kapat
   
SABAH Gazetesi
 
    Son Dakika
    Yazarlar
    Günün İçinden
    Ekonomi
    Gündem
    Siyaset
    Dünya
    Spor
    Hava Durumu
    Sarı Sayfalar
    Ana Sayfa
    Dosyalar
    Arşiv
    Etkinlikler
    Günaydın
    Televizyon
    Astroloji
    Magazin
    Sağlık
    Cumartesi
  » Aktüel Pazar
    Otomobil
    Sinema
    Çizerler
Bizimcity
Sizinkiler
emedya.sabah.com.tr
Google
Google Arama
 
Bush'un teorisyeni ideoloji yaratıyor
Liberal ideolog devleti büyütüyor

Tarihin Sonu adlı makalesini yazdığında bütün dünyada büyük bir tartışma yaratttı. ABD'li ideolog Francis Fukuyama "Devlet İnşası"nda güçlü devleti savunarak herkesi şaşırtmayı sürdürüyor


Bush'un teorisyeni ideoloji yaratıyor

Tarihin Sonu adlı makalesini yazdığında bütün dünyada büyük bir tartışma yaratttı. ABD'li ideolog Francis Fukuyama "Devlet İnşası"nda güçlü devleti savunarak herkesi şaşırtmayı sürdürüyor.

Francis Fukuyama adı 90'lı yılların başında "Tarihin Sonu" adlı uzun makalyele duyuldu. Japon asıllı bu siyaset bilimi uzmanı, Sovyetler Birliği'nin çöküşünden fazlaca etkilenmişti ve insanlığın ideolojik evriminin sonuna geldiğini ilan etti. Fukuyama "son" noktayı Batı'nın "liberal demokrasisinin" koyacağını ileri sürüyordu. Bir iki çatışma olabilirdi, ancak demokrasinin evrimi artık bitmişti ve en yüksek noktasına liberal demokrasi ile ulaşmıştı... Fukuyama, siyaset biliminin bu çok tartışılan kavramına "güncel bir elbise" giydirmiş ve piyasaya sürmüştü. Fukuyama'nın tezi birkaç yıl sonra Bosna'da patlayan savaşla birlikte yerle bir oldu. Aynı günlerde Amerikan siyaset biliminin bir başka yıldızı olan Huntington, "Medeniyetler çatışması" ndan söz ediyordu. Bu defa hedefe oturan İslam ve Doğu'ydu. 11 Eylül saldırısı Fukuyama'yı ABD dış politikasına paralel ve genellikle "ıskalayan" bir teorisyenliğe yaklaştırırken, Huntington'ın yıldızını parlattı. İki yıl önce Türkiye'ye de gelen Fukuyama, genellikle Amerikan politikalarının "pratik" sonuçlarının kuramını yaratmaya çalışıyordu. 11 Eylül'den sonra savunduğu "yeniden inşa" süreci ABD'nin Afganistan ve Irak'a saldırısında önemli bir rol oynuyordu. Fukuyama'nın Irak'ın işgalinden hemen sonra, geçen yıl mayıs ayında piyasaya çıkan "Devlet İnşası" adlı kitabı da bu tür bir maluliyet taşıyor. Fukuyama "Devlet İnşası" nda liberalizmi savunan bir isim olarak o ya da bu biçimde "devletin güçlenmesini" öngörüyor. Ekonomik olarak küçük de olsa, denetim açısından "yaygın" ve dolayısıyla etkin bir devleti savunuyor.

KOORDİNATÖR DEVLET
Prof. Dr. Mehmet Altan bu noktada devletin Fukuyama'nın tartıştığı niteliklerden çok "koordinatör devlete" dönüşeceğini söylüyor. Altan, Fukuyama gibi ABD'nin güvenlik politikasını şekillendiren teorisyenlerden Brezinski'nin de benzer bir öngörüsüne dikkat çekiyor: "Brezinski'ye göre ABD güvenlik peşindeyse diğer ülkelerin de zenginleşmesi lazım. Terör, ABD'ye yakın bir zenginlik elde edemeyen toplumlardan kaynaklanıyor. O zaman bu adaletsizliğin giderilmesi ve dünyayı zenginleştirmemiz lazım." Mehmet Altan bu nedenle güvenlik arayışlarının doğrudan fakirlikle mücadeleye yönelidiğini hatırlatıyor ve fakirlik uzmanı bir İngiliz iktisatçıya Nobel verilmesini anlamlı buluyor. Prof. Mehmet Altan'a göre Fukuyama'nın kitabı ABD'nin 11 Eylül'den sonra değişen güvenlik konseptlerine bir ideoloji arayışı. "Bu bir yandan ABD'nin pragmatik tavırlarıyla bir hesaplaşma. 'Ben kendi işim için dünyayla ilgiliyim' anlayışından çıkıp, 'Dünyanın güveni sağlanmazsa ben kendi güvenliğimi sağlayamıyorum' noktasına gelmeleri olarak yorumluyorum bunu" diyor. ABD'nin "Büyük Ortadoğu Projesi" (BOP) ya da "Genişletilmiş Ortadoğu Projesi" (GOP) üzerine çalışmalar yapan akademisyen Fatih Furtun ise Fukuyama'nın bu yaklaşımıyla geride kaldığını düşünüyor. Furtun, BOP'un ortaya çıkmasının ABD eliyle yeniden inşa edilen devletlere verilen bir tepkinin sonucu olduğunu düşünüyor. Yani ABD yalnız kalmaya başladığını anlayınca BOP'u ortaya çıkardı... Ancak Fatih Furtun'a göre Fukuyama'nın yeri biraz daha farklı. Irak ve Afganistan savaşlarının mimarlarından sayılacak Fukuyama 11 Eylül'den sonra "küreselleşmeye ve dünya barışına engel olan devletlerin düzeltilmesinden" söz etmeye başladı. Bu düzeltme de devletlerin işgal edilmesi ve yeniden yapılandırılmasıyla mümkün görülüyor.

