kapat
   
SABAH Gazetesi
 
    Son Dakika
  » Yazarlar
    Günün İçinden
    Ekonomi
    Gündem
    Siyaset
    Dünya
    Spor
    Hava Durumu
    Sarı Sayfalar
    Ana Sayfa
    Dosyalar
    Arşiv
    Etkinlikler
    Günaydın
    Televizyon
    Astroloji
    Magazin
    Sağlık
    Cumartesi
    Aktüel Pazar
    Otomobil
    İşte İnsan
    Sinema
    Turizm Rehberi
    Çizerler
Bizimcity
Sizinkiler
emedya.sabah.com.tr
Google
Google Arama
 
Emre Akoz @ SABAH
Fax:
0212 354 36 19
 

Akıllı kutusu

Klişeler insanların zihnine bir kere yerleşti mi, değişmeleri çok zor oluyor. Çünkü o klişelerin çevresinde bir dünya kuruluyor. Bu dünyayı oluşturan ögelerden birini değiştirmek, tüm yapının değişmesi anlamına geliyor. Tabii böyle bir 'sil baştan' sürecine girmek herkesin harcı değil.
Örneğin 1970'lerden beri Türk aydınları televizyonun bir 'aptal kutusu' olduğunu iddia eder. Beyaz camın önünde nispeten hareketsiz bir biçimde saatlerce oturan insanların aptallaştığı yani zekâ açısından gerilediği düşünülür.
Bu yaklaşımın doğru olmadığını ben 1990'ların başından beri biliyorum. Özel TV'lerin devreye girmesiyle birlikte müthiş bir zenginlik, hareketlilik ortaya çıktı. Bu da TV izleyicisinin oturduğu yerden hayata açılmasına yol açtı.
'Hayata açılma' dediğim süreç çok önemli. Çünkü farklı yerlerde büyüyen ikizler üzerindeki zekâ çalışmalarından da biliyoruz: İstatistiksel açıdan kentlilerin zekâ seviyesi, köylülerden fazladır. Niye? Çünkü kent karmaşık bir topluluktur. Koşullar ve ilişkiler sürekli değişir. Dolayısıyla beyin de kapasitesini yükselterek bu duruma ayak uydurur. Köyde ise değişim düşük düzeyde kaldığı için beynin de yüksek performans göstermesi gerekmez.


Velhasıl çok kanallı, çeşitlenmiş, farklılaşmış TV ortamı; insanları hayata açarak beyinsel performanslarını artırmaya teşvik ediyor. (TV'nin zararlarını şimdilik bir yana bırakıyorum.)
Meğer böyle düşünen başkaları da varmış. ABD'li yazar Steven Johnson, mayıs ayında yayınlanacak 'Kötü Olan Her Şey Sizin İçin İyidir: Günümüzün Popüler Kültürü, Aslında Bizi Nasıl Daha Zeki Yapıyor' adlı kitabında bu tezi savunuyor. Johnson, New York Times gazetesinin pazar ekinde çıkan yazısında bu konudaki fikirlerinin bir özetini verdi.
Hakikaten önemli bir tez bu... Johnson eski popüler dizilerle, yenilerini karşılaştırıyor. Ve dizilerin nasıl giderek karmaşıklaştığını, insan sayısının ve ilişki biçimlerinin çeşitlendiğini gösteriyor. Yeni diziler, yukarıda sözünü ettiğim köy-kent farkı gibi, izleyiciyi zihnini kullanmaya sevk ediyor.


Bizde de böyle olmadı mı? Mesela tek kanallı dönemin 'Nöri Kantar'lı 'Kaynanalar' dizisinin nispeten basitliğini düşünün... Bir de 'Asmalı Konak'taki, 'Kurtlar Vadisi'ndeki zenginliği... Hatta bana sorarsanız 'Gelinim olur musun' türü 'reality show'ları da bu kategoriye rahatça koyabiliriz. Oradaki ana-oğul-gelin ilişkilerini düşünsenize: Ne kadar karmaşık, ne kadar 'politik', ne kadar ince hesap işi! Onca 'fırıldağı' kavramak için izleyicinin farkında olmadan epey enerji harcaması gerekiyor.


Daha önce 'Mind Wide Open' ('Ardına Kadar Açılan Zihin') kitabıyla 'gündelik hayatın nörolojisi'ni inceleyen Steven Johnson'ın öne sürdüğü bu makul tez acaba Türkiye'de yankı bulur mu? Aydınlar "Biz yanılmışız, TV aptal kutusu değilmiş" diyebilir mi?
Sanmıyorum. Yeniyi anlamak için yeni aydınlara ihtiyacımız var.

YAZARIN ÖNCEKİ YAZILARI
 'Kristal Sessizlik'   / 27-04-2005
 Hatırlama kültürü   / 26-04-2005
 Yiyerek zayıflamak   / 25-04-2005
 İslam devleti, İslam ülkesi   / 23-04-2005
 Şaka yapayım derken...   / 20-04-2005
 Kapıcı çocuğu!   / 19-04-2005
 Çok önemli bir buluş: PPM   / 18-04-2005
 Süper bir oyuncu!   / 16-04-2005
 Küçük hayaller görkemli sesler   / 13-04-2005
 Yerel işçi, küresel işçi   / 12-04-2005
ALTAN TANRIKULU
Benim adım demokrasi
Bazen sabah 8'de telefon geliyor..
İLKER SARIER
1 Haziran 2005
Kusura bakmasınlar ama ben bu 1...
MEHMET BARLAS
Gerçekten ne olacak bu memleketin hali?
Aktif siyasete...
REFİK DURBAŞ
Trafik kanununda düzenleme...
"T.C. kanunlarına göre...
SAVAŞ AY
Bürokrasiyle mücadelede SABAH okuru faktörü
Dünkü...
HINCAL ULUÇ
Sizlerden..
Bugün bu sayfada benden yazı yok.. Neden...
EMRE AKÖZ
Akıllı kutusu
Klişeler insanların zihnine bir kere...
Gol zamanı şimdi
Gol zamanı şimdi
F.Bahçe-Trabzon maçı öncesi Nobre ve Anelka 6, Serhat ile Tuncay 8...
Rüştü atağı
Rüştü atağı
Beşiktaş, F.Bahçe'de kiralık oynayan milli kaleciyi istiyor. Cordoba...
Erdoğan "Kipa giymem" diyor İsrail bastırıyor
İsrail, Erdoğan'a "Sizde nasıl camide başörtüsü takılıyorsa, bizde de...
Başbakanlık 'Turkuaz Devrimi' iddiasını yalanladı
Gazeteci Ülsever ve Ilıcak'ın yazdığı "Turkuaz Devrimi" iddiaları,...
 
    Günün İçinden | Yazarlar | Ekonomi | Gündem | Siyaset | Dünya | Televizyon | Hava Durumu
Spor | Günaydın | Kapak Güzeli | Astroloji | Magazin | Sağlık | Bizim City | Çizerler
Cumartesi | Aktüel Pazar | Sarı Sayfalar | Otomobil | Dosyalar | Arşiv | Ana Sayfa
   
    Copyright © 2003, 2004 - Tüm hakları saklıdır.
MERKEZ GAZETE DERGİ BASIM YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET A.Ş.
Üretim ve Tasarım   Merkez Bilgi Grubu