydi? Hidayet romanları 70'lerin sonlarında 80'lerin başlarında İslami hareketin yükselmesiyle ortaya çıkan romanlar. Gerçekten o güne kadar İslami kesimde roman yok. Çünkü roman bireyin mahremiyetini ortaya koyan Batılı bir tür olduğu için eleştiriliyor. Ancak 70'lerin sonunda Müslüman aydınlar Batılı bir tür de olsa romanın İslamı anlatmak için bir araç olabileceğini düşünmeye başladı.

* Hidayet romanları nasıl bir ihtiyacı karşıladı bu süreçte? Sosyolog Fatma Karabıyık Barbarosoğlu'nun yaptığı bir araştırmaya göre bu romanlara, sırasıyla Kuran kursu öğrencileri, imam hatipliler ve üniversitenin ilk yıllarındaki öğrenciler ilgi göstermiş. Ağırlıklı olarak da genç kızlar. Yine Barbarosoğlu'nun tespitiyle söylersek bu romanlar bu insanlara "Kamusal alan tecrübesi" sağlıyor.

* Bu romanlar bana Yeşilçam filmlerini hatırlatır genellikle. Karakterler ya iyi ya kötüdür... Kesinlikle. Bu aslında hidayet romanlarının sadece İslami kesime özgü olmadığını, kültürler arasında bir geçişgenlik olduğunu gösteriyor. 30'lardaki Türk popüler romanlarının, Yeşilçam kurgularının devamı... Hızlı yazılan, siyahlar beyazlar üzerine kurulmuş romanlar bunlar. Hidayet romanlarında bu kurguyu sadece İslami açıdan yorumlama ve okuma çabası var. İslami karakterler edepli, sarsılmaz rol modelleridir. Son derece güçlüdür. Modern hayatı yaşayan insanlar ise içki içmekle, kumar oynamakla sembolize edilir. İslami hayat yaşamayan karakter İslami hayatı yaşayan karakterle karşılaştığında değişir.

* Hidayet romanlarının çoğunda temel karakter, daha doğrusu değişen dönüşen karakterler kadınlar oluyor? Çünkü İslami hareketin merkezinde kadın sorunu yatar. Çünkü kadının kamusal alanda görünmesinin toplumsal anarşi getireceği fikri vardır. Bir başka nedeni de başörtülü kızların yaşadığı sorunlardır. Yaşananlar romanlara taşınmıştır.

* 80 romanları ile 90 romanları arasındaki temel farklar neler? Hidayet romanlarında keskin bir iddia vardır. Huzur ve çözüm İslam'dadır. İslami kesime içerden eleştiri getiren 90 romanlarında ise böyle bir keskinlik göremiyoruz. Hidayet romanlarında Batılılaşmış hayatlarla İslami hayatlar iç içe geçmez. Yan yana durular ama ancak Batılılaşmış olan dindar olduğunda ilişki kurulur. 90 romanlarında ise iç içe geçme görürüz. İslami karakterlerin modern hayat içinde kendilerini sorgulamaları ve Batılılaşmış kesimlerle kendini sorgulayarak ilişki kurmaları vardır. Bu anlamda otoriter değildir. Mesela Ahmet Kekeç'in 'Yağmurdan Sonra' isimli romanında Müslüman karakter laik birisiyle arkadaşlık yapar, onunla pup'lara gider, içki içememek için yalan söyler. Ona bir şey öğretmeye çalışmaz.

* İslami kesimin modern hayatla yüzleştiği dönemin ilk ürünleri diyebilir miyiz bu romanlar için? Evet diyebiliriz. Aslında İslami hareket bir üniversite gençliği hareketidir. Aynen 68'lerdeki sol hareket gibi. 90'lı yıllarda bu öğrenciler üniversitelerden mezun oldular. Kamusal alana katılma taleplerinin bir sonucu olarak ekonomide iş yapmayay başladılar filan. 90'lardaki tartışmalara baktığımız zaman İslami tatil anlayışının, İslami modanın tartışıldığını görüyoruz artık. Bu bize İslami kesimde orta sınıflaşmanın, zenginleşmenin olduğunu gösteriyor. Ve bir şekilde hayat başlıyor. Dolayısıyla 90'lardaki romanlarda da eski idealler, modern kent yaşamı, asr-ı saadet sorgulanmaya başlıyor.

Metin Sever

DİĞER RÖPORTAJ HABERLERİ
 Bir şey yaşadım, canım yandı, dersimi de aldım
 O fotoğrafta masum bir aşk var
 Kaptanın seyir dışı defteri
 Cüneyt'le aşkımızı tiyatrodaki kadınlara rağmen kazandık
 Irak'ın Özal'ı olmak isteyen adam
 Etiler'deki eğlenceye tahammül edemiyorum
 Okan'la güzel bir aşk hikayesi yaşadık ama...
 Herkes yolcu biz gazeteciler hancıyız
 Ben de herkes gibi kefeni yırtmak istedim
 Ofis işi istemedim, 'atçı' oldum
 Kadınlar her tür tacizi yapıyor
 Seksi pişmanlıkla yaşadım
 Entelektüel eğlence yazıyorum
 "Niye Kürtlere yardım ediyorsun?"
 Kazanmak için önce kaybetmek şart
 Tam bir anne kuzusuyum
 Artık aklım başımda
 Kongre Bush'u azledebilir
 Yabancılar bize zenginlik katar
    Aktüel Pazar Yazarlar
    Güncel
    Hobi
  » Röportaj
    Gurme
    İyi Yaşa
Bağdat meleğine ağıt
Bağdat meleğine ağıt
15 gece önce başlarını gökyüzüne kaldıranlar bir yıldızın kaydığını...
İrlanda sorununu dünyaya anlattı
İrlanda sorununu dünyaya anlattı
'Ağlatan Oyun' ve 'Vampirle Görüşme' filmleriyle adından söz ettiren...
Sofralarımıza yeni derya kuzuları
Marmara'da avlanma yasağı başlıyor ama çiftlik ortamında üretilen Ege...
Küçük kasabada büyük tatil keşfi
Ünlü ressamlar Cezanne, Van Gogh ve Chagall'in de etkilendiği Fransa'daki...
En büyük keşfi yelkendi
20. yüzyılın büyük dahisi Albert Einstein'ın tutkusu 'Tümmler' adlı 7 metrelik...
 
    Günün İçinden | Yazarlar | Ekonomi | Gündem | Siyaset | Dünya | Televizyon | Hava Durumu
Spor | Günaydın | Kapak Güzeli | Astroloji | Magazin | Sağlık | Bizim City | Çizerler
Cumartesi | Aktüel Pazar | Sarı Sayfalar | Otomobil | Dosyalar
   
    Copyright © 2003, 2004 - Tüm hakları saklıdır.
MERKEZ GAZETE DERGİ BASIM YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET A.Ş.