CİDDİYE ALMAYAN DA VAR
Furtun "Ancak BOP, Fukuyama'nın dediğinin tersi yönde ilerliyor. Bir yol haritası çıktı, Avrupa destek vermeye başladı. Arap ülkelerinde aydınların desteği var" diyor. Fukuyama Devlet İnşaası'nda yine "Tarihin Sonu" yaklaşımına benzer biçimde Batı değer ve kurumlarının şüpheye yer vermeden "işlerliğini" savunuyor. Siyaset bilimci Mehmet Ali Kılıçbay bu nedenle "Fukuyama asla ciddiye alınamaz. Çünkü, tarihin sonunun geldiğini iddia eden bir adam ciddiye alınamaz" diyor. Fukuyama ise kitabının finalinde "Ülkeler, sadece kendi sınırları içinde değil, aynı zamanda diğer tehlikeli düzensiz devletler için de devlet kurumları inşa etme becerisine sahip olmalıdır. Her şekilde devlet-inşası sanatı, dünya düzeninin sürdürülmesi için gereken geleneksel askeri gücü toplama becerisi kadar ulusal gücün önemli bir anahtar bileşeni olacaktır" diyor.

Cengiz Erdinç

DİĞER GÜNCEL HABERLERİ
 Demokrasiyi yaymanın ABD'nin görevi olduğunu savunuyorum
 Sadri Alışık'ı anmak... Ama nasıl?
 Sır tacirlerinin dünyası
 Paşa kızı hayatını çocuklara adadı
 Şifalı taşlar podyuma çıkıyor
 Türk dağcının büyük başarısı
 Dadılık için diploma şart
 Nalkesen'i şarkılarda yaşatıyor
 Erkeklerin en 'büyük' korkusu
 Dünya starı oldu ama hala amatör ruhlu
 Babuna hayatta kaldı ama hastalar tek tek ölüyor
 Ece Ajandası'nın mirasçıları hak arıyor
 Üç bin yıldır çekiyoruz
 Bir Beyoğlu klasiği Aris
 Ezeli rekabette son karşılaşma bugün
 Bu proje umut veriyor
 Çocukları sevindiren festival başlıyor
 Şirketler 'sportif' yarışıyor
 Yeni Sol'un peygamberi
    Aktüel Pazar Yazarlar
  » Güncel
    Hobi
    Röportaj
    Gurme
    İyi Yaşa
BALÇİÇEK PAMİR
Herkesin diyeti kendine
Bir kilo yağ ne demektir? 7 bin...
MEHMET ALTAN
Kelimelerinse kifayetsiz olduğunu....
Çok yakın birisine...
ÖNCEL ÖZİÇER
Kafam sağlam değil ki, vücudum olsun!
Hiçbir zaman...
REFİK DURBAŞ
Yazmak dünyayı değiştirir
Çin, Polonya, Somali, İspanya,...
TURGAY NOYAN
Marmaris'e bekliyoruz
Geçtiğimiz pazar, açık...
KAZIM KANAT
Turgut Özal'ı kimler zehirledi?
Beni gece yarısı yanına...
Pistte daha heyecanlısı yok
Pistte daha heyecanlısı yok
Formula 1 yarışının da yapıldığı Hockenheim'da heyecanı son tura...
İş jetlerine özel yeni terminal
İş jetlerine özel yeni terminal
Atatürk Havalimanı'nda özel uçakla seyahat edecek yolculara yönelik...
Evde kendinizi tedavi edin
Basit hastalıklarda doktora koşmanıza gerek yok. Soğuk...
Prostat sorunu sekse engel değil
Erkekler orta yaşla birlikte prostat şikayetleriyle karşı karşıya...
Buyurun Japon sofrasına
Japonya'nın İstanbul Başkonsolosu Yoshikawa'nın öğle yemeği davetinde menüde ev...
Kardinal'in devrimci aşçısından mutfak duaları
Maestro Martino, Kardinal'in dillere destan San Lorenzo Sarayı'nda aşçı oldu.
 
    Günün İçinden | Yazarlar | Ekonomi | Gündem | Siyaset | Dünya | Televizyon | Hava Durumu
Spor | Günaydın | Kapak Güzeli | Astroloji | Magazin | Sağlık | Bizim City | Çizerler
Cumartesi | Aktüel Pazar | Sarı Sayfalar | Otomobil | Dosyalar
   
    Copyright © 2003, 2004 - Tüm hakları saklıdır.
MERKEZ GAZETE DERGİ BASIM YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET A.Ş.